Koortslipvirus bestrijdt huidkanker

Koortslipvirus doodt kankercellen

Er is weer een grote stap gezet in de strijd tegen huidkanker. Dit keer gaat het om een wel heel verrassende oplossing: de koortslip! Het herpes simplexvirus, dat de veroorzaker is van een koortslip, blijkt namelijk kankercellen in een melanoom te kunnen doden. Is dat virus wat die irritante koortslip veroorzaakt, toch nog ergens goed voor.

Immuuntherapie

De nieuwe, veelbelovende behandeling is vorige week voor het eerst toegepast door artsen in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis. De therapie bestaat uit het injecteren van een aangepaste vorm van het herpes simplexvirus in het melanoom. Het virus valt de kankercellen aan, waardoor deze vernietigd worden. Aan het medicijn, dat de naam T-VEC heeft gekregen, is bovendien een bepaald eiwit toegevoegd dat het afweersysteem activeert. De behandeling valt daardoor onder de noemer immuuntherapie, een vorm van geneeskunde waarbij het immuunsysteem van het lichaam wordt gestimuleerd om zelf de kankercellen te doden.

Uniek medicijn: T-VEC

T-VEC is uniek: het is namelijk de eerste keer dat een virus wordt ingezet als medicijn tegen huidkanker. Het voordeel van dit geneesmiddel is dat het een zeer lokale behandeling is, waardoor de rest van het lichaam niet belast wordt. Het herpes simplexvirus verspreidt zich namelijk uitsluitend in de kankercellen, en niet in gezonde cellen.

De nieuwe methode is bedoeld voor mensen bij wie het melanoom is uitgezaaid in de huid, onder de huid en/of in de lymfeklieren, maar nog niet in de organen. Overigens veroorzaakt T-VEC geen koortslip meer: het virus is daarop aangepast.

Vaccin tegen melanoom

T-VEC is niet de enige nieuwe ontwikkeling als het gaat om de bestrijding van huidkanker. Zo zijn wetenschappers in het Radboud UMC volop bezig met het testen van een vaccin dat de terugkeer van huidkanker zou kunnen voorkomen. Het vaccin werkt op basis van zogenaamde dentrische cellen: cellen die het immuunsysteem instructies geven om kankercellen op te ruimen. Het vaccin is bedoeld voor huidkankerpatiënten bij wie de lymfeklieren verwijderd zijn.

Vergoed door de basisverzekering

Hoewel het medicijn nog in de testfase is, en er pas in 2021 duidelijk wordt hoe effectief de methode is, wordt deze therapie al wel vergoed door de basisverzekering.

Al met al zijn dit belangrijke ontwikkelingen die hopelijk bijdragen aan een oplossing voor deze agressieve vorm van huidkanker.

Wat is een melanoom?

Een melanoom is een agressieve vorm van huidkanker die zich snel uitzaait. Het is gelukkig een van de minst vaak voorkomende vormen van huidkanker, maar desondanks krijgen nog altijd zo’n 5500 mensen per jaar deze diagnose.

Ontstaan melanoom

Een melanoom ontstaat vaak in een reeds aanwezige moedervlek. Er kunnen dan veranderingen in de moedervlek optreden, zoals kleurverschil of het ontstaan van een korstje of zweertje. Ook kan de moedervlek gaan groeien, jeuken of steken en sneller gaan bloeden. Als een melanoom zich uitzaait naar de organen, is deze vorm van kanker moeilijk te behandelen.

Melanoom behandelingen

T-VEC is een nieuwe, maar gelukkig niet de enige behandeling voor huidkanker. De huidige methoden waarmee een melanoom wordt bestreden, zijn:

Een operatie

Bij een operatie wordt het melanoom en (indien mogelijk) eventuele uitzaaiingen weggesneden. De chirurg snijdt daarbij ook omliggend gezond weefsel weg om de kans op terugkeer van de huidkanker te verminderen.

Bestraling

Bij bestraling worden de kankercellen kapotgemaakt door radioactieve straling. Bestraling van een melanoom of eventuele uitzaaiingen kan uitkomst bieden als een operatie niet mogelijk of wenselijk is.

Targeted therapie

Targeted therapie wordt ook wel doelgerichte therapie genoemd. Hierbij worden de kankercellen bestreden met bepaalde medicijnen. Deze therapie wordt vooral gebruikt bij mensen die een mutatie in het BRAF-gen hebben. Deze afwijking wordt bij de helft van de patiënten met melanoom gevonden. De medicijnen remmen de vorming van een bepaald eiwit dat door de genafwijking een ongeremde celgroei veroorzaakt.

Andere vormen van immuuntherapie

Immuuntherapie richt zich, net als T-VEC, op de versterking van het afweersysteem zodat het lichaam de kankercellen zelf opruimt.

Chemotherapie

Bij chemotherapie worden de kankercellen vernietigd door middel van medicijnen uit de groep cytostatica. Chemotherapie heeft niet veel effect op een melanoom, maar wordt soms wel ingezet om uitzaaiingen te bestrijden.

Artsen kunnen overigens besluiten om meerdere behandelmethoden met elkaar te combineren.

Bronnen: Nederlands kankerinstituut, Kanker.nl, Scientias