Omgaan met stress

Stress hoort onvermijdelijk bij ons moderne leven. Ons dagelijkse woon-werkverkeer, onze banen, onze relaties – zelfs het regelen van een ontspannen vakantie brengt stress met zich mee! Helaas uit stress zich ook via het lichaam, wat kan leiden tot klachten.

Acute en chronische stress

Er zijn twee vormen van stress: acute stress en chronische stress. Bij acute stress gaat onze hartslag omhoog en zijn we alerter. Bij chronische stress is het stressniveau lager, maar na verloop van tijd raakt het lichaam uitgeput. Bij beide vormen van stress reageert het lichaam hierop door twee hormonen af te geven (cortisol en adrenaline) en het autonome zenuwstelsel te activeren. De effecten van stress zijn het gevolg van deze biologische processen. De effecten kunnen echter heel verschillend zijn voor de verschillende vormen van stress. Een man raakt bijvoorbeeld van acute stress seksueel opgewonden, terwijl hij bij chronische stress juist minder zin in seks heeft.

Invloed van stress

Stress heeft invloed op bijna alle verschillende lichamelijke processen en systemen. Laten we enkele van deze systemen en symptomen eens nader bekijken:

1. Zenuwstelsel: hoofdpijn, slapeloosheid, depressie, oorsuizen, zweten.
2. Maagdarmstelsel: reflux, gastritis, prikkelbare darm syndroom (PDS).
3. Voortplantingsstelsel: erectieproblemen, onregelmatige menstruatie, verandering van libido.
4. Spierstelsel: spierpijn, gespannen spieren.
5. Immuunsysteem: gevoeliger voor infecties (in het bijzonder virussen aan de bovenste luchtwegen).
6. Cardiovasculair systeem: verhoogde bloeddruk.

Mensen denken dat vooral het cardiovasculaire systeem beïnvloed wordt door stress. Maar hoewel het waar is dat we onze hartslag gedurende korte tijd omhoog voelen gaan, is er eigenlijk geen direct bewijs dat stress ernstige cardiovasculaire incidenten zoals hartaanvallen veroorzaakt. Uit onderzoeken blijkt dat het een algemene misvatting is dat iemand met een type-A-persoonlijkheid, een stressvolle baan of een zorgelijke aard een grotere kans heeft om hart- en vaatziekten te ontwikkelen. Als een dergelijke persoonlijkheid of drukke baan echter leidt tot veel roken, drinken, druggebruik en ongezond eten, dan is het risico op hart- en vaatziekten wel groter. Interessant is ook dat uit onderzoeken naar voren komt dat er een verband is tussen hart- en vaatziekten en depressie of sociale isolatie en de daaruit voortvloeiende chronische stress.

De symptomen van stress kunnen ook vooral of volledig psychologisch zijn, zoals geagiteerde zijn, je overweldigd voelen, een lage eigendunk en het onvermogen om te ontspannen.

Omgaan met stress

Maar hoe gaan we om met dit onontkoombare feit? Onderzoeken onder tweelingen wijzen erop dat het vermogen om te gaan met stress niet genetisch bepaald is, maar afhankelijk is van omgevingsfactoren. Dat is goed nieuws, want dat betekent dat we er invloed op kunnen uitoefenen. Uw vermogen om met stress om te gaan wordt bepaald door het product van twee factoren: uw perceptie van de stressveroorzakende factor en uw algemene gezondheid.

Met betrekking tot perceptie ligt de oplossing in psychologische aanpassing en toepassing van psychologische technieken om beter om te kunnen gaan met de stressveroorzakende factor. ‘Mindfullness’, dat steeds populairder wordt, en andere vormen van meditatie hebben een bewezen positieve invloed op de psychologische effecten van bezorgdheid, angst en neerslachtigheid als gevolg van stress. Maar meditatie verhelpt niet de fysieke symptomen. Daarom is het belangrijk om uw algemene gezondheid op peil te houden. Over dat onderwerp kan natuurlijk ook veel gezegd worden. Voldoende beweging, een gebalanceerd dieet en regelmatige doktersbezoeken om medische aandoeningen te behandelen zijn van groot belang.

© Syed Z Arfeen
Medisch adviseur