Psoriasis

Psoriasis is een chronische huidziekte van de bovenste huidlaag. Deze is verdikt en schilfert omdat de huidcellen te snel groeien. Psoriasis is niet besmettelijk en kan ontstaan op elke leeftijd.

Psoriasis is een chronische auto-immuunziekte waarbij de hoorncellen van de opperhuid zich versneld delen. De huid bestaat uit verschillende lagen. De bovenste laag heet de hoornlaag, deze bestaat uit harde en dode huidcellen. Bij mensen met psoriasis is het immuunsysteem overactief waardoor de huidcellen in versneld tempo worden aangemaakt wat leidt tot schilfering en een verdikte, ontstoken, pijnlijke en rode huid.

De huid kan jeuken en er zijn periodes waarin de huid ineens aanzienlijk verbetert of verslechtert. Psoriasis is niet besmettelijk en kan ontstaan op elke leeftijd, maar komt vooral voor bij volwassenen. Nagelafwijkingen en gewrichtsklachten zijn tevens symptomen van de huidaandoening.

De oorzaak van psoriasis is onbekend, wel weten we dat genetische, immunologische en omgevingsfactoren een rol spelen. Dit betekent:

• Er is sprake van een ontsteking waardoor de huidcellen zich te snel delen;
• Het is een auto-immuunziekte;
• Erfelijkheid speelt een rol. Als beide ouders psoriasis hebben, dan heeft het kind 50% kans op het krijgen van de huidziekte;

Daarnaast is bekend dat een aantal factoren psoriasis kan doen ontstaan of bestaande psoriasis kan verergeren als men genetische aanleg heeft voor het ontwikkelen van de huidziekte. Dit worden triggers genoemd.
Voorbeelden van deze triggers zijn:

• Infecties;
• Beschadiging of verbranding van de huid;
• Stress;
• Bepaalde geneesmiddelen.

Voorbeelden van dergelijke geneesmiddelen zijn: jodium, lithium, bètablokkers, malariapillen, ibuprofen en diclofenac.
Tot slot weten we dat psoriasis vaker voorkomt bij mensen die roken of regelmatig alcohol drinken. Ook het klimaat, hormonale factoren, bepaalde vormen van kanker en het eten van bepaald voedsel, zoals gluten zijn mogelijk triggers. Dit is echter nog niet wetenschappelijk bewezen.

Er zijn verschillende vormen van psoriasis. De belangrijkste zijn:

• Psoriasis vulgaris;
• Psoriasis guttata;
• Psoriasis pustulosa;
• Artritis psoriatica;
• Psoriasis erytrodermie;
• Psoriasis capitis;
• Psoriasis inversa;
• Psoriasis unguum;
• Psoriasis palmaris.

Psoriasis vulgaris komt het meeste voor en wordt ook wel psoriasis en plaque of gewone psoriasis genoemd. Ongeveer 80% van de mensen met psoriasis heeft deze vorm. Kenmerkend voor psoriasis vulgaris is de vorming van witte huidschilfers op een rode huid. Deze plekken zijn goed begrensd, de schilfers zijn zilver-wit, de huid eronder is glimmend rood en als de huidschilfers loslaten, verschijnen er kleine bloeddruppeltjes op de huid. Ook kunnen bij psoriasis vulgaris de nagels verkleuren, kleine putjes bevatten of brokkelig worden. Een klein deel van de mensen die lijden aan deze vorm van psoriasis heeft ook last van gewrichtsklachten.

Psoriasis guttata wordt ook wel druppelpsoriasis genoemd en is een vorm waarbij in korte tijd kleine psoriasisplekjes ontstaan. Dit komt vooral voor bij kinderen en jong volwassenen en geneest meestal vanzelf.

Psoriasis pustulosa is een acute vorm van psoriasis waarbij er pusblaasjes verschijnen op de huid. Deze plekjes verschijnen meestal op de handpalmen en voetzolen en hierbij is de huid rood en verdikt.

Artritis psoriatica is een chronische ontsteking van de gewrichten in combinatie met de huid- en nagelafwijkingen zoals die voorkomen bij psoriasis. De gewrichtspijn ontstaat vooral in de kleine gewrichten van de handen en voeten. Bij de behandeling van deze vorm van psoriasis werkt de dermatoloog vaak samen met een reumatoloog.

Psoriasis erytrodermie is een ernstige vorm van psoriasis waarbij het hele lichaam aangetast is. Huidschilfering en de vorming van plaque komt echter minder vaak voor, wel is een groot oppervlak van de huid rood. Psoriasis erytrodermie kan veroorzaakt worden door medicijnen en kan levensbedreigend zijn.

Psoriasis captitis is psoriasis vulgaris op de behaarde hoofdhuid, psoriasis inversa bij de huidplooien, zoals de oksel en liezen, psoriasis unguum op de nagels en psoriasis palmaris op de handpalmen en voetzolen.

De belangrijkste verschijnselen van psoriasis zijn rode plekken met schilfering. Deze plekken kunnen in het begin jeuken en komen vooral voor op het hoofd, de ellenboog, knie en onderrug. De schilfers zijn wit of zilvergrijs en laten makkelijk los. Bij psoriasis inversa komen de plekken vooral voor in de huidplooien zoals in de liezen of oksels. Men kan tevens last hebben van kleine deukjes in de nagels en gewrichtsklachten in de handen en voeten. In tegenstelling tot eczeem komt psoriasis bijna nooit in het gezicht voor.

U kunt het beste de factoren, oftewel triggers, vermijden die de klachten verergeren. Smeer bijvoorbeeld uw huid altijd in met een goede zonnebrandcrème om verbranding van de huid te voorkomen. Houd ook uw nagels kort zodat u zichzelf niet per ongeluk krabt, hierdoor kunnen er namelijk bloedplekjes ontstaan op de huid. Douche niet te heet en ga niet te lang in bad, hierdoor droogt uw huid namelijk uit, wat meer schilfers kan veroorzaken. Gebruik ook niet te veel zeep omdat hier irriterende stoffen in kunnen zitten die uw huid niet goed kan verdragen en kan uitdrogen. Daarnaast is het een goed idee om te kijken wanneer uw klachten verminderen of verergeren. Probeer eens een tijdje geen alcohol te drinken, te stoppen met roken of het eten van gluten te vermijden. Zo krijgt u een beter idee van welke triggers het meeste invloed op u hebben.

De behandelmethode van psoriasis is afhankelijk van de ernst, uitgebreidheid en locatie van de plekken. Daarnaast spelen de effectiviteit en bijwerkingen van de behandeling en de leeftijd van de patiënt een rol. Helaas kan psoriasis niet definitief genezen worden. Om uitdroging en irritatie van de huid, evenals jeuk, roodheid en schilfering te voorkomen, wordt aangeraden twee keer per dag een neutrale zalf zonder medicijnen erin op uw huid te smeren.

Voorbeelden hiervan zijn: lanettezalf, koelzalf en Vaselinecetomacrogolcrème. Houd dit een aantal maanden vol en ga ook door als de klachten minder worden of verdwijnen. Als dit niet helpt of als tijdens bepaalde periodes de schilfers en jeuk verergeren, kan uw arts u een zalf met een ontstekingsremmer zoals een corticosteroïd voorschrijven. Dit middel remt de huidontsteking en vermindert de jeuk. Meestal werken corticosteroïden snel en efficiënt, was wel uw handen na de toediening ervan en blijf ook de neutrale zalf smeren.

Als ook deze zalf niet goed werkt, dan kan uw arts u tevens een Vitamine-D-analoog voorschrijven. Dit is een zalf die de huiduitslag vermindert. Vaak moet deze zalf in combinatie met corticosteroïden worden gebruikt. Het kan ook zijn dat uw arts u aanraadt om een hydrocolloïd-verband op uw huid te plakken nadat u een zalf heeft opgesmeerd, deze kan dan beter intrekken.

In het geval van psoriasis captitis, oftewel psoriasis vulgaris op de behaarde hoofdhuid, heeft u last van schilders tussen de haren op uw hoofd, wat een beetje kan lijken op roos. In dit geval zal uw huisarts u eerst een koolteershampoo voorschrijven. Koolteer verminder het aantal en de grootte van de huidcellen, daarnaast heeft het een ontstekingsremmende en antiseptische werking.

Houd er echter rekening mee dat deze shampoo blijvende bruinzwarte vlekken kan achterlaten op textiel. Daarnaast heeft deze shampoo een onaangename geur. Let op als u de schilfers van uw hoofdhuid verwijdert aangezien een beschadiging van de huid psoriasis kan verergeren. Krab niet aan de plekjes maar verwijder de schilfers door uw haar te kammen.

Als de koolteershampoo niet efficiënt genoeg is, kan uw huisarts u een lanettesmeersel FNA met 10% salicylzuur voorschrijven. Dit moet u op uw hoofdhuid inmasseren. Als laatste redmiddel kunt u Cetomacrogolzalf met 25% cetiol V smeren. Na ongeveer vier weken gaat u terug naar uw huisarts om te beoordelen of de middelen werken. Indien dit het geval is, dan zal u huisarts u voorstellen om het middel minder vaak te smeren. Bij langdurig gebruik van corticosteroïden kan psoriasis hier namelijk minder gevoelig voor worden.

Als u last heeft van ernstige of zeer uitgebreide psoriasis, dan zal uw huisarts u doorsturen naar een dermatoloog. Deze kan u zwaardere medicijnen voorschrijven, zoals Ciclosporine, Acitretine of Methotrexaat. Nadeel hiervan is dat deze veel bijwerkingen geven.

Tot slot kunt u ook kiezen voor alternatieve behandelingen, zoals een kuur in de Dode Zee. De zon en het zoute water zou bij veel patiënten leiden tot minder symptomen en klachten. Volgens onderzoek heeft het een positieve invloed op het ‘kwaliteit van leven.’

Corticosteroïden zijn beschikbaar in verschillende sterktes. Als u corticosteroïden niet vaker of langer gebruikt dan bepaald door uw huisarts, treden er slechts zelden bijwerkingen op.
Als u crème of zalf met corticosteroïden te vaak of in te grote mate aanbrengt, dan kan uw huid dunner worden en verbleken. Om ervoor te zorgen dat u niet te veel crème aanbrengt, kan uw huisarts u uitleggen hoeveelzalf u per lichaamsdeel moet gebruiken, dit wordt uitgedrukt in vingertopeenheid.
Eén vingertopeenheid komt overeen met 0,5 gram. Zo moet u op uw hoofd en hals niet meer dan 2,5 vingertopeenheid aanbrengen per keer.

Aangezien er nog veel onduidelijk is over de precieze oorzaken van psoriasis, is de huidaandoening moeilijk te voorkomen. Neem wel bovenstaande adviezen in acht om verergeringen van de klachten te voorkomen. Houd bij en probeer uit welke factoren voor u een trigger zijn, dit is voor iedereen verschillend.