EHealth niet enkel heilige graal voor zorgverleners

In 2019 is door het Ministerie van Volksgezondheid maar liefst 75 miljoen euro geïnvesteerd aan gegevensuitwisseling tussen patiënten en huisartsen. Voor 2020 zijn de doelstellingen helder: bied patiënten elektronisch inzicht in hun eigen dossier. Een mooi streven dat het belang en de urgentie van eHealth onderstreept.

Deze week (27 januari tot en met 1 februari) vieren we in Nederland dan ook voor de 4e keer de eHealthweek. De mogelijkheden van eHealth zijn namelijk nog onbekend, zo stellen de initiatoren. Maar is dat zo? Of ligt de focus van eHealth op het enkel delen van gegevens en daarmee op werkdrukverlichting van de arts, in plaats van op patiëntenwelzijn?

Smalle lezing

Peter Joosten, biohacker, toekomstdenker en spreker over de impact van nieuwe technologie, omschrijft eHealth als volgt:

Kenmerkend is het benutten van technische mogelijkheden als ondersteunend middel. EHealth wordt daarmee vaak gezien als optimalisatiekans van de bestaande zorg. Minder administratieve lasten voor artsen en meer inzicht in data zijn zaken waar eHealth in die lezing aan bijdraagt. Dit maakt de groeiende vraag naar zorg behapbaar en is dan ook een absolute must binnen het Nederlandse zorgstelsel. Maar wat als de technische mogelijkheden niet slechts een ondersteunend middel, maar een zorgoplossing op zich zijn?

De thuisblijver

Sinds het ontstaan ruim 15 jaar geleden, heeft online platform Dokteronline.com ruim 500.000 patiënten en consumenten geholpen. Gedreven om techniek niet als ondersteunende factor, maar juist als oplossing in te zetten voor patiënten die een behandelafstand als prettig ervaren. Het gaat dan met name om patiënten met schaamteklachten, die de weg naar de eigen huisarts als een te hoge drempel zien. Patiënten met bijvoorbeeld overgangsklachten, incontinentie of seksuele beperkingen, zoals SOA’s of erectieproblemen. Deze patiënten erkennen hun klachten en zoeken via het internet naar oorzaken en oplossingen. Uit schaamte melden zij zich in mindere mate bij de eigen zorgverlener. Zelfbeschikking is daarin een belangrijk recht, met name voor deze groep. Kortom: patiënten dienen zelf te beslissen of en zo ja, waar zij behandeld willen worden. Voor deze patiënten biedt een platform als Dokteronline.com dan ook de veilige omgeving om discreet, maar met behulp van artsen tot kwalitatieve behandeling te komen. Als beste alternatief tussen huis-tuin-en-keukenoplossingen, onjuiste medische adviezen en zelfs illegale medicijnhandel.

De mogelijkheden zijn er

Consumenten en patiënten waarderen dan ook juist de technische mogelijkheden die Dokteronline.com biedt. Door te kiezen voor discretie en gemak, hoeven zij immers niet in te boeten op medisch advies en de kwaliteit van hun behandeling. Zo kan een anamnese (de vragen die een arts stelt om tot diagnose en behandeling te komen) namelijk perfect online plaatsvinden. Denk aan een voorgeprogrammeerde vragenlijst of een videogesprek waarin een arts zijn uitvraag doet. Om patiënten verantwoord te helpen bij hun klachten, wordt een dossier bijgehouden, wordt gezondheidshistorie opgevraagd bij de patiënt en wordt zelfs een identiteitscontrole uitgevoerd. En met technische validaties worden opvallendheden of tegenstrijdigheden in de anamnese direct gesignaleerd ter ondersteuning van het artsoordeel. Allemaal technieken die de zorg zo kwalitatief en veilig mogelijk maken voor deze patiëntengroep. Tot slot dient de gedeelde informatie uiteraard volgens de hoogste privacy- en beveiligingsstandaarden te worden verwerkt en opgeslagen.

Geen heilige graal

Wanneer het over eHealth in deze vorm gaat, komt men snel terug op het principe van zelfbeschikking. Patiënten zijn immers zelf verantwoordelijk voor de kennis die zij delen met hun (online) zorgverlener. Indien hij bewust onjuiste informatie deelt, zal dat immers van invloed zijn op de diagnose en het advies van een arts. Overigens geldt dat voor de gehele zorg; niet alleen online. Daarnaast bestaat een groot aantal aandoeningen en ziektebeelden waar de techniek nog niet ver genoeg is om online te behandelen. Zo is een fysieke controle soms noodzakelijk om een diagnose te stellen; iets dat vooralsnog nauwelijks gaat met een app of videoconsult. Discrete behandeling op afstand is dan ook zeker niet de heilige graal en niet de enige juiste invulling van eHealth. Maar het is zeker een bijdrage aan de mogelijkheden voor patiënten die de weg naar de eigen zorgverlener niet vinden. Het is een concept dat juist vanwege die discretie en afstandsrelatie vooralsnog moeilijk omarmd wordt door het publieke domein. Maar net zoals bij alle initiatieven rondom eHealth, gaat het in de kern om het verbeteren van de zorg voor de patiënt. Hoe mooi is het als we daarbij niet alleen de zorg optimaliseren, maar die zorg ook überhaupt mogelijk maken?

Dokteronline.com is het platform dat patiënten online in contact brengt met artsen en apotheken over heel Europa, om te komen tot inzichten, advies en behandeling van leefstijlklachten.

Bronnen

Fackeldey, J. (2016, 20 oktober). Waarom de zorg beter wordt met e-health. Geraadpleegd op 23 januari 2020, van https://www.frankwatching.com/archive/2016/05/24/waarom-zorg-beter-wordt-ehealth/

Geerdink , F. (2010, 30 juni). Ziek zijn, maar niet naar de dokter willen. Geraadpleegd op 27 januari 2020, van https://www.plusonline.nl/gezondheid-en-medicijnen/ziek-zijn-maar-niet-naar-de-dokter-willen

Joosten, P. (2019, 28 november). EHealth. Voorbeelden (3x), impact, toekomst & kritiek (4x). Geraadpleegd op 23 januari 2020, van https://www.peterjoosten.net/ehealth/

Kennisplein Zorg voor Beter. (2018, 17 mei). Consumenten-eHealth. Geraadpleegd op 23 januari 2020, van https://www.zorgvoorbeter.nl/veranderingen-langdurige-zorg/ehealth/consumenten-ehealth

Lukkien, D. (2018, 25 januari). 12 technologische ontwikkelingen in de zorg. Geraadpleegd op 23 januari 2020, van https://www.vilans.nl/artikelen/12-technologische-ontwikkelingen-in-de-zorg

Ministerie van Algemene Zaken. (2016, 20 december). Voordelen e-health. Geraadpleegd op 23 januari 2020, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/e-health/voordelen-e-health

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2019, 29 mei). Minister Bruins: €75 miljoen voor digitale gegevensuitwisseling huisartsen en patiënten. Geraadpleegd op 23 januari 2020, van https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2019/05/29/minister-bruins-%E2%82%AC75-miljoen-voor-digitale-gegevensuitwisseling-huisartsen-en-patienten

Nictiz. (2018a). E-consult hoe regelen we dat? . Geraadpleegd van https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/2018/07/Handboek_econsult_pc.pdf

Nictiz. (2018b, 28 maart). Zorgverleners en E-health. Geraadpleegd op 23 januari 2020, van https://www.nictiz.nl/programmas/patiëntparticipatie-en-eHealth/speerpunten/zorgverleners-en-e-health/

Over E-healthweek 2020 | EHealthweek. (z.d.). Geraadpleegd op 27 januari 2020, van https://ehealthweek.net/e-healthweek-2020