Hooikoorts

Personen met hooikoorts kunnen allergisch zijn voor de pollen van bomen, gras, planten of bloemen. Deze geven allen in verschillende periodes stuifmeel en pollen af. Hooikoorts wordt daarom ook wel seizoensgebonden allergische rhinitis genoemd.

De klachten treden dan ook enkel op tijdens de bloeiperiode van de plant of bloem die de allergie veroorzaakt.

Pollen van bomen

Bomen bloeien vroeger dan grassen, waardoor personen die allergisch zijn voor het stuifmeel van bomen al eerder in het jaar last ondervinden van hooikoorts: rond februari en maart.

Bomen zoals de berk, hazelaar en els bloeien reeds in januari of februari. Houd er rekening mee dat wanneer u allergisch bent voor de berk, u waarschijnlijk ook allergisch bent voor de eik, populier, hazelaar of els. Ondanks dat deze bomen er verschillend uitzien en op andere momenten bloeien, kan een boompollenallergie veroorzaakt worden door één specifiek allergeen dat aanwezig is in vrijwel alle soorten boompollen.

Pollen van gras

Er bestaan duizenden verschillende grassoorten, maar in het stuifmeel van al deze grassen zijn slechts enkele allergenen aanwezig die de allergieklachten kunnen veroorzaken.

Personen die allergisch zijn voor het stuifmeel van gras, krijgen pas klachten vanaf eind april of mei, zodra gras opnieuw begint te groeien. De graspollen kunnen tot in september pollen verspreiden.

Verschillende planten, bloemen en kruiden bloeien vanaf het begin van de zomer tot in de herfst. Sommige mensen ondervinden het hele seizoen klachten van hooikoorts, anderen slechts sporadisch.

Op het internet zijn er diverse websites waarop de pollenverwachting of -aanwezigheid wordt weergegeven. U kunt dan opvolgen wanneer welke boom of plant in bloei staat.

Voedingsmiddelen

Vaak zijn personen met hooikoorts ook allergisch voor bepaalde voedingsmiddelen, zoals groenten en fruit. Dit noemt men kruisreactiviteit.

Kruisreactiviteit ontstaat doordat de structuur van de stuifmeelkorrel, die de allergische reactie bij pollen veroorzaakt, gelijkt op de structuur in bepaalde voedingsmiddelen. Het immuunsysteem kan deze zogenaamde allergenen niet van elkaar onderscheiden, waardoor men een allergische reactie krijgt op die voedingsmiddelen. Zo zijn personen met een graspollenallergie ook vaak allergisch voor meloen, sinaasappel, tomaat en tarwe.

Wanneer stuifmeel of pollen in contact komen met de ogen, neus of mond van iemand met hooikoorts, raken de slijmvliezen geïrriteerd. Hierdoor ontstaan klachten zoals niezen en tranende ogen.

Vooral bij zonnig weer en een lichte wind kan het stuifmeel gemakkelijk verspreid worden in de lucht. Hierdoor kunnen de hooikoortsklachten verergeren. De klachten kunnen bijzonder hinderlijk zijn, maar zijn verder onschuldig. Zodra het stuifmeel uit de lucht verdwenen is, verdwijnen ook de klachten.

Hooikoorts is te herkennen aan volgende klachten:

• Loopneus
• Tranende ogen
• Jeukende ogen
• Niezen
• Verstopte neus
• Hoesten
• Vermoeidheid
• Benauwdheid
• Piepende ademhaling
• Drukkend gevoel in het hoofd

Houd er echter rekening mee dat deze klachten niet altijd het gevolg zijn van hooikoorts. Personen met hooikoorts zijn immers ook vaak allergisch voor andere zaken, zoals huisstofmijt of katten. Deze klachten kunnen dus eveneens veroorzaakt worden door een andere allergie.

De allergische reactie bij hooikoorts wordt veroorzaakt door de lichaamseigen stof histamine. Hoewel iedereen antistoffen aanmaakt tegen stuifmeel, is deze reactie bij personen met hooikoorts veel heviger. Wanneer iemand met hooikoorts tijdens het hooikoortsseizoen in contact komt met stuifmeel of pollen, beschouwt het lichaam dit als een gevaarlijke stof. Als reactie hierop geeft het lichaam extra histamine af rond de plaats waar de “gevaarlijke” stof zich bevindt.

Histamine zorgt onder meer voor een verwijding van de bloedvaten, waardoor er veel vocht ontstaat, wat bijvoorbeeld een loopneus kan veroorzaken. Na verloop van tijd kan het neusslijmvlies opzwellen, waardoor de neus net verstopt raakt. Daarnaast bindt histamine zich aan bepaalde zenuwuiteinden, waardoor jeuk en niesbuien kunnen optreden. Het is echter niet bekend waarom sommige mensen wel allergisch zijn voor stuifmeel en pollen en anderen niet.

Wel is geweten dat hooikoorts genetisch bepaald is; de aanleg is reeds bij de geboorte aanwezig. De klachten ontstaan echter pas na enkele jaren en nemen na verloop van tijd ook weer af. Meestal zijn de hooikoortsklachten na het veertigste levensjaar aanzienlijk minder, en heeft men na ongeveer vijfenvijftig jaar zo goed als geen klachten meer.

Om de klachten van hooikoorts te verminderen, dient u contact met stuifmeel en pollen zoveel mogelijk te vermijden. Ga bijvoorbeeld niet te vaak naar buiten op zonnige en winderige dagen, aangezien er dan veel stuifmeel in de lucht aanwezig is. Houd op die dagen de ramen gesloten en verlucht enkel vroeg in de ochtend of laat in de avond, wanneer er minder pollen in de lucht zijn. Denk hier ook aan wanneer u zich in de wagen bevindt.

Zelf het gras maaien is af te raden. Laat ook uw wasgoed niet buiten drogen, omdat het stuifmeel zich hierin kan nestelen. Houd er bovendien rekening mee dat u minder last zult ondervinden van stuifmeel en pollen wanneer u zich aan zee of hoog in de bergen bevindt.

Ook roken, meeroken en het inademen van irriterende stoffen zoals verf, lijm, parfum of schoonmaakmiddelen kunnen de hooikoortsklachten verergeren. Het is eveneens aangewezen om na een zomerse dag uw haar te wassen voor het slapengaan, aangezien pollen kunnen blijven kleven in het haar.

Tot slot kunt u online nagaan hoeveel stuifmeel er in de lucht aanwezig is en uw dagelijkse activiteiten hierop afstemmen.

Hooikoorts wordt door een arts of allergoloog vastgesteld via een allergiehuidtest of bloedonderzoek. Een allergiehuidtest verloopt als volgt: de arts druppelt een kleine hoeveelheid van het allergeen op uw huid. Vervolgens prikt hij of zij door de druppel heen een gaatje in de huid. Indien u op die plaats binnen enkele minuten een rood bultje krijgt, bent u allergisch voor die bepaalde stof.

Voor de behandeling van hooikoorts kunt u in eerste instantie kiezen voor middelen die vrij verkrijgbaar zijn bij de apotheek, zoals neussprays, tabletten of drank. Denk eraan om eerst uw neus te snuiten vooraleer u de spray gebruikt. U kunt ook fysiologisch zout gebruiken om de neus te spoelen.

Indien deze middelen onvoldoende effect hebben, kan de huisarts een neusspray of tabletten voorschrijven met antihistaminica.

Antihistaminica blokkeren de effecten van histamine. Voorbeelden hiervan zijn desloratadine en cetirizine. Deze geneesmiddelen zijn zeer doeltreffend: de spray werkt binnen een kwartier, de tabletten binnen enkele uren. Deze geneesmiddelen neemt u echter niet dagelijks, maar enkel wanneer u klachten heeft of verwacht te krijgen. Ook klachten zoals branderige en jeukende ogen worden hiermee verminderd.

De arts kan ook kiezen voor cromonen; dit geneesmiddel is meestal beschikbaar in sprayvorm en remt het vrijkomen van antistoffen. Cromonen dienen dagelijks gebruikt te worden. Voorbeelden hiervan zijn cromoglicinezuur en nedocromil.

Wanneer u gedurende lange tijd veel last ondervindt van hooikoorts, kan uw arts kiezen voor corticosteroïden (bijnierschorshormonen). Deze werken ontstekingsremmend, verminderen overgevoeligheidsverschijnselen en voorkomen zwelling van het neusslijmvlies. Hierdoor zullen klachten zoals een verstopte neus en loopneus na enkele dagen verdwijnen. Deze geneesmiddelen zijn beschikbaar als neussprays of inhalatoren. Enkele voorbeelden hiervan zijn beclometason, flunisolide, budesonide, fluticason, triamcinolonacetonide en mometason.

Een alternatieve behandeling is immunotherapie (ook wel allergievaccinatie of desensibilisatie genoemd). Dit is een behandeling waarbij niet enkel de klachten worden behandeld, maar ook de onderliggende oorzaak van de hooikoorts. Met behulp van immunotherapie kan een hooikoortspatiënt ongevoelig worden gemaakt voor de pollen waarvoor hij of zij gevoelig is. Dit gebeurt door gedurende een lange periode een kleine hoeveelheid allergenen toe te dienen. Dit kan een periode van drie tot vijf jaar in beslag nemen. Het voordeel hiervan is dat het lichaam geleidelijk went aan het allergeen, zodat u er na verloop van tijd minder hevig op reageert.

Immunotherapie wordt toegediend in de vorm van injecties en tabletten. Voorbeelden hiervan zijn: Pollinex, Alutard, Grazax en Oralair (tabletvorm). De doeltreffendheid van immunotherapie met allergeenextracten van graspollen is bewezen. De behandeling vermindert de symptomen, maar deze verdwijnen niet volledig. Het is van groot belang dat men de middelen stipt inneemt of toegediend krijgt, aangezien anders de doeltreffendheid snel afneemt. De behandeling start meestal vier maanden vóór het verwachte begin van het hooikoortsseizoen.

Van sommige antihistaminica-tabletten kunt u slaperig worden. Bestuur dan ook geen wagen indien dit het geval is.

De bijwerkingen van corticosteroïden zijn:

• Droge of geïrriteerde neus en keel
• Neusbloedingen
• Onaangename geur of smaak
• Verminderd zicht

De bijwerkingen van geneesmiddelen voor immunotherapie zijn als volgt:

• Keelirritatie
• Jeuk in de mond
• Hoofdpijn
• Zwelling rond de injectieplaats
• Duizeligheid
• Tranende ogen
• Piepende ademhaling

Hooikoorts is niet te voorkomen. U kunt proberen om contact met stuifmeel en pollen zoveel mogelijk te vermijden door bovenstaande adviezen op te volgen. Raadpleeg uw huisarts indien u er veel last van ondervindt. Het vermijden van pollencontact is helaas niet eenvoudig, aangezien tijdens het bloeiseizoen pollen overal in de lucht aanwezig zijn, en deze via de lucht in de ogen of, na inademing, in de neus terechtkomen.

Heeft u nog vragen over hooikoorts? Dokteronline kan u helpen. Op onze website kunt u een consult regelen met een erkende EU-arts, die u verder kan begeleiden en indien nodig de juiste behandeling zal voorschrijven.

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/a/allergeenextract_graspollen__sublinguaal_

https://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekte/Hooikoorts