Veelgestelde vragen over prostaatkanker

Prostaatkanker

Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen. Desondanks blijft er een enorm taboe rusten op deze ziekte. Uit onderzoek van het Reinier Haga Prostaatkankercentrum blijkt dat maar weinig mannen bereid zijn om openlijk over hun prostaatkanker te praten.

Praten over prostaatkanker is moeilijk

Maar liefst drie op de tien Nederlanders vanaf 45 jaar zouden zwijgen over hun aandoening als ze de diagnose prostaatkanker kregen. Daarnaast durft bijna de helft (45%) van de ondervraagde mannen het niet te hebben over de gevolgen van prostaatkanker op hun seksleven. Uroloog Remco de Vries van het Prostaatkankercentrum vindt het allemaal niet vreemd. “Sommige patiënten ervaren de mogelijke gevolgen van prostaatkanker, zoals erectieproblemen en incontinentieproblemen, als een verlies van hun mannelijkheid. Dat maakt het praten erover moeilijk.”

Gebrekkige kennis over prostaatkanker

Wat ook uit het onderzoek naar voren komt: de algemene kennis over prostaatkanker laat behoorlijk te wensen over. Een derde van de ondervraagden weet zelfs niet eens waar de prostaat zich bevindt. De hoogste tijd om wat licht op de zaak te schijnen. Prostaatkanker zal namelijk alleen maar vaker gaan voorkomen, simpelweg omdat de Nederlandse bevolking vergrijst. Wij zetten daarom een aantal vaak gestelde vragen (én de antwoorden) over prostaatkanker op een rij.

1. Wat is eigenlijk de functie van de prostaat?

De prostaat is een klier die zich onder de blaas en rond de plasbuis bevindt. De klier zorgt onder andere voor de aanmaak van prostaatvocht. Dit vocht is nodig om spermacellen te vervoeren tijdens het orgasme.

2. Hoe ontstaat prostaatkanker?

De prostaat groeit. Vanaf de leeftijd van ongeveer dertig jaar oud wordt de klier steeds groter. Dat gebeurt onder invloed van het mannelijk geslachtshormoon testosteron. Meestal is een vergrote prostaat goedaardig. Soms kunnen er echter kwaadaardige afwijkingen ontstaan tijdens de groei van de prostaat

3. Hoe merk je dat je prostaatkanker hebt?

Prostaatkanker groeit langzaam. Daarom geeft de ziekte in het begin geen klachten. In een later stadium kun je plasklachten krijgen. Die lijken op de klachten die bij een goedaardige prostaatvergroting horen, zoals:

1. Branderig gevoel bij het plassen,
2. Vaak moeten plassen, maar dan kleine beetjes;
3. Moeite met plassen, een onderbroken straal of veel nadruppelen.

Het beste advies is om met plasklachten naar de huisarts te gaan, die kan verder onderzoek doen en eventueel doorverwijzen naar een uroloog.

4. Ik merk dat ik incontinent word, heb ik nu prostaatkanker?

Echte incontinentie, waarbij de plas niet kan worden opgehouden, is niet een duidelijke aanwijzing voor prostaatkanker. Andere plasproblemen, zoals nadruppelen, een onderbroken straal of vaker moeten plassen, duiden wel vaak op een vergroting van de prostaat. Dat kan prostaatkanker zijn, maar vaak gaat het om een goedaardige vergroting. Omdat de prostaat rond de plasbuis ligt, kan die in de verdrukking komen als de prostaat groter wordt. Overigens kan ook een urineweginfectie problemen bij het plassen geven. Bij plasklachten is het dus belangrijk om te laten uitzoeken wat de oorzaak is.

5. Word je incontinent van een behandeling tegen prostaatkanker?

Als de prostaat wordt bestraald of operatief wordt verwijderd, kan er urine-incontinentie ontstaan. Sommige mannen kunnen na de ingreep hun plas niet, of niet goed ophouden. Soms is dat tijdelijk, soms blijvend. De mate waarin de klachten optreden, verschilt per persoon, maar bijvoorbeeld ook per behandeling. De ene behandeling heeft minder gevolgen dan de andere. De behandelend arts kan daar meer over vertellen.

6. Wat zijn de gevolgen van een prostaatkankerbehandeling voor je seksleven?

Door een operatie, chemotherapie of bestraling kunnen de zenuwen en bloedvaten rond de prostaat beschadigen. Je kunt daardoor last krijgen van erectiestoornissen of andere seksuele problemen, zoals:

1. Impotentie;
2. Droog orgasme (er komt geen of minder sperma vrij);
3. Ander gevoel bij het klaarkomen;
4. Ongewild urineverlies tijdens het vrijen.
5. Afgenomen hoeveelheid sperma (droog orgasme);
6. Pijn bij het klaarkomen;
7. Minder zin om te vrijen.

Ook hier geldt dat de klachten per situatie verschillen. De impact van de behandeling hangt onder andere af van de soort ingreep, de plek van de tumor en de grootte van de tumor. Soms zijn de klachten blijvend, soms verminderen ze na verloop van tijd. Voor erectiestoornissen zijn er medicijnen verkrijgbaar, waarmee seks in veel gevallen nog mogelijk is.

7. Is prostaatkanker erfelijk?

Erfelijkheid speelt een rol bij het wel of niet krijgen van prostaatkanker. In sommige families komt deze ziekte vaker voor. Bij 5 tot 10% van de gevallen is er sprake van erfelijke aanleg. Hebben meerdere mannen in je familie prostaatkanker (gehad), dan kan er een erfelijkheidsonderzoek worden uitgevoerd. Blijkt uit dit onderzoek dat je een verhoogde aanleg hebt voor prostaatkanker, dan kun je jaarlijks je bloed laten controleren op de PSA-waarde. PSA is een eiwit dat alleen aangemaakt wordt door de prostaat. Het stofje geeft een goede indicatie voor het ontstaan van prostaatkanker. Door een regelmatige controle kan eventuele prostaatkanker snel ontdekt en behandeld worden. De kans op genezing is dan groter.

8. Is prostaatkanker te voorkomen?

Het is op dit moment nog niet helemaal duidelijk wat prostaatkanker veroorzaakt. Daardoor is er ook niet bekend of en hoe je prostaatkanker kunt voorkomen. Amerikaans onderzoek zou hebben aangetoond dat het regelmatig krijgen van een orgasme het risico vermindert. Hierdoor zouden bepaalde afvalstoffen met het sperma worden afgevoerd, waardoor er minder snel kanker in de prostaat ontstaat. Uroloog Gert Dohle (Erasmus MC) denkt echter niet dat dit ‘doorspoelen van de leidingen’ echt helpt. Dit is namelijk nooit aangetoond. Wat wel bekend is, is dat een gezonde levensstijl kan helpen om allerlei soorten kanker te voorkomen. Gezond eten, veel bewegen en niet roken en drinken dus.

9. Waar kan ik lotgenoten vinden?

Veel prostaatkankerpatiënten hebben behoefte aan contact met lotgenoten. Met hen kun je praten over je ervaringen en emoties, of praktische tips uitwisselen. Er zijn online praatgroepen waarbij je je kunt aansluiten, zoals de discussiegroep Prostaatkanker op kanker.nl of het forum Prostaatkanker op prostaat.nl. Heb je liever persoonlijk contact, overleg dan met je huisarts of specialist. Deze kan je waarschijnlijk in contact brengen met een praatgroep of andere lotgenoten-bijeenkomst bij jou in de buurt.

Bronnen:

Kanker.nl (z.j.). Seksualiteit en prostaatkanker. Geraadpleegd op 22 november 2018, op Kanker.nl

Prostaat.nl (z.j.). Alles over de prostaat. Geraadpleegd op 22 november 2018, op Prostaat.nl

Reinierhaga.nl [20 november 2018]. Onderwerp prostaatkanker nog steeds taboe. Geraadpleegd op 22 november 2018, op https://www.reinierhaga.nl/prostaatkankercentrum/onderwerp-prostaatkanker-nog-steeds-taboe/

UMCG.nl (z.j.). Prostaatkanker en erfelijkheid. Geraadpleegd op 22 november 2018, op UMC Groningen

Zorg.nu [20 november 2018]. Prostaatkanker blijft moeilijk te bespreken. Geraadpleegd op 22 november 2018, op https://zorgnu.avrotros.nl/nieuws/detail/prostaatkanker-blijft-moeilijk-te-bespreken/

Zwienen, S. van en Houwelingen, H. van [5 juli 2017]. Hoe vaak moet je klaarkomen om prostaatkanker te voorkomen?, geraadpleegd op 22 november 2018, op AD.nl