Aambeien

Aambeien zijn opgezette bloedvaatjes in de anus die kunnen uitstulpen. Bij het persen tijdens de ontlasting kan de druk in de bloedvaatjes erg hoog worden zodat ze gaan uitzetten en er een kleine bloeding ontstaat. Aambeien kunnen pijnlijk zijn.

Aambeien, ook wel hemorroïden genoemd, zijn in feite kleine uitstulpingen van het slijmvlies in de darm, vlak voor de anus. Aan de binnenkant van de anus zit namelijk een sponsachtig netwerk van aders, als deze kleine adertjes ontstoken raken en uitstulpen, dan worden het aambeien. Hierdoor kan er een beetje bloed meekomen tijdens het persen van de ontlasting. Aambeien kunnen zowel inwendig, in de anus, als uitwendig, buiten de anus voorkomen. Aambeien zijn niet ernstig maar kunnen wel last veroorzaken in het dagelijks leven. Vooral ouderen hebben er last van, en ze kunnen voorkomen bij zowel mannen als vrouwen.

Aambeien kunnen de volgende oorzaken hebben:

• Persen tijdens ontlasting;
• Ophouden van de ontlasting;
• Lang staan;
• Chronisch hoesten;
• Zwangerschap en bevalling;
• Erfelijk;
• Ouderdom.

Over het algemeen ontstaan aambeien doordat er een verhoogde druk komt te staan op de aders net boven de anus. Als gevolg hiervan raken ze opgezet en ontstoken. Deze verhoogde druk kan veroorzaakt worden door te persen tijdens de ontlasting. Zo moet men hard persen als de ontlasting te hard is of als u probeert te poepen terwijl u geen aandrang heeft. Een te harde ontlasting wordt veroorzaakt door het eten van te weinig vezels, te weinig drinken of te weinig bewegen. Er zijn ook bepaalde medicijnen die de ontlasting hard kunnen maken. Ook het uitstellen van de ontlasting leidt tot een verhoogde druk rondom de anus omdat de ontlasting zich dan namelijk ophoopt in de endeldarm. Zorg er dus voor dat u meteen naar het toilet gaat als u aandrang voelt. Probeer het uitstellen ervan te vermijden. Daarnaast kan de druk in de anus toenemen als u gedurende een lange periode staat. Mensen die last hebben van chronisch hoesten, kunnen tevens last krijgen van aambeien. Tijdens het hoesten komt er namelijk veel druk te staan op de bloedvaten.

Tot slot kan een zwangerschap en bevalling leiden tot aambeien. Tijdens de zwangerschap werken de darmen van een vrouw namelijk minder snel, waardoor ze last kan krijgen van obstipatie. Mede doordat de baarmoeder erg zwaar wordt, zorgt dit voor extra druk op het weefsel in de anus, waardoor de kans op het ontstaan van aambeien groter wordt. Het is tevens mogelijk dat aambeien pas na de bevalling ontstaan, doordat men te hard geperst heeft tijdens de bevalling. Het merendeel van de vrouwen krijgt last van aambeien tijdens of na de zwangerschap. Daarnaast is de neiging tot het ontstaan van aambeien erfelijk. Tot slot hebben ouderen vanaf 50 jaar vaker last van aambeien omdat naarmate men ouder wordt de weefsels aan de binnenkant van de anus verslappen. Daarnaast nemen ouderen vaker medicijnen met bloedverdunners en hebben ze vaker last van obstipatie.

Aambeien kunnen zowel in de anus, inwendig, als buiten de anus voorkomen, uitwendig. Inwendige aambeien worden geclassificeerd in graad 1 tot en met 4.

Graad 1

Bij graad 1 is er sprake van kleine zwellingen in de endeldarm. Deze zijn niet zichtbaar en kunnen niet gevoeld worden aan de buitenkant van de anus. Deze vorm van aambeien komt vaak voor.

Graad 2

Bij graad 2 zijn er grotere zwellingen aanwezig. Ze kunnen als het ware naar buiten komen tijdens de ontlasting maar gaan daarna vanzelf weer terug naar binnen.

Graad 3

Bij graad 3 hangt de aambei uit de anus, men voelt dan één of een paar zachte bobbeltjes. Men kan deze bobbeltjes niet terug naar binnen duwen.

Graad 4

Aambeien met graad 4 hangen altijd uit de anus en kunnen niet naar binnen geduwd worden. Als men last heeft van uitwendige aambeien dan kan dit een drukkend en pijnlijk gevoel geven. Sommige mensen beschrijven het alsof er iets uit de anus komt, ook afvegen na de ontlasting kan moeilijker zijn.

Men kan tegelijkertijd zowel interne als externe aambeien ontwikkelen, maar over het algemeen zijn uitwendige aambeien minder gebruikelijk dan inwendige. Het kan ook zijn dat er een bloedprop wordt gevormd in de aambei. Dit is erg pijnlijk en moet met spoed behandeld worden.

U kunt aambeien herkennen doordat u last heeft van de volgende klachten:

Bloed- of slijmverlies tijdens de ontlasting;

• Pijn rond de anus;
• Jeuk rondom de anus;
• Branderig gevoel rondom de anus;
• Een drukkend gevoel rondom de anus;
• Onverwacht bloedverlies;
• Bobbeltjes buiten de anus.

De meest herkenbare klacht van aambeien is helderrood bloedverlies tijdens de ontlasting. Pijn, jeuk en een branderig gevoel kunnen ontstaan doordat de ontlasting zich ophoopt in de endeldarm. De aambeien kunnen tevens een drukkend gevoel geven, vooral in graad 3 en 4. Onverwacht bloedverlies kan ontstaan doordat de kleine bloedvaatjes onverwacht knappen. Als u bobbeltjes buiten de anus voelt dan is er sprake van uitwendige aambeien.

Als u last heeft van aambeien zorg er dan voor dat uw ontlasting zacht blijft. Bij een zachte ontlasting hoeft u namelijk minder hard te persen en heeft u minder kans op het ontstaan van klachten. U kunt zorgen voor een zachte ontlasting door voldoende te drinken, dat wil zeggen minimaal 1,5 liter water per dag, maar het liefst 2 liter. Heeft u moeite om voldoende te drinken? Zet dan een fles of karaf water naast u neer, op uw bureau. Onbewust grijpt u hier vaak naar. Ook kunt u uw water lekkerder maken door er wat fruit of kruiden aan toe te voegen. Of kies voor thee. Houd er rekening mee dat de regel voor 1,5 tot 2 liter water per dag geldt in normale omstandigheden. Is het erg warm of gaat u sporten? Dan moet u nog meer drinken.

Daarnaast is het belangrijk om genoeg te bewegen om harde ontlasting te voorkomen. Dit wil zeggen: een halfuur per dag, of meer. Dit hoeft niet per se een actieve sport te zijn, wandelen of tuinieren zijn ook uitstekende vormen van beweging. Kies tevens voor vezelrijke voeding, producten waar veel vezels in zitten zijn: volkorenbrood, groente en fruit, bonen, kikkererwten en havermout. Vezels zorgen er namelijk voor dat de ontlasting meer vocht bevat, waardoor deze zacht wordt.

Ga tevens direct naar het toilet zodra u aandrang voelt. Als u uw ontlasting namelijk lang ophoudt, dan wordt deze ook hard. Probeer daarnaast niet te hard te persen, vaak is dit niet nodig. Als u last heeft van jeuk of irritatie rond de anus dan kunt u het beste zacht toiletpapier gebruiken. Of gebruik een vochtig doekje waarna u de huid goed droogdept. Kies echter niet voor vochtig toiletpapier met alcohol of parfum, aangezien dit de huid juist meer kan irriteren. Heeft u tot slot last van bobbeltjes? Probeer deze dan zachtjes naar binnen te drukken, hierdoor kan de pijn verminderen.

Aambeien van graad 1, oftewel kleine, inwendige aambeien, gaan na een poosje vanzelf weer over. Behandeling hiervoor is vaak niet nodig. U kunt wel kiezen voor crèmes of zalfjes om de klachten te verminderen. Hierdoor genezen de aambeien echter niet. Er zijn verschillende verzachtende crèmes vrij verkrijgbaar in de drogisterij of apotheek. Voorbeelden hiervan zijn vaselinecetomacrogolcrème en zinksulfaatvaselinecrème. Kies het liefst voor vette crèmes omdat deze goed smeerbaar en beschermend zijn, zonder dat de huid helemaal afgesloten wordt. Normaal gesproken gebruikt men dergelijke crèmes maximaal twee weken. Er zijn tevens crèmes met een verdovend effect beschikbaar waarmee de pijn verminderd kan worden. Een voorbeeld hiervan is Lidocaine zinksulfaatcrème. Deze moet u twee keer per dag en na elke ontlasting opsmeren, gedurende maximaal vier weken.

Er zijn tevens zetpillen op de markt, deze bevatten vaak zinkoxide. Als u last heeft van veel ontstekingen rond de aambeien, dan kan uw arts u een corticosteroïde crème voorschrijven. Deze verminderen de ontsteking en zwelling, waardoor u tevens minder last heeft van pijn en jeuk. Normaal gesproken mogen deze crèmes echter niet lange tijd achter elkaar gebruikt worden. Tot slot kunt u kiezen voor medicijnen die de ontlasting zachter maken, zoals lactulose of macrogol.

Bij aambeien van graad 2 en 3, oftewel hevige aambeien met aanhoudende klachten, kan er gekozen worden voor een rubberbandligatie. Deze procedure wordt meestal gedaan door een chirurg op de polikliniek. De aambei wordt dan afgebonden met behulp van rubberen bandjes. Hierdoor kan de aambei niet meer naar beneden zakken, waardoor u geen last meer heeft van klachten. De aambei sterft binnen 7-10 dagen af en het wondje geneest met een littekentje. Het elastiekje komt later vanzelf met de ontlasting naar buiten.

Een rubberbandligatie van interne aambeien is meestal pijnloos, omdat de basis van de aambeien boven de anale opening ligt. Er kunnen wel drie aambeien in één keer behandeld worden met deze methode. Het kan zijn dat u na de ingreep nog even last heeft van bloedverlies uit de anus of pijn maar deze klachten zouden vanzelf over moeten gaan. Vertel het u arts als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, het kan namelijk zijn dat u hiermee moet stoppen vóór de ingreep.

Er bestaan nog andere behandelmethodes zoals sclerotherapie door injectie, waarbij er vloeistof onder het slijmvlies van de aambei ingespoten wordt. Of infrarood coagulatie waarbij er met infrarood licht een brandwondje op het slijmvlies gemaakt wordt of het zogenaamde wegnieten van de aambeien. Daarnaast bestaat er een vaatonderbinding waarbij de kleine aders die bloed naar de aambeien voeren, worden afgebonden. Hierdoor krimpen de aambeien. Tot slot kan er gekozen worden voor de traditionele operatie haemorrhoïdectomie. Hier wordt echter alleen in zeldzame gevallen voor gekozen en alleen bij aambeien van graad 4. De operatie verloopt onder algehele narcose en de eerste dagen erna kan de wond behoorlijk pijnlijk zijn.

U kunt na een rubberbandligatie of haemorrhoïdectomie tijdelijk last hebben van pijnklachten, bloedverlies en moeite met plassen.

Houd er tevens rekening mee dat bloedverlies tijdens de ontlasting ook op andere aandoeningen kan wijzen. Neem daarom contact op met uw huisarts als u niet zeker weet of het bloedverlies door aambeien komt en als de pijn en problemen lange tijd blijven aanhouden terwijl u de adviezen heeft opgevolgd.

Aambeien zijn te voorkomen door de hierboven beschreven adviezen op te volgen. Het belangrijkste is dat u uw ontlasting zacht houdt door genoeg water te drinken en vezelrijk voedsel te eten. Let daarnaast op uw houding tijdens de ontlasting. Probeer uw rug iets te bollen door uw voeten hoger te plaatsen. Gebruik hierbij bijvoorbeeld een krukje of haal uw hielen van de vloer.

Farmacotherapeutisch kompas. (2019). Lactulose [website]. Geraadpleegd van https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/l/lactulose

Huidhuis. (2019). Aambeien [website]. Geraadpleegd van https://www.huidhuis.nl/huidaandoening/aambeien

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2017, 1 februari). Ik heb last van aambeien [website]. Geraadpleegd van https://www.thuisarts.nl/aambeien/ik-heb-last-van-aambeien