Bacteriële infecties

Een bacteriële infectie is een infectie veroorzaakt door een bacterie. Deze kan overal in of op het lichaam voorkomen. De infectie lijdt tot pijnklachten, algehele malaise en soms koorts. Als de infectie lange tijd aanhoudt en ernstig is, wordt er een antibioticum gebruikt om de bacteriën te doden.

Infecties kunnen worden veroorzaakt door bacteriën die in ons lichaam aanwezig zijn en zich hebben vermenigvuldigd. Bacteriën zijn niet met het blote oog te zien, maar we komen er dagelijks mee in aanmerking. Toch worden we niet altijd ziek. Dit komt doordat ons immuunsysteem ons beschermt en doordat deze indringers niet altijd kwaadaardig zijn; in ons lichaam zijn altijd bacteriën aanwezig die nuttig werk voor ons doen. Zo verteren ze voedsel in onze darmen en houden ze op de huid schadelijke indringers tegen.

Maar als ziekmakende bacteriën het lichaam binnendringen, maakt ons lichaam meer witte bloedcellen aan om ons te beschermen tegen een infectie. Als de bacteriën echter sneller groeien dan dat ons lichaam witte bloedcellen kan aanmaken, dan worden we ziek. De bacteriën kunnen vervolgens een infectie veroorzaken zoals een longontsteking.

Dit gaat vaak samen met koorts. Een longontsteking of hartklepontsteking kan dodelijk zijn als er geen antibiotica toegediend wordt. Het lichaam is dan namelijk niet of nauwelijks in staat om zelf te herstellen van deze ziekte. Antibiotica kunnen dus levensreddend zijn. En soms zijn bedrust of andere eenvoudige maatregelen voldoende om te genezen van de bacteriële infectie.

Het hangt van de klachten en de soort bacteriële infectie af welk antibioticum geschikt is om een ontsteking mee te bestrijden. Soms is het nodig om urine of pus op te sturen naar een laboratorium om te bepalen welke bacterie de infectie veroorzaakt en welk antibioticum nodig is. Elke bacterie is namelijk op een andere manier opgebouwd.

Bacteriële infecties worden veroorzaakt door bacteriën.

De bacteriële infecties die het meest voorkomen zijn:

• Longontsteking;
• Keelontsteking; 
• Middenoorontsteking;
• Blaasontsteking;
• Huidinfecties;
• Darmontsteking;
• Oogontsteking.

Bij een longontsteking zijn de kleinere luchtwegen en longblaasjes ontstoken. Mensen met een longontsteking hebben last van hoesten, benauwdheid, koorts en vermoeidheid. Een longontsteking kan veroorzaakt worden door zowel een bacterie als een virus, in het geval van een virus is dit vaak het griepvirus.

Dit zorgt voor een extra aanmaak van slijm in de longblaasjes, waardoor er minder zuurstof opgenomen kan worden en u benauwd wordt. Indien een longontsteking veroorzaakt wordt door een bacterie, dan zal uw huisarts u een antibioticakuur voorschrijven. Vaak is het niet duidelijk of de longontsteking door een virus of bacterie is veroorzaakt, en aangezien het laatste vrij ernstig is, zal uw huisarts u in de meeste gevallen voor de zekerheid antibiotica voorschrijven.

Een keelontsteking kan ook door ofwel een virus of een bacterie veroorzaakt worden. Veelvoorkomende symptomen zijn: pijn of branderig gevoel in de keel, pijn bij het slikken, koorts, opgezette klieren, een schorre stem en soms oorpijn. Bij een bacteriële keelontsteking zijn tevens de keelamandelen ontstoken, dit wordt meestal veroorzaakt door de streptokokbacterie en is erg pijnlijk.

Een middenoorontsteking, oftewel oorpijn, komt vooral voor bij kinderen onder de vijf jaar. Meestal geneest dit vanzelf na 2 tot 3 dagen. De ontsteking kan ontstaan door het verkoudheidsvirus dat terecht komt in het middenoor of door een bacterie zoals Streptococcus pneumoniae die zich in het middenoor heeft gevestigd. Doordat de druk in het middenoor toeneemt, gaat het trommelvlies bol staan, wat veel pijn kan doen.

Bij een blaasontsteking is het slijmvlies van de blaas ontstoken. Dit wordt vaak veroorzaakt door bacteriën die in de darm leven, via de plasbuis in de blaas terecht komen en daar een ontsteking veroorzaken. Vrouwen hebben vaker en sneller last van een blaasontsteking dan mannen omdat hun plasbuis korter is.

Een bacteriële huidinfectie ontstaat meestal op een plaats waar de huid beschadigd is. Op die plek dringen bacteriën binnen die zich normaal gesproken op de huid bevinden en zo ontstaat er een ontstoken huid. Wondroos en krentenbaard zijn voorbeelden van huidinfecties.

Een virus of bacterie kan een ontsteking in de darmwand veroorzaken, hierdoor neemt de darm minder vocht en voedingsstoffen op en komen deze als erg dunne ontlasting naar buiten. Infecties van het maagdarmkanaal kunnen veroorzaakt worden door virussen (buikgriep), parasieten en bacteriën, zoals Salmonella.

Tot slot is de meest voorkomende vorm van een oogontsteking een ontsteking van het bindvlies. Dit is een dun weefsel waarmee het oogwit en de binnenkant van de oogleden bedekt zijn. Ook een oogontsteking kan zowel door een virus als een bacterie veroorzaakt worden.

Bacteriële infecties zijn te herkennen aan pijnklachten, vermoeidheid, een rode of opgezette huid, een gevoel van algehele malaise en soms koorts. Ook kunnen de lymfeklieren opgezet zijn, zoals bijvoorbeeld bij een keelontsteking of angina. Daarnaast kunt u last krijgen van griepachtige verschijnselen zoals spierpijn en een verminderde eetlust.

Om een bacteriële infectie te bestrijden is het altijd verstandig om zoveel mogelijk rust te houden en om veel te drinken. Neem in geval van verergerde of langaanhoudende klachten en koorts contact op met uw huisarts. Hij of zij zal u onderzoeken en eventueel antibiotica voorschrijven om de infectie te verhelpen en de bacteriën te doden.

Als de arts vastgesteld heeft dat uw infectie is veroorzaakt door een bacterie, dan zal hij of zij u een antibioticum voorschrijven.

Over het algemeen zijn antibiotica onder te verdelen in smal- en breedspectrum. Smalspectrum antibiotica zijn specifiek voor infecties van een bepaalde groep bacteriën. Breedspectrum antibiotica bestrijden meerdere soorten bacteriën tegelijkertijd. Artsen schrijven liever smalspectrum antibiotica voor omdat hierbij minder goede bacteriën gedood worden tijdens de behandeling. Daardoor treden er minder bijwerkingen op. Maar ze kunnen alleen voorgeschreven worden als bekend is wat voor soort bacterie de ontsteking veroorzaakt. Als dit niet bekend is, zijn breedspectrum antibiotica een goed alternatief omdat hierbij meerdere verschillende soorten bacteriën gedood worden. Het nadeel hiervan is dat er meer bijwerkingen zoals maag- en darmklachten op kunnen treden omdat de goede bacteriën in de darmflora ook bestreden worden.

Ook is de locatie van de ontsteking in het lichaam belangrijk voor de keuze van een bepaald antibioticum. Zo zijn bepaalde weefsels meer of minder gevoelig voor een bepaald soort antibioticum. De arts moet kiezen voor een antibioticum dat door kan dringen in het weefsel.

Antibiotica worden altijd voorgeschreven door uw arts en dit doet hij of zij alleen als het echt nodig is, bijvoorbeeld omdat u niet genoeg weerstand heeft om de infectie zelf te bestrijden. Artsen willen niet te snel antibiotica voorschrijven omdat ze resistentie ertegen willen voorkomen. Dit betekent dat de bacterie zich aanpast en ongevoelig wordt voor de werking van het medicijn. Als gevolg hiervan kan dit bepaalde soort antibioticum niet meer gebruikt worden om deze bacterie te bestrijden, ook niet bij andere patiënten.

Daarnaast kunnen bacteriën geleidelijk resistent worden. Dit gebeurt vooral bij herhaaldelijk of langdurig gebruik van hetzelfde type antibioticum. Antibioticaresistentie zorgt dus voor gevaarlijke situaties, in het ergste geval zijn bacteriële infecties in de toekomst niet meer te behandelen, wat in sommige gevallen levensbedreigend kan zijn.

Aangezien antibiotica alleen bacteriën doden en geen virussen, schrijft een arts dit medicijn niet voor als u een griep hebt, verkouden bent of de waterpokken hebt. Gebruik de medicijnen altijd volgens de instructies van uw arts en maak de kuur volledig af, ook als u zich na een paar dagen al beter voelt. Anders is het namelijk mogelijk dat de infectie terugkomt, omdat nog niet alle bacteriën bestreden zijn. Een kuur duurt ongeveer 5 tot 10 dagen, afhankelijk van de soort infectie.

Over het algemeen geven antibiotica weinig bijwerkingen, vooral smalspectrum antibiotica. Bij gebruik van breedspectrum antibiotica komen bijwerkingen vaker voor omdat in dit geval ook de goede bacteriën in de darmen gedood worden. Dunne ontlasting is echter niet altijd een bijwerking van het medicijn, het kan ook een bijwerking zijn van de infectie.

De meest voorkomende bijwerkingen van antibiotica zijn:

• Diarree of dunne ontlasting;
• Overgevoeligheid of allergische reactie.

Bij overgevoeligheid voor een bepaald antibioticum kunnen er rode vlekjes op de huid, jeuk of koorts ontstaan. Dit kan een teken zijn van een allergie maar dit hoeft niet. Neem in dit geval contact op met uw arts, deze kan vaststellen of dit het resultaat is van overgevoeligheid van het antibioticum dat u gebruikt.

Antibiotica uit de groep van tetracyclines, zoals doxycycline en minocycline kunnen overgevoeligheid voor zonlicht veroorzaken. Hierdoor verbrandt u sneller als u in de zon zit, ook als u normaal gesproken nooit verbrandt. Dit staat vermeld in de bijsluiter. Blijf in dit geval zoveel mogelijk uit de zon en bescherm uw huid goed met een zonnebrandmiddel met hoge beschermingsfactor, ook bij bewolkt weer.

Als u weet dat u overgevoelig bent voor een antibioticum, geef dit dan aan tijdens uw consult met de arts. Ook als u last heeft van andere klachten die na 1 à 2 dagen niet overgaan, is het verstandig contact op te nemen met uw arts.

Vaak is het niet mogelijk om bacteriële infecties te voorkomen. Wel kunt u een aantal maatregelen nemen om bepaalde infecties te voorkomen, zo is bekend dat mensen die roken en regelmatig alcohol drinken, meer kans hebben op het krijgen van een longontsteking.

Tevens kunt u ervoor zorgen dat uw weerstand hoog blijft, zodat uw lichaam beter in staat is om ziekmakende bacteriën die het lichaam binnendringen tijdig op te ruimen. Daarnaast kunt u besmetting met de Salmonella-bacterie voorkomen door een goede hygiëne in stand te houden en regelmatig uw handen te wassen. Ook kunt u wondjes op uw huid ontsmetten met jodium of alcohol om een ontstoken huid te voorkomen.