Hoofdpijn

Er bestaan verschillende vormen hoofdpijn. Meestal duurt hoofdpijn kort, maar migraine-aanvallen kunnen ook een paar dagen aanhouden. De oorzaak van hoofdpijn is bijna altijd onschuldig.

Hoofdpijn komt vaak voor maar is normaal gesproken niet ernstig en in de meeste gevallen geen aanwijzing dat u ernstig ziek bent. Er zijn verschillende soorten hoofdpijn, aan beide kanten van het hoofd, op een specifieke plek, kloppend, stekend of bonzend. Dit is voor iedereen verschillend en kan ook per dag verschillen.

Er zijn verschillende soorten hoofdpijn met verschillende oorzaken. Zo is de oorzaak van spanningshoofdpijn niet duidelijk en wordt het, ondanks de naam, niet altijd veroorzaakt door spanning. Migraine ontstaat door een prikkeling van de zenuwen, waardoor de bloedvaten in het hoofd verwijden. Dit is pijnlijk en heeft tot gevolg dat er meer zenuwen actief worden.

Het is echter niet duidelijk wat een aanval kan veroorzaken. We weten dat vrouwelijke hormonen invloed hebben op de ernst van de migraine; veel vrouwen krijgen migraine elke keer dat ze ongesteld worden of zijn en het slikken van de anticonceptiepil kan de migraine verergeren of verminderen. Ook hebben zwangere vrouwen vaak minder klachten. Een onregelmatige levensstijl zoals te lang of te kort slapen, te weinig eten of drinken van water of stress kan tevens een aanval veroorzaken.

Tot slot kan bepaald eten een trigger zijn, zoals sulfiet in wijn, Aziatisch eten en een snelle hap waar vaak de smaakversterker glutaminezuur in zit, nitraten en de zoetstof aspartaam in light-frisdrank. De oorzaak van clusterhoofdpijn is niet bekend en meestal wordt u doorverwezen naar een neuroloog voor de behandeling ervan. Tot slot is de oorzaak van medicatie-geïnduceerde hoofdpijn het nemen van te veel pijnstillers, zoals de naam al aangeeft. Als men te veel pijnstillers gebruikt als men hoofdpijn heeft, dan kunt u daar juist hoofdpijn van krijgen.

Over het algemeen wordt er een onderscheid gemaakt tussen de volgende soorten hoofdpijn:

• Spanningshoofdpijn;
• Migraine;
• Clusterhoofdpijn;
• Medicatie-geïnduceerde hoofdpijn.

Spanningshoofdpijn zit meestal aan beide kanten van het hoofd en voelt aan alsof er een strakke band om het hoofd zit. Het is een kloppende, drukkende hoofdpijn en men kan minder eetlust hebben, maar van misselijkheid is geen sprake. De pijn begint geleidelijk en gaat ook vanzelf weer weg, dit kan minuten tot dagen duren. Ook zijn de nek en schouders vaak gespannen en kan men licht en geluid niet goed verdragen. Bij inspanning wordt de pijn niet erger en meestal kan men wel doorgaan met de dagelijkse activiteiten.

Migraine is een ernstige vorm van hoofdpijn en komt vaak in aanvallen. Eén aanval kan een paar uur tot drie dagen aanhouden. De hoofdpijn begint plotseling en zit meestal aan één kant van het hoofd. De pijn is stekend of bonzend en wordt erger bij inspanning. U gaat het liefst op bed liggen. Daarnaast hebben veel mensen bij migraine ook last van misselijkheid en overgeven en kunnen ze fel licht en harde geluiden niet goed verdragen.

Diarree kan ook voorkomen. Migraine ontstaat door een prikkeling van de zenuwen, waardoor de bloedvaten in het hoofd verwijden. Dit is pijnlijk en heeft tot gevolg dat er meer zenuwen actiever worden. Het is echter niet duidelijk wat een aanval kan veroorzaken. Bij vrouwen heeft het vaak te maken met de hormoonhuishouding en soms ontstaat het door een onregelmatige levensstijl of het eten of drinken van bepaalde ingrediënten.

Er bestaan nog twee andere vormen van migraine: auramigraine en evenwichtsmigraine. Bij auramigraine ziet men ongeveer een half uur voor het begin van de hoofdpijn een lichte vlek. Deze kleurrijke vlek wordt langzaam groter en trekt vervolgens geleidelijk aan weg. Ook kan men aan één kant van het gezicht ongevoeliger zijn of tintelingen voelen. Vaak voelt men auramigraine aankomen. Een aanval duurt meestal één tot drie dagen.

Bij evenwichtsmigraine, ook wel vestibulaire migraine genoemd, heeft u naast migraine last van duizeligheid. U voelt zich vaak ook misselijk en het komt vooral voor bij mensen die vaker migraine hebben. De aanvallen treden meestal plotseling op zonder aanleiding maar kunnen ook getriggerd worden door bepaalde bewegingen van uw hoofd. Ook bij deze vorm van migraine kan men licht en harde geluiden niet goed verdragen en heeft men last van kloppende hoofdpijn aan één kant die erger wordt bij lichamelijke inspanning. Ook is het mogelijk dat u tijdelijk minder goed ziet.

Clusterhoofdpijn is tevens een ernstige vorm van hoofdpijn die aan één kant van het hoofd zit, meestal rondom de oogkas. Het oog kan ook rood worden, tranen en opgezet zijn. Clusterhoofdpijn is vrij zeldzaam en de aanvallen treden op in periodes van weken tot maanden. Over het algemeen hebben mannen hier vaker last van dan vrouwen. Eén aanval kan een paar minuten tot 3 uur duren en er kunnen er meerdere op een dag volgen. In de meeste gevallen treedt clusterhoofdpijn echter ’s nachts op.

Sommige mensen hebben last van chronische clusterhoofdpijn maar normaal gesproken heeft men minder last van aanvallen als men ouder wordt. De oorzaak van clusterhoofdpijn is niet bekend en meestal wordt u doorverwezen naar een neuroloog voor de behandeling ervan.

Tot slot bestaat er medicatie-geïnduceerde hoofdpijn. Als men te veel pijnstillers gebruikt als men hoofdpijn heeft, dan kunt u daar juist hoofdpijn van krijgen. De soort hoofdpijn die dan ontstaat kan verschillend zijn en verergeren. Zo kunt u juist meer migraine-aanvallen krijgen of meer last krijgen van spanningshoofdpijn als u te vaak pijnstillers slikt.

Als u vaak ernstige hoofdpijn heeft, dan slikt u mogelijk ook regelmatig pijnstillers. Of u slikt een pijnstiller om bepaalde hoofdpijn te voorkomen. Als u dit maandenlang achter elkaar doet, dan is het effect hiervan averechts. De enige oplossing om van deze hoofdpijn af te komen is door te stoppen met het nemen van pijnstillers. In het begin kan de hoofdpijn juist toenemen omdat uw lichaam hier niet meer aan gewend is. Maar na een tijdje zult u zien dat de hoofdpijn langzaamaan wegblijft.

Hoofdpijn komt in verschillende vormen maar vaak heeft u last van de volgende klachten:

• Bonzende pijn in het hoofd;
• Stekende pijn in het hoofd;
• Kloppende pijn aan één kant van het hoofd;
• Het zien van een lichtvlek;
• Pijn rondom de ogen;
• Het niet goed verdragen van fel licht en hard geluid;
• Verminderde eetlust;
• Misselijkheid;
• Bij inspanning wordt de pijn erger;
• Algehele malaise.

Spanning en stress is niet altijd de oorzaak van spanningshoofdpijn, maar kan er wel voor zorgen dat de hoofdpijn langer aanhoudt. Een gezonde levensstijl zonder al te veel stress kan daarom bijdragen aan het verminderen van spanningshoofdpijn. Denk hierbij aan genoeg bewegen, gezond eten, op tijd een frisse neus halen, ontspannen en niet te lang en niet te kort slapen.

Zorg ook voor psychische rust in uw hoofd, praat eventuele problemen of gevoelige kwesties met naasten uit en probeer problemen waar u mee zit op te lossen. U zult merken dat dit voor ontspanning zorgt. Let daarnaast op uw houding gedurende de dag, houd uw rug recht en vermijd spanning in de nek en schouders. Als u merkt dat er op deze plekken spanning zit, laat deze plekken dan masseren. Tot slot is voldoende beweging van belang, probeer minimaal een half uur per dag te bewegen, en ook als u geen last van hoofdpijn heeft.

Als u last heeft van migraine dan kunt u er het beste aan toegeven. Neem meteen rust om te voorkomen dat de klachten verergeren. Neem daarnaast meteen een medicijn in. Clusterhoofdpijn kan getriggerd worden door een aantal factoren, zoals het drinken van alcohol, het nemen van bepaalde medicijnen, het maken van een lange vliegreis en een verblijf op grote hoogte. Probeer deze factoren te vermijden als u vaak last heeft van clusterhoofdpijn. Tot slot is de enige oplossing voor het voorkomen van medicatie-geïnduceerde hoofdpijn het niet meer slikken van pijnstillers.

Spanningshoofdpijn kan verholpen worden met normale pijnstillers zoals paracetamol. Probeer echter geen paracetamol te nemen om hoofdpijn te voorkomen.

Wat betreft migraine zijn er drie medicijnen die de pijn kunnen verlichten: een normale pijnstiller zoals paracetamol, zogenaamde NSAID’s zoals ibuprofen en naproxen en een triptaan, zoals zolmitriptan, naratriptan of sumatriptan. Daarnaast bestaan er middelen tegen misselijkheid zoals domperidon en metoclopramide. Als eerste keuze wordt gekozen voor paracetamol in hoge dosering, namelijk 1000 mg. Als u merkt dat dit middel niet voldoende werkt, dan kunt u uw huisarts om een NSAID of triptaan vragen. Triptaan bestaat tevens in de vorm van een zetpil, neusspray of prik. Dit is handig als u erg misselijk bent. Als u erg vaak last heeft van migraine-aanvallen, dan kan uw arts u tevens metoprolol of propranolol voorschrijven, dit zijn bètablokkers.

Voor clusterhoofdpijn wordt u behandeld door een neuroloog in het ziekenhuis. Als eerste keuze wordt gekozen voor een behandeling met zuurstof, hierbij krijgt u gedurende een kwartier extra zuurstof toegediend via een slangetje of kapje. Daarnaast kan er gekozen worden voor het medicijn sumatriptan, dit wordt via een injectie in de huid ingespoten.

Bijwerkingen van NSAID’s zoals ibuprofen zijn onder andere: meer kans op maagklachten, hart- en vaatziekten en trombose. Bijwerkingen van triptaan zijn: misselijkheid, een drukkend gevoel op de borst, overgeven, en duizeligheid. Bijwerkingen van metoprolol en propranolol zijn koude handen en voeten, maag- en darmklachten, hoofdpijn en duizeligheid. Triptanen kunnen daarnaast de werking van andere medicijnen beïnvloeden. Belangrijk is dat u niet twee vormen van NSAID’s tegelijkertijd inneemt en tussen twee toedieningen van paracetamol 1000 mg moet ook 6 uur zitten.

Spanningshoofdpijn is te voorkomen door bepaalde triggers te vermijden, zoals hierboven beschreven. Als u last heeft van migraine als u ongesteld bent of wordt, dan kunt u een aantal dagen voordat u ongesteld wordt beginnen met het slikken van een NSAID of triptaan. U stopt hiermee als u niet meer ongesteld bent.

Als u lijdt met migraine zonder aura en als u de anticonceptiepil slikt, dan kunt u de stopweek overslaan om een migraine-aanval te voorkomen. Er bestaan medicijnen om aanvallen van clusterhoofdpijn te voorkomen, zoals verapamil. Als dit middel niet goed genoeg werkt, dan kunnen middelen zoals lithium, pizotifeen en prednison mogelijk werken. Deze medicijnen worden voorgeschreven door een neuroloog. Stop tevens met roken als u veel last heeft van hoofdpijn.

Farmacotherapeutisch kompas. (2019). Clusterhoofdpijn [website]. Geraadpleegd van
https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/clusterhoofdpijn

Farmacotherapeutisch kompas. (2019). Migraine, aanvalsbehandeling volwassenen [website]. Geraadpleegd van https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/migraine

Hersenstichting. (2019). Migraine [website]. Geraadpleegd van https://www.hersenstichting.nl/hersenaandoeningen/migraine/

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2014, 7 januari). Ik heb hoofdpijn doordat ik vaak hoofdpijnmiddelen gebruik [website]. Geraadpleegd van https://www.thuisarts.nl/hoofdpijn/ik-krijg-hoofdpijn-als-ik-vaak-hoofdpijnmiddelen-gebruik