Andropauze

Andropauze of penopauze is de controversiële naam van het fenomeen van dalende testosteronniveaus bij ouder wordende mannen. De controverse zit hem in de vergelijking met de menopauze bij vrouwen. Vrouwen worden onvruchtbaar, mannen kunnen ondanks een laag testosteronniveau nog steeds vruchtbaar zijn. Andropauze leidt tot fysiologische veranderingen en wordt behalve penopauze ook PADAM/ADAM genoemd (Partial Androgen Deficiency of the Aging Male.)

Testosteron

Testosteron is het hormoon dat verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van mannelijke geslachtskenmerken en de productie van sperma. Het testosteronniveau bereikt een piek als de man in de twintig is en neemt vanaf de leeftijd van dertig geleidelijk af. Op hun veertigste heeft 10-30% van de mannen een testosterontekort en dit percentage neemt alleen maar toe met het vorderen van de leeftijd.

Symptomen testosteron tekort

De meest merkbare symptomen van een daling van het testosteron zijn minder zin in seks (lager libido), minder goede erecties (vooral in de ochtend) en verminderd genot tijdens seks. De reden is dat deze symptomen het meest gevoelig zijn voor een daling van het testosteronniveau. Een ander belangrijk merkbaar symptoom is gedeprimeerdheid, als gevolg van een combinatie van verminderde energie, concentratie en geheugen. Grotere testosterondalingen leiden tot een afname van spiermassa en het figuur dat wordt geassocieerd met oudere mannen.

Momenteel wordt een testosterontekort vastgesteld aan de hand van deze symptomen in combinatie met een bloedonderzoek om het hormoonniveau te controleren. Mannen met een heel laag testosteronniveau of die erg veel last hebben van de symptomen, komen in aanmerking voor testosteronvervangingstherapie.

Diagnose

De diagnose ‘Andropauze’ stellen is echter niet zo eenvoudig. Er zijn nog veel onbeantwoorde vragen, zoals wat het ‘normale’ niveau van een persoon van tevoren was, of de ‘normale’ niveaus van het bloedonderzoek (dat een gemiddelde is van een populatiesteekproef) gelden, hoeveel van het gemeten testosteron ook de weefsels bereikt en wat een daling daadwerkelijk betekent voor een persoon.

Testosterontherapie

Er zijn ook nog veel vraagtekens als het gaat over de behandeling. Welke testosterontherapie is bijvoorbeeld het meest geschikt voor een persoon, en hoe reageert het lichaam van de patiënt op de therapie?

Daarnaast zijn er vragen over de veiligheid van testosterontherapie op de lange termijn. Toediening van testosteron – in de vorm van een injectie of gel – zou op de langere termijn kunnen bijdragen aan prostaatkanker (door een hogere concentratie van het Prostaat Specifiek Antigen (PSA)) en het risico op een hartinfarct kunnen vergroten (doordat het bloed dikker wordt).

Helaas zijn er geen placebo-gecontroleerde klinische studies die deze vragen beantwoorden. Sterker nog, juist vanwege deze mogelijke risico’s werd een klinisch onderzoek stopgezet. Daarop is de regelgeving voor testosteronvervanging aangescherpt. Zo heeft de FDA het sinds maart 2015 verplicht gesteld om op testosteronproducten melding te maken van een mogelijk verhoogd risico op een hartinfarct of beroerte.

Daarom is het belangrijk om een goed gesprek te hebben met uw arts. Als testosteronvervanging geen geschikte therapie is, zijn er ook andere manieren om uw testosteronniveau veilig te verhogen. Neem bijvoorbeeld vitamine D en zinksupplementen en doe korte intensieve oefeningen van ongeveer 20 minuten.

© Syed Z Arfeen
Medisch adviseur
November 2015