Hooikoorts

Mensen die lijden aan hooikoorts zijn allergisch voor pollen en stuifmeel van bepaalde bomen, planten, grassen of bloemen. Sommige mensen zijn allergisch voor één bepaald bloeiend gewas, maar men kan ook overgevoelig zijn voor meerdere stuifmeel- of pollensoorten.

In het geval van hooikoorts reageert het lichaam overgevoelig op pollen en stuifmeel van bepaalde bomen, planten, grassen of bloemen. Deze klachten treden alleen op tijdens de bloeiperiode van de plant of bloem die de allergie veroorzaakt. Hooikoorts wordt daarom ook wel seizoensgebonden allergische rinitis genoemd.

Bomen bloeien eerder dan grassen, daarom hebben mensen die allergisch zijn voor het stuifmeel van bomen al vroeger in het jaar last van hooikorts, rond februari en maart. Mensen die allergisch zijn voor het stuifmeel van gras, krijgen pas vanaf mei of juni last, zodra gras weer gaat groeien.

Als het stuifmeel of de pollen in contact komen met de ogen, neus of mond van iemand met hooikoorts, dan raken zijn of haar slijmvliezen geprikkeld. Hierdoor ontstaan er klachten zoals niezen en tranende ogen. Sommige mensen hebben het hele seizoen last van hooikoorts, anderen alleen af en toe.

Vooral al het weer zonnig is en er een windje staat, kan het stuifmeel makkelijk verspreid worden in de lucht. Hierdoor kunnen de hooikoortsklachten verergeren en kan men veel klachten krijgen als men zich buiten begeeft. Hooikoorts kan erg vervelend zijn, maar kan geen kwaad. Zodra het stuifmeel uit de lucht verdwenen is, verdwijnen tevens de klachten.

De allergische reactie bij hooikoorts wordt veroorzaakt door de lichaamseigen stof histamine. Hoewel iedereen antistoffen aanmaakt tegen stuifmeel, is dat bij iemand met hooikoorts extra heftig. Als iemand met hooikoorts tijdens het hooikoortsseizoen namelijk in contact komt met stuifmeel of pollen, denkt het lichaam dat er een gevaarlijke stof het lichaam is binnengedrongen. Als reactie hierop geeft het lichaam extra histamine af rond de plek waar de gevaarlijke stof zich bevindt.

Histamine zorgt onder andere voor een verwijding van de bloedvaten, waardoor er veel vocht ontstaat, wat bijvoorbeeld een loopneus kan veroorzaken. Na enige tijd kan het neusslijmvlies gaan opzwellen, waardoor de neus juist weer verstopt raakt. Daarnaast hecht de histamine zich aan bepaalde zenuwuiteinden, waardoor jeuk en niesbuien kunnen ontstaan. We weten echter niet waarom bepaalde mensen wel allergisch zijn voor stuifmeel en pollen en andere mensen niet.

We weten wel dat hooikoorts genetisch is bepaald, de aanleg ervoor is namelijk al bij de geboorte aanwezig. De klachten ontstaan echter pas na een paar jaar en na verloop van tijd nemen de klachten ook weer af. Meestal zijn de hooikoortsklachten na het 40e jaar een stuk minder, en heeft men na ongeveer 55 jaar zo goed als geen klachten meer.

Mensen met hooikoorts kunnen allergisch zijn voor de pollen van bomen, gras, planten of bloemen. Deze geven allemaal in verschillen perioden stuifmeel en pollen af. Bomen zoals de berk, hazelaar en els bloeien al in januari of februari. De eerste graspollen komen tegenwoordig al eerder dan in mei in de lucht en kunnen tot aan september pollen verspreiden.

Verschillende planten, bloemen en kruiden bloeien vanaf het begin van de zomer tot in de herfst. Houd er rekening mee dat als u allergisch bent voor de berk, u waarschijnlijk ook allergisch bent voor de eik, populier, hazelaar of els. Ondanks dat deze bomen er anders uitzien en op andere momenten bloeien, kan een boompollenallergie veroorzaakt worden door één specifieke allergeen die aanwezig is in praktisch alle soorten boompollen. Hetzelfde geldt voor graspollen. Er zijn duizenden verschillende soorten grassen maar in het stuifmeel van al deze verschillende grassen zijn slechts een aantal allergenen aanwezig die de allergieklachten kunnen veroorzaken.

Op internet zijn er verschillende websites waarop een pollenverwachting of -aanwezigheid wordt weergegeven. U kunt dan goed in de gaten houden wanneer welke boom of plant bloeit. De pollen die de meeste hooikoortsklachten veroorzaken zijn voor de bomen de berk, els en hazelaar, voor grassen het Engelse maaigras, timotheegras, kropaar en de beemdlangbloem en voor kruiden de bijvoet.

Vaak zijn mensen met hooikoorts ook allergisch voor bepaalde voedingsmiddelen, zoals groenten en fruit. Dit heet kruisreactiviteit en komt omdat de structuur van de stuifmeelkorrel die de allergische reactie in pollen veroorzaakt, lijkt op de structuur in bepaalde voedingsmiddelen. Het immuunsysteem kan deze zogenaamde allergenen niet van elkaar onderscheiden en daardoor krijgt men tevens een allergische reactie op die voedingsmiddelen. Zo zijn mensen met een graspollenallergie ook vaak allergisch voor meloen, sinaasappel, tomaat en tarwe.

Hooikoorts is te herkennen aan de volgende klachten:

• Loopneus;
• Traanogen;
• Jeukende ogen;
• Niezen;
• Verstopte neus;
• Hoesten;
• Vermoeidheid;
• Benauwdheid;
• Piepende ademhaling;
• Vol gevoel in het hoofd.

Houd er echter rekening mee dat deze klachten niet altijd het gevolg zijn van hooikoorts. Mensen met hooikoorts zijn namelijk ook vaak allergisch voor andere dingen, zoals huisstofmijt of katten. Deze klachten kunnen dus ook veroorzaakt worden door een andere allergie.

Om de klachten van hooikoorts te verminderen, moet u proberen contact met stuifmeel en pollen zoveel mogelijk te vermijden. Ga bijvoorbeeld niet te veel naar buiten op zonnige en winderige dagen aangezien er dan veel stuifmeel in de lucht zit. Houd tevens uw ramen dicht, lucht alleen vroeg in de morgen of laat in de avond wanneer er minder pollen in de lucht zitten. Denk hier ook aan als u in de auto zit.

Draag altijd een zonnebril als u naar buiten gaat en ga niet zelf het gras maaien. Laat ook uw wasgoed niet buiten drogen omdat het stuifmeel daar in kan gaan zitten. Houd er tevens rekening mee dat u minder last zult hebben van stuifmeel en pollen als u zich aan zee of hoog in de bergen bevindt.

Ook roken, meeroken en het inademen van prikkelende stoffen zoals verf, lijm, parfum of reinigingsmiddelen kunnen de hooikoortsklachten verergeren. U doet er tevens goed aan om na een zomerse dag uw haar te wassen voordat u gaat slapen, aangezien pollen kunnen blijven plakken in het haar. Tot slot kunt u via internet bijhouden hoeveel stuifmeel er in de lucht zit.

Hooikoorts wordt door een arts of allergoloog vastgesteld door middel van een allergiehuidtest of bloedonderzoek. Een allergiehuidtest werkt als volgt: de arts druppelt een klein beetje van het allergeen op uw huid. Vervolgens prikt hij of zij door de druppel heen een gaatje in uw huid. Als u op die plek binnen een paar minuten een rood bultje krijgt, dan bent u allergisch voor die bepaalde stof.

Voor de behandeling van hooikoorts kunt u als eerste kiezen voor middelen die u vrij kunt kopen bij de apotheek en drogist, zoals neussprays, tabletten of drank. Denk eraan dat u eerst uw neus snuit voordat u sprayt. Ook kunt u fysiologisch zout gebruiken om uw neus mee te spoelen. Als deze middelen niet werken, dan kan uw huisarts u een neusspray of tabletten voorschrijven met antihistaminica erin.

Antihistaminica blokkeren de effecten van histamine. Voorbeeld hiervan zijn: desloratadine en cetirizine. Deze medicijnen zijn efficiënter en de spray werkt binnen een kwartier, de tabletten binnen een paar uur. Deze medicijnen neemt u echter niet elke dag maar alleen als u klachten heeft of verwacht te krijgen. Ook worden klachten zoals branderige en jeukende ogen hiermee verminderd. Uw arts kan ook kiezen voor cromonen, dit medicijn is meestal verkrijgbaar in sprayvorm en remt het vrijkomen van antistoffen. Cromonen moeten dagelijks gebruikt worden. Voorbeelden hiervan zijn cromoglicinezuur en nedocromil.

Als u gedurende lange tijd veel last heeft van hooikoorts, dan kan uw arts kiezen voor corticosteroïden (bijnierschorshormonen). Deze werken ontstekingsremmend, verminderen overgevoeligheidsverschijnselen en voorkomen de zwelling van het neusslijmvlies. Hierdoor zullen klachten als een verstopte neus en loopneus na een paar dagen verdwijnen. Deze medicijnen zijn beschikbaar in de vorm van neussprays of longpufjes. Voorbeelden hiervan zijn beclometason, flunisolide, budesonide, fluticason, triamcinolonacetonide en mometason.

Een alternatieve behandeling is immunotherapie (ook wel allergievaccinatie of desensibilisatie genoemd). Dit is een behandeling waarbij niet alleen de klachten behandeld worden, maar ook de onderliggende oorzaak van de hooikoorts. Met behulp van immunotherapie kan een hooikoortspatiënt ongevoelig worden gemaakt voor de pollen waar hij of zij gevoelig voor is. Dit gebeurt door gedurende een lange periode een kleine hoeveelheid allergenen toe te dienen. Dit kan een periode van drie tot vijf jaar zijn. Het voordeel hiervan is dat het lichaam langzaam aan het allergeen went zodat deze er na verloop van tijd minder hevig op reageert.

Immunotherapie wordt toegediend in de vorm van injecties en tabletten. Voorbeelden hiervan zijn: Pollinex, Alutard, Grazax en Oralair (tabletvorm). De effectiviteit van immunotherapie met allergeenextracten van graspollen is bewezen, dat wil zeggen: de behandeling vermindert de symptomen maar deze verdwijnen niet. Het is erg belangrijk dat men de middelen trouw inneemt of toegediend krijgt omdat anders de effectiviteit snel afneemt. De behandeling begint meestal 4 maanden vóór het verwachte begin van het hooikoortsseizoen.

Van sommige antihistaminica-tabletten kunt u slaperig worden. Rijd dan ook geen auto als dit het geval is. De bijwerkingen van corticosteroïden zijn:

• Droge of geïrriteerde neus en keel;
• Neusbloedingen;
• Onaangename reuk of smaak;
• Verminderd zicht.

De bijwerkingen van medicijnen voor immunotherapie zijn als volgt:

• Keelirritatie;
• Jeuk in de mond;
• Hoofdpijn;
• Zwelling rondom de ingespoten plek;
• Duizeligheid;
• Tranende ogen;
• Piepende ademhaling.

Hooikoorts is niet te voorkomen. U kunt proberen om contact met stuifmeel en pollen zoveel mogelijk te vermijden door bovenstaande adviezen op te volgen. Ga naar uw huisarts als u er erg veel last van heeft. Om contact met pollen te vermijden moet u echter weten wanneer de pollen waarvoor u gevoelig bent in de lucht voorkomen. Deze informatie is eenvoudig te vinden op internet. Het vermijden van pollencontact is helaas niet eenvoudig aangezien tijdens het bloeiseizoen pollen overal in de lucht voorkomen, en deze komen via de lucht in de ogen of, na inademing, in de neus terecht.