Stoppen met roken

Ooit bent u ermee begonnen, al snel werd het een gewoonte, een gewoonte die eigenlijk een verslaving is en nu wilt u ervan af. En dat moedigen we aan. Voor de een is het makkelijk, de ander heeft er moeite mee of heeft er heel veel moeite mee en voor nog weer anderen lijkt het (bijna) onmogelijk. Onder welke groep u zich ook schaart u heeft al een belangrijke stap gezet met de wens om te stoppen met roken.

Roken is het nuttigen van smeulend tabak. Tabak zit onder andere in sigaretten, shag en pijptabak.* De manier van roken kan inhalerend zijn, waarbij rook tot in de longen gezogen wordt, of niet-inhalerend, waarbij de rook in de mond blijft. In tabak zit de verslavende stof nicotine. Naast nicotine zitten er ook veel andere stoffen en additieven in sigaretten. De stoffen worden toegevoegd om een sigaret nog aantrekkelijker te maken en te houden. Veel van deze stoffen zijn door verbranding kankerverwekkend. Enkele voorkomende schadelijke stoffen zijn:

• Ammoniak, nicotine bereikt door ammoniak nog sneller de hersenen en versterkt zo de verslaving;
• Teer, deze stof komt vrij bij verbranding van de toegevoegde stoffen en is kankerverwekkend. Teer stapelt zich in vele organen op;
• Smaakstoffen (menthol, suikers, cacao, anijs enz.), ze worden toegevoegd om een aangename smaak aan de sigaret te geven, bij verbranding echter zijn ze kankerverwekkend;
• Koolmonoxide, deze stof zit niet in de sigaret, maar komt vrij bij verbranding van de sigaret. Koolmonoxide bindt zich aan de rode bloedlichaampjes in het lichaam, waardoor zuurstof geen kans krijgt om zich eraan te binden. Koolmonoxide is ook schadelijk voor de omgeving ‘meerokers’.

Roken is schadelijk voor de gezondheid. Er zijn heel veel ziekten die door roken ontstaan. De meest bekende is longkanker. Maar ook andere vormen van kanker kunnen door roken worden veroorzaakt. Andere ziekten en aandoeningen die door roken veroorzaakt kunnen worden zijn chronische luchtweg- en longziekten (COPD), hart-en vaatziekten, verhoogde bloeddruk, herseninfarct en -bloeding, oogziekten, stofwisselingsziekten, diabetes, reuma en de ziekte van Crohn.

Daarnaast hebben rokers vaak last van een rokershoest en een hese stem, een slechte huid die vaal, geel en grauw kan worden, meer kans op rimpels. Kans op een slechte adem en tanden. Kans op gele, zelfs bruine tanden. Kans op een verminderde geur en smaak.

Vrouwen die roken kunnen problemen hebben met zwanger worden, daarnaast is het slecht voor de foetus (kleinere baby’s, vaker een miskraam, vroeggeboorte), mannen hebben vaker last van erectiestoornissen en hun sperma is vaak slechter.

Er zijn vele redenen waarom mensen gaan roken zijn. De redenen zijn:

• Nieuwsgierigheid naar het product. Anderen lijken ervan te genieten, dat kan de nieuwsgierigheid prikkelen;
• Een aanstekelijke werking, bijna iedereen in uw omgeving rookt(e);
• Groepsdruk, dit is een bekend verschijnsel bij jongeren. Niet onder willen doen voor de ander, erbij willen horen;
• Zich willen afzetten tegen de regels van volwassenen;
• Reclame, hoewel er in Nederland sinds 2002 een volledig verbod is op tabaksreclame wordt er in series en films nog steeds veel gerookt. De rokende personages kunnen een rolmodel voor iemand zijn;
• Maatschappelijk geaccepteerd, vroeger werd er zelfs life in televisieprogramma’s gerookt, artsen rookten, roken was toen nog een maatschappelijk geaccepteerd fenomeen.

Roken wordt gekoppeld aan een situatie of een handeling. Dit maakt het zo moeilijk om te stoppen. We zien de volgende mechanismen samengaan met roken:

• Psychisch effect, er ontstaat een lichte roes die enkele minuten kan duren. Die wordt steeds opgezocht;
• Gewenning, u heeft steeds meer nodig om hetzelfde effect te bereiken;
• Lichamelijke afhankelijkheid, het lichaam vraagt om meer en protesteert wanneer er geen nicotine wordt aangevoerd;
• Gewoonte, hierbij speelt het hebben van rituelen mee: de sigaret bij het opstaan, bij de koffie, na het eten, bij de borrel enz. Het roken wordt gelinkt aan bepaalde situaties;
• Beloning of troost. U vindt dat u wel een sigaret heeft verdiend na een bepaalde taak en/of u neemt eerst even een sigaret om tot rust te komen of om te kunnen ontspannen. Roken wordt op deze manier gelinkt aan emoties;
• Concentratie, u heeft de sigaret nodig om u te kunnen concentreren. Ook hier wordt het roken gekoppeld aan een bepaalde situatie;
• Ontwenningsverschijnselen wanneer u stopt; u voelt zich werkelijk niet lekker. Wanneer u een sigaret opsteekt, stopt dat nare gevoel;
• Ontkenningsgedrag, iedereen kent wel het verhaal van ‘dat ene familielid die een kettingroker was en die 80 is geworden’ tot ‘ik kan stoppen wanneer ik wil’ en ‘het zal zo’n vaart niet lopen, ik sport veel en eet gezond’.

Er is eigenlijk maar één antwoord op de vraag wat u zelf tegen roken kunt doen, dat is stoppen met roken. Ook al bent u overtuigd dat u moet stoppen, dan blijkt stoppen voor de meeste mensen heel moeilijk te zijn. Vergeet niet dat nicotine verslavend werkt en versterkt wordt door de producten in de sigaret en door alle mechanismen die aan roken gekoppeld zijn.

Hier volgen tips om u te helpen te stoppen met roken:

1. Kies een datum het liefst in een periode waarin u zo min mogelijk stress heeft. Zit er een feest aan te komen, kies dan een datum na dat feest. Intussen kunt u al gaan minderen;
2. Maak van uw huis een rookvrije zone. Haal alle asbakken weg in huis, ook in de auto;
3. Vertel de mensen om u heen dat u gaat stoppen;
4. Doorbreek de patronen die gekoppeld zijn aan het roken;
5. Bedenk manieren om te voorkomen dat u gaat roken, houd uzelf voor dat trek hebben in een sigaret een moment is;
6. Vermijd vooral in het begin moeilijke plekken. Ga niet met een collega mee die gaat roken;
7. Weet dat u meer trek in snoep krijgt, verzin hiervoor gezonde alternatieven, fruit, komkommer, kauwgom, lolly’s en drink veel water;
8. Zorg voor afleiding. Ga een klusje doen, sporten of een rondje lopen;
9. Praat er met iemand over. Diegene zal u helpen om u over het moment dat u trek heeft heen te helpen;
10. Houd rekening met afkickverschijnselen, laat u er niet door ontmoedigen;
11. Denk aan de voordelen dat u gestopt bent met roken.

Heeft u ondanks al deze maatregelen een terugval, laat u dan niet verleiden om opnieuw te gaan roken, maar stop opnieuw. Sta stil wat de reden was waarom u wilde roken en houd er rekening mee dat bij een soortgelijk voorval dit een valkuil kan zijn. Lukt het niet op eigen kracht te stoppen zoek dan hulp.

Met uw arts kunt u kijken welke behandeling of een combinatie van behandelingen het beste bij u past. Begeleiding samen met nicotinevervangers of medicijnen heeft de grootste kans van slagen. Er zijn verschillende soorten begeleiding.

• Telefonische coaching: De coach zal u telefonische advies geven bij het stoppen;
• Persoonlijke coaching: U heeft dan een aantal gesprekken met een zorgverlener dit kan ook de huisarts zelf zijn. Een gedeelte van de gesprekken kan ook via mail of telefonisch;
• Groepstraining: In een groep stoppen alle deelnemers tegelijkertijd. Er zullen een aantal bijeenkomsten plaatsvinden. De deelnemers kunnen een steun voor elkaar zijn;
• Leefstijltraining: Deze vorm wordt toegepast als het stoppen bij alle andere vormen niet lukte. De training is intensiever dan de andere begeleidingsvormen en kan individueel of in een groep plaats vinden.

Er zijn diverse soorten medicijnen die kunnen helpen om te stoppen met roken. Ze worden ingezet al dan niet in combinatie met een niet-medicamenteuze behandeling.

• Lees voor het starten van medicatie de bijsluiter;
• Bij zwangerschap, nicotine is slecht voor de foetus;
• Bij borstvoeding, neem de nicotine medicijnen net na de borstvoeding en geef in de 2 à 3 uur dat u ze heeft ingenomen geen borstvoeding;
• Het is belangrijk dat insuline afhankelijke personen goed gecontroleerd moeten worden wanneer ze stoppen met roken. Door te stoppen met roken kan namelijk een lagere dosis insuline nodig zijn.

De volgende medicijnen zijn mogelijk:

• Nicotine vervangende middelen (NVM): deze zijn er in mondspray, pleisters, medicijnen voor onder de tong, suikervrije kauwgom en zuigtabletten. Een combinatie van toedieningsvormen is mogelijk. Bij gebruik van nicotinevervangers moet u wel stoppen met roken anders kunt u teveel nicotine binnenkrijgen.

De volgende medicijnen helpen mogelijk om de ontwenningsverschijnselen te verminderen waardoor u minder behoefte krijgt om te roken, ze kunnen in combinatie met nicotine worden voorgeschreven.

• Bupropion: dit medicijn werkt pas na een week, dus het beste is om een week voordat u gaat stoppen met roken dit medicijn te starten.
• Nortriptyline: werkt pas na een week, dus het beste is om een week voordat u gaat stoppen met roken dit medicijn te starten.
• Cytisine: dit medicijn wordt uiterlijk 5 dagen voor de datum om te stoppen met roken, gestart.
• CHAMPIX: bevat de actieve stof varenicline. CHAMPIX is een geneesmiddel dat volwassenen kan helpen bij het stoppen met roken.
• Zyban: is een geneesmiddel dat u wordt voorgeschreven om u te helpen bij het stoppen met roken indien u ook gemotiveerd bent, bijvoorbeeld via deelname aan een 'stoppen met roken' programma.

Een andere werking heeft het volgende middel:

• Varenicline: het blokkeert de werking van nicotine in de hersenen, het kan daarom niet gebruikt worden met nicotine vervangende middelen. De medicatie wordt 1 à 2 weken voordat u stopt met roken gestart. En duurt 12 weken.

• Acupunctuur, homeopathie, hypnotherapie en lasertherapie:
  Onder alternatieve behandelingen van roken worden onder andere acupunctuur, homeopathie, hypnotherapie en lasertherapie genoemd. Hoewel bij deze therapieën niet voldoende is aangetoond dat ze helpen, zijn er mensen die zeggen dat ze er baat bij hebben (gehad). Per individu is het zoeken naar de juiste methode om te stoppen met roken.
• Apps:
  Er zijn verschillende apps in de handel die u kunnen helpen tijdens het stoppen met roken. Ze geven tips om te voorkomen dat u weer gaat roken en hoe u het kunt volhouden. Bij sommige kunt u hulplijnen instellen. Ze geven aan hoe lang u al niet hebt gerookt en de voordelen ervan.
• Overigen online:
  Er zijn ook games en cursussen online, ze hebben een ondersteunende functie. Ook zijn er programma’s om zelfstandig te stoppen.
• E-sigaret:
  Er is nog geen wetenschappelijk bewijs of de E-sigaret goed of slecht is voor de gezondheid. De E-sigaret is elektronisch en boots een echte sigaret na, er zit ook nicotine in. Het voordeel is dat u de nicotine langzaam kunt afbouwen, het nadeel kan zijn dat u met de E-sigaret de mechanismen die met roken samenhangen in stand houdt.

Leefstijlveranderingen voor mensen die stoppen met roken of gestopt zijn, is heel persoonlijk en afhankelijk van de patronen die u in de loop der tijd heeft ontwikkelt toen u (nog) rookte. Deze patronen moeten dus doorbroken worden. Daarnaast is het raadzaam om er een gezonde leefstijl op na te houden. Een gezonde leefstijl houdt in dat u zo gezond mogelijk en regelmatig mogelijk leeft met een gevarieerd voedingspatroon voldoende water drinkt. Voldoende nachtrust neemt, dat u stress vermijdt en regelmatig beweegt. Matig het gebruik van alcohol gebruik en koffie. Zorg voor voldoende ontspanning.

Wanneer u stopt met roken kunt u last hebben van de volgende ontwenningsverschijnselen:

• Spanning;
• Onrust;
• Prikkelbaar;
• Slapeloosheid;
• Concentratieproblemen;
• Zweten;
• Stemmingswisselingen;
• Depressiviteit;
• Hoofdpijn;
• Hoestbuien;
• Maagklachten;
• Vertraagde stoelgang;
• Toename van de eetlust eventueel met gewichtstoename.

Laat u niet ontmoedigen door deze verschijnselen, ze zijn van voorbijgaande aard. Zijn ze heel erg bespreek ze dan met uw huisarts, wellicht kunt u er medicijnen voor krijgen of moeten uw medicijnen aangepast of veranderd worden. Na een paar weken worden ze minder en kunt u de vruchten plukken van het feit dat u gestopt bent met roken.

Voor alle ziekten en aandoeningen die door roken kunnen ontstaan of verergeren, geldt dat niet-roken een significant positief effect heeft.

Enkele voordelen wanneer u gestopt bent met roken zijn:

• Lichamelijke effecten;
• Beter ademhalen;
• Meer energie;
• Betere reuk en smaak;
• Wittere tanden, gezonder gebit en frissere adem;
• Uw huid en haren gaan er beter uitzien;
• Weer meer vruchtbaar;
• Minder kans op ziekten;
• De kans op longkanker en alle andere vormen van kanker die door roken kan worden veroorzaakt, wordt met de jaren dat u niet rookt minder;
• Het risico op hart-en vaat ziekten, hersenbloeding en –infarct verlaagd. Na 4 jaar niet roken heeft u evenveel kans op deze ziekten als een niet-roker;
• Minder vaak verkouden zijn doordat de weerstand verbeterd;
• Zwangeren verlagen de kans op een miskraam en vroeggeboorte.

Overige voordelen:

• U stopt het ‘meeroken’. U bent een voorbeeld voor anderen;
• U houdt meer geld over;
• U kunt en mag trots op uzelf zijn.

Laat u niet verleiden door de redenen waarom mensen gaan roken en denk aan de voordelen van niet roken.