Hoge Bloeddruk

Van een hoge bloeddruk (ook wel hypertensie genoemd) voelt u meestal niets. Toch is het gevaarlijk; een te hoge bloeddruk kan de bloedvaten en organen beschadigen. Daardoor neemt de kans op een ernstige aandoening toe. Gelukkig is een hoge bloeddruk meestal goed te behandelen met een aangepaste leefstijl en/of het gebruik van medicijnen.

De bloeddruk geeft aan hoe hoog de druk op de bloedvaten is. Die druk schommelt: op het moment dat het hart samentrekt, wordt het bloed rondgepompt en is de druk op de vaten vrij hoog. Dit is de ‘bovendruk’ (systole). Als het hart vervolgens weer ontspant, neemt de druk op de vaten weer af. Dit noemen we de ‘onderdruk’ (diastole).

De druk op de bloedvaten kan door verschillende oorzaken toenemen. Zo’n hoge bloeddruk is gevaarlijk omdat er dan veel spanning op de bloedvaten komt. Dat verhoogt de kans op hart- en vaatziekten en beschadiging van de organen.

De bloeddruk wordt gemeten in millimeters kwikdruk (mmHg). Artsen houden daarbij de volgende stelregels aan:

Bovendruk:

• Tot 120 mmHg: ideale bloeddruk
• 120-140 mmHg: normale bloeddruk
• 140-180 mmHg: hoge bloeddruk
• 180 mmHg of hoger: ernstig verhoogde bloeddruk

Onderdruk:

• 90 mmHg of lager: de bloeddruk is goed
• 90 tot 110 mmHg: hoge bloeddruk
• 110 mmHg of hoger: ernstig verhoogde bloeddruk

De bloeddruk schommelt gedurende de dag en soms zelfs per week. Daarom wordt geadviseerd om de bloeddruk gedurende enkele dagen meerdere malen per dag te (laten) meten. Zo ontstaat er een goed beeld van de gemiddelde bloeddruk.

De meeste mensen voelen niets van een hoge bloeddruk. Alleen als de bloeddruk ernstig verhoogd is, kunnen er klachten optreden. Hoge bloeddruk symptomen zijn in dat geval bijvoorbeeld:

• Hoofdpijn;
• Misselijkheid;
• Vermoeidheid;
• Kortademigheid;
• Rusteloosheid.

Juist omdat hypertensie doorgaans geen klachten geeft, is het belangrijk om de bloeddruk regelmatig te (laten) meten. Zo kan er snel worden ingegrepen als de bloeddruk stijgt. De kans op hart- en vaatziekten of andere complicaties blijft dan klein.

Een hoge bloeddruk komt vaak voor. Niet verwonderlijk, want er zijn veel factoren die invloed hebben op de bloeddruk. De bekendste oorzaken van hypertensie zijn onder andere:

• Leeftijd. Naar mate de leeftijd vordert, worden de bloedvaten minder flexibel. Ze kunnen daardoor niet goed wijder worden als het bloed wordt rondgepompt. Daardoor neemt de druk op de vaten toe. Meet daarom regelmatig uw bloeddruk als u ouder bent dan 40;
• Erfelijkheid. In sommige families komt een hoge bloeddruk vaker voor. Heeft u familieleden met hypertensie, houd jouw bloeddruk dan goed in de gaten;
• Leefstijl. Factoren als overgewicht, ongezond eten, te weinig bewegen, stress, roken en alcoholgebruik dragen allemaal bij aan een hoge bloeddruk;
• Zwangerschap. Sommige vrouwen ontwikkelen een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap;
• Bepaalde aandoeningen, zoals een nierziekte, slaapapneu en een trage schildklier, kunnen een hoge bloeddruk veroorzaken;
• Medicijngebruik. Sommige medicijnen geven een hoge bloeddruk als bijwerking;
• Te veel drop/zoethout eten. Deze voedingsmiddelen bevatten glycyrrhizine, een stof die ervoor zorgt dat het lichaam meer vocht vasthoudt, waardoor de bloeddruk stijgt;
• Te veel zout eten. Ook als u veel zout binnenkrijgt, houdt het lichaam meer vocht vast en kan de bloeddruk toenemen.

Goed om te weten: vaak is er niet echt één duidelijk aanwijsbare oorzaak voor een hoge bloeddruk. In de meeste gevallen gaat het om een combinatie van factoren.

De bloeddruk is gelukkig meestal goed te beïnvloeden. U kunt veel zelf doen. Maar er zijn ook geneesmiddelen die helpen om de bloeddruk te verlagen.

Bij een hoge bloeddruk hoeft u niet altijd direct aan de medicijnen. U kunt veel zelf doen om de bloeddruk te verlagen. Een gezonde leefstijl (gezonder eten, regelmatig bewegen, minder stress) is daarbij het belangrijkste advies.

Bent u te zwaar, dan kan afvallen tot een normaal gewicht ook enorm helpen. Een arts of diëtist kan u daarbij begeleiden.

Rookt u? Probeer daar dan mee te stoppen. Roken vernauwt de bloedvaten en heeft dus een bloeddrukverhogend effect.

Soms helpt een aangepaste leefstijl niet voldoende. In dat geval zal een arts medicijnen voorschrijven. Er zijn verschillende soorten bloeddrukverlagers. De bekendste zijn:

ACE-remmers. Dit zijn medicijnen die opname van ACE (een stofje dat de bloedvaten doet samentrekken) remmen waardoor de bloedvaten wat wijder worden. Zo kan er meer bloed door de aderen stromen en verlaagt de bloeddruk. Medicijnen die onder deze groep vallen, hebben een naam die eindigt op pril. De werkzame stoffen heten bijvoorbeeld ramipril, quinapril of benazepril.

Angiotensine-II-blokkers. Deze geneesmiddelen remmen de opname van het vaatvernauwende hormoon angiotensine-II. Ook dit heeft een ontspannend effect op de bloedvaten waardoor het bloed makkelijker doorstroomt. De werkzame stoffen hebben een naam die eindigt op artan (zoals valsartan, losartan, candesartan).

Calciumblokkers. Deze geneesmiddelen verwijden de bloedvaten door de calciumopname in de cellen te blokkeren. U herkent ze aan de naam die eindigt op dipine (amlodipine, lercanidipine, nicardipine). Sommige soorten verlagen bovendien de hartslag waardoor het bloed wat rustiger wordt rondgepompt. Dat geeft een extra bloeddrukverlagend effect.

Bètablokkers. Deze medicijnen kunnen de opname van stresshormonen in de cellen blokkeren. Daardoor klopt het hart kalmer en stroomt het bloed ook wat rustiger door de aderen waardoor de bloeddruk daalt. De werkzame stoffen hebben een naam die eindigt op lol. Propranolol is bijvoorbeeld een bekende bètablokker, net als metoprolol en atenolol.

Diuretica. In de volksmond worden deze medicijnen ook wel ‘plaspillen’ genoemd. Ze zorgen ervoor dat de nieren meer vocht en zouten afscheiden. Daardoor bevat het bloed minder water en neemt het volume af. De aderen worden zo minder belast en de bloeddruk daalt.

Een arts bepaalt welk medicijn tegen hoge bloeddruk het beste bij u past. Dit hangt namelijk af van een aantal factoren, zoals uw leeftijd en of u nog andere medicijnen gebruikt. Artsen kunnen bepaalde medicijnen ook met elkaar combineren. U moet dan bijvoorbeeld een plastablet en een bètablokker gebruiken.

Houd er rekening mee dat bloeddrukmedicijnen bijwerkingen kunnen geven, zoals duizeligheid, sufheid, hartkloppingen of kriebelhoest. Bovendien zijn geneesmiddelen tegen hypertensie niet voor iedereen geschikt. Bloeddrukmedicatie is daarom in veel gevallen alleen op recept verkrijgbaar.

Ook belangrijk: houd uw bloeddruk tijdens de behandeling in de gaten. Dat kan gewoon thuis, met een polsbloeddrukmeter. Maar u kunt ook uw huisarts vragen om uw bloeddruk regelmatig op te meten. Heeft u vragen over uw bloeddrukmedicijn, neem dan altijd contact op met een arts of apotheker.