Zaadkwaliteit verbeteren

Snel, slim en doortastend: spermacellen zijn meestal behoorlijk levenslustig. Maar soms is de zaadkwaliteit voor verbetering vatbaar. Zo kunnen mannen bijvoorbeeld last hebben van traag zaad of weinig spermacellen in het zaad.

Maar... hoe komt dat en welke factoren hebben invloed op de gezondheid van de zaadcellen? In dit blogartikel lees je alles wat je altijd al wilde weten over sperma (en wat je nooit durfde te vragen).

Hoe lang leven spermacellen?

Spermacellen kunnen het in de baarmoeder tot wel 72 uur volhouden, echter verschilt dit per persoon: bij sommige mannen heeft het sperma een kortere levensduur. Een goede zaadkwaliteit heeft in principe meer uithoudingsvermogen dan sperma dat minder gezond is. Als de zaadkwaliteit verbetert, gaat over het algemeen ook de levensduur van de spermacellen omhoog. Buiten de baarmoeder is er overigens weinig hoop voor spermacellen: binnen een aantal minuten sterven ze een roemloze dood.

Wanneer is de zaadkwaliteit slecht?

Spermacellen doen veel moeite om een eicel te bevruchten: ze leggen een tocht van zo’n 17 centimeter af naar de buikholte van de vrouw en ondergaan ondertussen allerlei biochemische veranderingen in de baarmoeder. En dan moeten ze nog als eerste de eicel zien te bereiken. In totaal duurt de reis zo’n 5 minuten. Zaadcellen die niet fit zijn, gaan deze uitputtingsslag niet redden. Een paar belangrijke redenen voor een slechte zaadkwaliteit zijn:

1. Verminderde bewegelijkheid van de spermacellen (ook wel lui zaad of traag zaad genoemd). Zaad is minder bewegelijk als slechts 25% of minder van de spermacellen vooruit beweegt;
2. Lager percentage spermacellen in het zaadvocht. Normaal komen er 100 tot 200 miljoen spermacellen vrij per zaadlozing. Bij een verminderde vruchtbaarheid is dit aantal lager dan 20 miljoen;
3. Afwijkende vorm van de spermacellen. Sommige spermacellen missen een kop of staart of hebben andere vormafwijkingen. Er zijn altijd wel een paar vreemde zaadcellen te ontdekken in sperma. Maar als meer dan 70% van de zaadcellen anders gevormd is dan normaal, kan dit de oorzaak zijn van verminderde vruchtbaarheid.

Hoewel sommige afwijkingen niet te verhelpen zijn, kun je de algemene zaadkwaliteit verbeteren door gezond te leven.

Hoe kun je de zaadkwaliteit verbeteren?

De kwaliteit van sperma is wel degelijk te beïnvloeden. Daarbij geldt: hoe gezonder je leeft, hoe minder kans op lui zaad, sperma met een korte levensduur of andere ‘mankementen’.

Een paar tips om de zaadkwaliteit te verbeteren:

1. Niet roken.
   Door roken wordt de kwaliteit van het sperma nadelig beïnvloed.
2. Regelmatig bewegen.
   Bankhangers hebben een grotere kans op een verminderde zaadkwaliteit, zoals traag zaad. Beweeg daarom regelmatig.
3. Geen strakke (onder)broeken dragen.
   Door het dragen van strakke (onder)broeken worden de testikels te warm en gaan er zaadcellen verloren. Om dezelfde reden kun je ook beter niet te vaak in een heet bad of de sauna gaan zitten.
4. Vermijd alcohol en drugs.
   Alcohol en drugs bevatten diverse bronnen die niet goed zijn voor de zaadproductie, uiteindelijk kan het ook de zaadproductie verminderen.
5. Gezond eten kan de zaadkwaliteit verbeteren.
   Gezond eten is erg goed voor de kwaliteit van het zaad. Vooral voeding die rijk is aan vitamine C kan bijdragen aan gezond sperma.
6. Denk aan je gewicht.
   Overgewicht kan zorgen voor een verlaging van het testosteron niveau en een verminderde zaadproductie.

Is teveel klaarkomen slecht voor de zaadkwaliteit?

Ja, te vaak klaarkomen, vermindert het aantal zaadcellen per zaadlozing. Dit geldt echter ook voor te weinig klaarkomen. Wil je je zaadkwaliteit verbeteren, dan is een frequentie van één zaadlozing per drie tot vijf dagen een goede richtlijn.