Testosteron tekort

Testosteron

Testosteron is een mannelijk hormoon dat een aantal belangrijke lichaamsprocessen regelt. Een tekort hieraan kan dan ook veel lichamelijke problemen veroorzaken. Vooral bij mannen is een tekort aan testosteron al snel merkbaar. Zo kan het resulteren in verminderde zin in seks, afname van potentie, maar ook klachten zoals prikkelbaar zijn, verminderde spiermassa en spierkracht. Een testosteron tekort wordt ook wel testosterondeficiëntie of ‘Low T’ genoemd. In dit artikel leest u meer over de werking van testosteron, de oorzaken en gevolgen van een testosteron tekort en de verschillende behandelmethoden.

Wat is testosteron en wat doet het?

Testosteron is het belangrijkste mannelijke geslachtshormoon. Het wordt zowel in het mannelijk- als vrouwelijk lichaam geproduceerd. Bij mannen gebeurt dit met name in de testikels, ook wel de zaad,- of teelballen genoemd. De eierstokken van vrouwen produceren ook testosteron, zij het in veel mindere mate.

Testosteron heeft een scala aan functies. We zetten er een aantal voor u op een rij:

Groei

1. Testosteron zorgt voor het ontwikkelen tot man. Zo worden bij een embryo onder invloed van testosteron de mannelijke geslachtsorganen gevormd. Tijdens de pubertijd zorgt het ervoor dat de penis en balzak groeien en er beharing ontstaat op de geslachtsorganen, op het gezicht en de rest van het lichaam. Bovendien verlaagt de stem en ontwikkelen de spieren zich onder invloed van testosteron;
2. Bij vrouwen zorgt testosteron in de pubertijd voor de groei van schaamhaar.

Seksualiteit

1. Bij een volgroeide man zorgt testosteron ervoor dat de mannelijke kenmerken in stand blijven en dat er sperma wordt aangemaakt;
2. Zowel bij mannen als bij vrouwen speelt testosteron een rol in het libido, ofwel de zin in seks. Het feit dat mannen een veel hogere testosteron productie hebben dan vrouwen, verklaart waarom zij meer gericht zijn op seks.

Andere functies

1. Testosteron is van invloed op de energiehuishouding;
2. Testosteron beïnvloedt verschillende hersenfuncties, zoals het geheugen en de gemoedstoestand;
3. Testosteron stimuleert de aanmaak van beenmerg en heeft invloed op de botdichtheid;
4. Testosteron speelt bij sommige mannen en bij enkele vrouwen een rol in de snelheid waarin een haar volgroeit en uitvalt. De mate waarin iemand hiervoor gevoelig is, is erfelijk bepaald;
5. Er zijn bewijzen dat er een verband is tussen het gehalte aan testosteron en de regulatie van vetopslag, het bloedsuikergehalte en de bloeddruk.

De oorzaak van een testosteron tekort

Naarmate we ouder worden, neemt de productie van geslachtshormonen, waaronder testosteron, langzaam aan af. Dit is een normaal proces, zowel bij mannen als bij vrouwen. Dat vrouwen last krijgen van hormonale veranderingen is algemeen bekend. Maar weinig mensen realiseren zich daarentegen dat dit ook bij mannen tot allerlei klachten kan leiden. Net zoals er een vrouwelijke overgang, ofwel de menopauze, is, bestaat er ook een mannelijk equivalent. Dit wordt ook wel de andropauze of de penopauze genoemd. De eerste tekenen hiervan kunnen zich vanaf het 40ste levensjaar voordoen.

Circa 12% van mannen tussen de 40 en 70 krijgen klachten als gevolg van een testosteron tekort. Ook vrouwen kunnen hier last van krijgen. Bij vrouwen ligt de waarde van een normale testosteronspiegel echter veel lager dan bij mannen.

Daarnaast kan een testosteron tekort ook veroorzaakt worden door lifestyle factoren zoals een ongezonde voeding, slecht slapen, medicijngebruik en ziekte.

De gevolgen van een testosteron tekort

Wanneer u een tekort aan testosteron heeft, kan dat tot verschillende klachten leiden. Bovendien ontstaat er een verhoogd risico op verschillende ziekten en aandoeningen.

U kunt een afname van het testosterongehalte in uw lichaam herkennen aan de volgende symptomen:

1. Minder lichamelijke energie, ofwel futloos zijn;
2. Minder zin in seks;
3. Minder goede erecties/ erectiestoornissen;
4. Verminderde vruchtbaarheid;
5. Afname van spiermassa en spierkracht;
6. Meer vetopslag, vooral bij de buik;
7. Bloedarmoede;
8. Zweten;
9. Haaruitval;
10. Prikkelbaarheid, stemmingsveranderingen en depressiviteit;
11. Geheugenstoornissen en slaapproblemen.

Bij een verlaagd testosterongehalte is er een verhoogde kans op ziekten en aandoeningen zoals:

Osteoporose, ofwel botontkalking

Het is onduidelijk of een laag testosteronniveau botontkalking veroorzaakt of dat het juist een gevolg daarvan is. Het is echter gebleken dat bij mannen bij wie ter behandeling van prostaatkanker het testosterongehalte extreem laag wordt gehouden, botontkalking veel meer voorkomt. Uit studies blijkt bovendien dat het aanvullen van testosteron de kwaliteit van het bot duidelijk verbetert.

Diabetes type 2

Wetenschappers weten niet zeker of een laag testosterongehalte leidt tot diabetes of andersom. Wat wel vaststaat is dat de helft van mannen met diabetes een testosteron tekort hebben, wanneer zij willekeurig worden getest.

Hart- en vaatziekten

Door een laag testosterongehalte ontstaat significant meer kans op het ontstaan van hart- en vaatziekten. Verschillende studies toonden zelfs aan dat een testosteron tekort meer risico geeft om een hartinfarct te krijgen dan roken.

Metabool syndroom

Metabool syndroom is een aandoening waaronder een hoge bloeddruk, een abnormaal cholesterolgehalte, een hoge bloedsuikerspiegel en obesitas rondom de middel worden geschaard. Het verhoogt de kans op een hartaanval en beroerte. Uit studies blijkt dat mannen met een testosteron tekort gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van metabool syndroom.

Het vaststellen van een testosteron tekort

Wanneer u vermoedt dat u een testosteron tekort heeft, kan een bloedonderzoek uitsluitsel geven. Hiertoe dient u door de huisarts of bij een prikpost bloed te laten afnemen. U kunt ook zelf een testosteron bloedonderzoek thuis uitvoeren. U stuurt een bloedmonster op naar het lab en u ontvangt de uitslag per email.

1. Bij mannen ouder dan 40 is sprake van een testosteron tekort wanneer de testosteronwaarde onder 12 nmol/L ligt.
2. Bij volwassen vrouwen vóór de overgang ligt een normaal testosteron niveau tussen de 0,35 en 2,43 nmol/L. Na de overgang varieert dit niveau tussen de 0,24 en 1,39 nmol/L.

N.B.: Nmol/L betekent nanomol per liter bloed. Nanomol staat voor een specifiek aantal deeltjes.

De behandeling van een testosteron tekort

Een tekort aan testosteron kan eenvoudig behandeld worden door testosteron toe te dienen. Behandelen kan in verschillende vormen, zoals pleisters, crèmes, een spray, pillen of injecties. Het is wel belangrijk dat hierbij de juiste dosering wordt voorgeschreven. Deze mag nooit meer zijn dan de hoeveelheid testosteron die uw lichaam normaal gezien zelf aanmaakt. De behandeling kan anders nadelige effecten hebben. Wees dus voorzichtig met het gebruik van testosteronsupplementen!

Bronnen: urologie.slingeland.nl, andros.nl