Plasproblemen

Plasproblemen komen bij zowel mannen als vrouwen voor. Bij vrouwen kan de oorzaak hiervan slappe bekkenbodemspieren of een blaasontsteking zijn. Bij mannen treden plasproblemen vaak op oudere leeftijd op.

Plasproblemen zijn klachten zoals vaak plassen, pijn bij het plassen, urineverlies en een zwakkere straal. Zowel vrouwen als mannen kunnen deze problemen krijgen, mannen krijgen er vaker last van na hun 40e levensjaar. De oorzaak van plasproblemen bij mannen is niet altijd duidelijk, wel weten we dat hierbij verschillende organen en spieren een rol spelen. Urineverlies komt bij vrouwen vaak voor, ongeveer een kwart tot de helft van de vrouwen heeft hier wel eens last van.

Plasproblemen bij vrouwen kunnen het gevolg zijn van:

• Een blaasontsteking;
• Een overactieve blaas;
• Slappe bekkenbodemspieren;
• Een soa.

Bij een blaasontsteking heeft men vaak last van pijn of een brandend gevoel bij het plassen. Ook heeft u vaak aandrang en moet u kleine beetjes plassen. Het kan tevens zijn dat u aandrang voelt maar vervolgens niet daadwerkelijk hoeft te plassen. Een blaasontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie die uit de anus in de blaas terecht is gekomen.

Vrouwen hebben meer kans op het krijgen van een blaasontsteking omdat hun plasbuis korter is en dichterbij de anus ligt. Een onbehandelde blaasontsteking kan leiden tot een ontsteking van het nierbekken. Vrouwen met een overactieve blaas moeten vaak plassen, zowel overdag als ’s nachts. Vaak is de blaas dan nog niet helemaal vol, maar krijgen de hersenen een seintje dat u uw blaas moet legen. Hier is vaak geen duidelijke oorzaak voor, het komt wel vaker voor bij ouderen en als u uit voorzorg extra vaak gaat plassen. De blaas is het dan niet meer gewend om de plas op te houden.

Ook door het drinken van dranken met cafeïne zoals koffie, thee of cola vult de blaas zich sneller waardoor u sneller moet plassen. Een overactieve blaas kan erg vervelend zijn, bijvoorbeeld tijdens het reizen. Het kan behandeld worden met zogenaamde blaastraining. Slappe bekkenbodemspieren kunnen leiden tot urineverlies bij inspanning, zoals niezen of springen. U voelt dan geen aandrang om te plassen, maar als gevolg van een korte inspanning verlies u een beetje urine.

Door een bevalling of zwangerschap kunnen uw bekkenbodemspieren tevens verzwakt zijn doordat er meer druk komt te staan op de bekkenbodem. Dit kunt u verhelpen door het doen van oefeningen om de bekkenbodemspieren te versterken, zo krijgt u meer controle over uw blaas. Ook een soa kan de oorzaak zijn van plasproblemen zoals pijn bij het plassen. U kunt een soatest laten doen bij uw huisarts.

Plasproblemen bij mannen kunnen het gevolg zijn van:

• Vergrote prostaat;
• Verslapte spieren;
• Veranderende blaaswand;
• Verstopping;
• Overgewicht;
• Blaasontsteking;
• Soa;
• Diabetes mellitus;
• Bepaalde medicijnen.

Het is normaal dat de prostaat groeit naarmate men ouder wordt. Als deze groter wordt dan kan de prostaat de urinebuis gaan afknijpen, hierdoor wordt de urinestraal minder krachtig. Ook duurt het plassen langer omdat de urine moeilijker naar buiten komt en moet men vaker plassen. Doordat de spieren rondom de blaas of de bekkenbodemspieren verslappen, wordt het lastiger om te plassen. Daarnaast kan de blaaswand veranderen en minder elastisch of elastischer worden. Ook verstopping en overgewicht kunnen plasproblemen geven, zoals vaker plassen.

Bij een blaasontsteking heeft men vaak last van pijn of een brandend gevoel bij het plassen. Ook heeft u vaak aandrang en moet u kleine beetjes plassen. Het kan tevens zijn dat u aandrang voelt maar vervolgens niet daadwerkelijk hoeft te plassen. Een blaasontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie die in de blaas terecht is gekomen.

Een soa kan tevens de oorzaak zijn van plasproblemen zoals pijn bij het plassen. U kunt een soatest laten doen bij uw huisarts. Mannen die lijden aan diabetes mellitus moeten mogelijk vaker plassen. Dit komt doordat het suikergehalte in het bloed te hoog is. De nieren proberen deze extra suikers af te voeren.

Tot slot kan veel plassen een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen zoals antidepressiva, medicijnen tegen de ziekte van Parkinson, pillen tegen een te hoge bloeddruk en pijnstillers met morfine.

Hieronder volgen een aantal voorbeelden van plasproblemen:

• Pijn bij het plassen;
• Brandend gevoel bij het plassen;
• Vaak plassen;
• Minder krachtige plasstraal;
• Vaak aandrang zonder dat er urine uitkomt;
• Ongewenst urineverlies.

Ongewenst urineverlies kan optreden tijdens een inspanning, zoals hoesten, niezen, lachen, rennen of springen, dit heet inspanningsincontinentie. Dit komt doordat de afsluiting van de blaas niet optimaal functioneert doordat de bekkenbodemspieren verslapt zijn. Urineverlies kan tevens optreden bij de aandrang, dit heet aandrangincontinentie. U moet ineens nodig naar de wc maar kunt uw plas niet lang genoeg ophouden. Aandrangincontinentie wordt veroorzaakt doordat de blaas extra geprikkeld wordt, de precieze oorzaak hiervan is niet bekend.

Ongewenst urineverlies kan geen kwaad maar kan wel erg vervelend zijn, veel mensen schamen zich ervoor. Om deze kwaal te verhelpen moet u eerst nagaan wanneer de urineverlies optreed, of u medicijnen neemt die dit kunnen veroorzaken en of u te zwaar bent.

Plasproblemen kunt u herkennen aan kwalen zoals pijn tijdens het plassen, vaak plassen en ongewenst urineverlies. Hoewel er in de meeste gevallen niks ernstigs aan de hand is, is het verstandig om contact op te nemen met uw huisarts als het volgende op u van toepassing is:

• Als u heel veel of heel vaak moet plassen;
• Als u bloed plast;
• Als u na een hernia last krijgt van urineverlies;
• Als u pijn heeft bij het plassen;
• Als u urine verliest zonder aandrang of inspanning;
• Als u al een aantal uur moet plassen maar dit niet lukt.

Om in te schatten waar de problemen precies vandaan komen en hoe ernstig ze zijn, kan uw huisarts u aanraden om een plasdagboek bij te houden. Op basis hiervan kan de huisarts beter inschatten welke behandeling voor u geschikt is. Ook kunt u aan de hand hiervan na de behandeling zien of de klachten verminderd zijn.

Meestal moet u 3 dagen lang een dagboek bijhouden. U begint ’s ochtends bij het opstaan en vult het tijdstip in waarop u plast of urineverlies heeft. Houd dit de hele dag bij, ook ’s nachts. Het kan zijn dat u tevens moet opschrijven of u veel heeft geplast, dit moet u meten met een maatbeker, en of u veel gedronken heeft. Heeft u last van een overactieve blaas? Ga dan na of u medicijnen inneemt die dit plasprobleem kunnen veroorzaken. Probeer ook eens een aantal weken geen drank met cafeïne te drinken zoals thee en koffie, uw blaas raakt hier namelijk eerder vol van.

Om te bepalen of u een blaasontsteking heeft, moet u uw urine laten controleren bij de huisarts. U doet dit door in een schoon potje te plassen en dit binnen 2 uur naar de huisarts te brengen. Als blijkt dat u daadwerkelijk een blaasontsteking heeft, dan is de behandeling ervan afhankelijk van de ernst ervan. Zijn uw klachten niet zo erg? Dan kan het vanzelf over gaan, maar als de klachten heftig zijn en al een aantal dagen aanhouden dan kunt u antibiotica voorgeschreven krijgen.

Hiermee wordt tevens een ontsteking van het nierbekken voorkomen. Maak altijd de antibioticakuur af, ook al heeft u geen klachten meer. Anders kan het namelijk zijn dat er bacteriën overleven en u opnieuw ziek maken.

Heeft u erg vaak een blaasontsteking na het vrijen? Dan kan uw huisarts u voorschrijven om na het vrijen een antibioticumpil in te nemen, hiermee wordt een ontsteking voorkomen. Bent u in de overgang en heeft u geregeld een blaasontsteking? Dan kunt u een ontstekingsremmende crème of vaginale pillen krijgen waarmee u een blaasontsteking voorkomt.

Een overactieve blaas wordt behandeld door middel van blaastraining. Dit zijn oefeningen waarmee u het plassen uitstelt en u uw urine langer kunt ophouden. Dergelijke training vindt plaats onder begeleiding van een bekkenfysiotherapeut en kan een aantal maanden duren. Blijkt na drie maanden dat de training niet geholpen heeft, dan kunt u een medicijn als tolterodine krijgen. Dit medicijn zorgt ervoor dat de blaaswand ontspant en u minder vaak hoeft te plassen, helaas geeft dit medicijn wel veel bijwerkingen.

Slappe bekkenbodemspieren moeten behandeld worden met behulp van oefeningen. Deze oefeningen moet u dagelijks gedurende zes tot acht weken uitvoeren. U kunt hierbij begeleiding krijgen van een bekkenfysiotherapeut. Een soa moet behandeld worden met antibiotica.

Over het algemeen geven antibiotica weinig bijwerkingen, vooral smalspectrum antibiotica. Bij gebruik van breedspectrum antibiotica komen bijwerkingen vaker voor omdat in dit geval ook de goede bacteriën in de darmen gedood worden. Dunne ontlasting is echter niet altijd een bijwerking van het medicijn, het kan ook een bijwerking zijn van de infectie.

De meest voorkomende bijwerkingen van antibiotica zijn:

• diarree of dunne ontlasting;
• overgevoeligheid of allergische reactie.

Bij overgevoeligheid voor een bepaald antibioticum kunnen er rode vlekjes op de huid, jeuk of koorts ontstaan. Dit kan een teken zijn van een allergie maar dit hoeft niet. Neem in dit geval contact op met uw arts, deze kan vaststellen of dit het resultaat is van overgevoeligheid van het antibioticum dat u gebruikt.

Het medicijn tolterodine voor een overactieve blaas geeft bijwerkingen zoals hoofdpijn, verstopping en een droge mond.

Plasproblemen als gevolg van een soa, zoals pijn bij het plassen, kunnen voorkomen worden door veilig te vrijen. Een blaasontsteking kan voorkomen worden door direct na het vrijen te plassen, hierdoor plast u eventuele bacteriën die vanuit de anus in de vagina terecht zijn gekomen, direct uit. Zorg er ook altijd voor dat u, als vrouw, van voren naar achteren afveegt na toiletbezoek. Ook hiermee wordt voorkomen dat er bacteriën vanuit de anus in de vagina komen.

Tot slot is het belangrijk dat u altijd uw blaas helemaal leeg plast. Plasklachten bij mannen kunnen veroorzaakt worden door overgewicht en verstopping. Dit is te voorkomen door een gezond gewicht te behouden en vezelrijk voedsel te eten. Vraag tot slot aan uw arts of de medicijnen die u gebruikt de plasproblemen kunnen verergeren. Als dit het geval is dan kunt u waarschijnlijk andere medicijnen voorgeschreven krijgen.

Farmacotherapeutisch kompas. (2019). Tolterodine [website]. Geraadpleegd van https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/t/tolterodine

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2015, juli). Incontinentie voor urine bij vrouwen [website]. Geraadpleegd van https://www.nhg.org/standaarden/samenvatting/incontinentie-voor-urine

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2019). NHG-standaard Urineweginfecties [website]. Geraadpleegd van https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-urineweginfecties

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2015, 30 juni). Ik heb een overactieve blaas [website]. Geraadpleegd van https://www.thuisarts.nl/overactieve-blaas/ik-heb-overactieve-blaas

OLVG. (2019). Plasklachten bij mannen [website]. Geraadpleegd van https://www.olvg.nl/plasklachten-bij-mannen