Buikpijn

Buikpijn is een veelvoorkomende klacht. Deze klacht kan diverse oorzaken hebben en gaat in veel gevallen vanzelf weer over. Sommige mensen lijden echter aan chronische buikpijn, zoals bij de ziekte van Crohn.

Buikpijn komt vaak voor. Voorbeelden hiervan zijn: buikkrampen, obstipatie en een opgeblazen gevoel. Het kan voorkomen dat u hier meerdere keren per jaar last van heeft. De klachten kunnen veroorzaakt worden door een ziekte zoals de ziekte van Crohn of prikkelbare darm syndroom maar ook door een acute voedselvergiftiging, voedselallergie, buikgriep, menstruatie of stress. In het geval van buikgriep kan de buikpijn gepaard gaan met overgeven, een verminderde eetlust en diarree. Over het algemeen wordt buikgriep veroorzaakt door een zeer besmettelijk virus.

Hieronder volgen een aantal oorzaken van buikpijn:

• Acute voedselvergiftiging;
• Voedselinfectie;
• Voedselallergie;
• Buikgriep;
• Stress;
• Menstruatie;
• Ziekte van Crohn;
• Prikkelbare darm syndroom;
• Te veel eten;
• Te pittig eten;
• Te vet eten;
• Acute alvleesklierontsteking;
• Acute blindedarmontsteking;
• Verstopping;
• Blaasontsteking;
• Voeding die gas veroorzaakt.

Een acute voedselvergiftiging kan optreden doordat u iets heeft gegeten met giftige stoffen erin. Deze zijn geproduceerd door bacteriën of schimmels. Voedselvergiftiging treedt meestal op in slechte hygiënische omstandigheden of door het eten van bedorven of rauw voedsel. De klachten die hierbij optreden zijn buikkrampen, misselijkheid, diarree en/of overgeven en ontstaan meestal binnen 8 uur na de besmetting. In niet-Europese landen kunt u sneller last hebben van voedselvergiftiging omdat ze hier vaak een andere hygiëne hanteren en doordat we minder gewend zijn aan de maagdarmbacterien die men altijd wel een beetje binnenkrijgt afhankelijk van die plaatselijke hygiene. Op straat eten geeft een hoger risico dan eten in een kwaliteitsrestaurant.

Voedselinfecties worden veroorzaakt door bacteriën. Voorbeelden hiervan zijn salmonella op rauwe kip, rauw kalfsvlees of rauw varkensvlees. Soms zit het in eieren en melk. Het kan tevens op groente en fruit zitten. De bacterie campylobacter zit vooral op rauwe kip. Listeria is te vinden op rauwe vis, rauw vlees en in kaas van rauwe (ongepasteuriseerde) melk. De bacterie e-coli huist in rauw vlees (gehakt, hamburger) en rauwe groente.

Een voedselallergie kan bijvoorbeeld een glutenallergie zijn. Hierdoor kunt u last krijgen van darmklachten zoals een opgeblazen gevoel, rommelende buik en buikpijn na het eten van voedsel met gluten erin.

Buikgriep wordt meestal veroorzaakt door een virus en is erg besmettelijk. U heeft dan last van diarree, overgeven, buikpijn, misselijkheid en soms koorts. Het gaat meestal binnen een of twee dagen vanzelf over.

Als u last heeft van stress dan kan dit tevens leiden tot buikpijn.

Vrouwen krijgen tijdens de menstruatie meestal last van buikpijn of buikkrampen.

De ziekte van Crohn is een chronische ontsteking van de slijmvliezen van het maag-darmkanaal. Het is een erg vervelende en moeilijk te behandelen chronische aandoening waarbij men last krijgt van klachten zoals diarree, buikpijn, fistels en bloedverlies bij de ontlasting.

Het prikkelbare darm syndroom is een verzameling van buikklachten die vaak samen optreden. Mensen die hieraan lijden hebben regelmatig buikklachten en last van ontlastingsproblemen.

Daarnaast kan te veel, te pittig of te vet eten leiden tot buikpijn zoals een opgeblazen gevoel en buikkrampen.

Bij een acute alvleesklierontsteking heeft men last van hevige pijn in de bovenbuik, misselijkheid en overgeven.

Bij een acute blindedarmontsteking heeft men last van hevige pijn in de buik, maar dan rechts onderin. Een verstopping kan tevens leiden tot krampen in de buik en harde ontlasting. Een blaasontsteking zorgt voor pijn in de onderbuik, evenals pijn bij het plassen. Tot slot kan voeding die gas veroorzaakt zoals bonen, noten, uien en knoflook leiden tot buikkrampen en winderigheid.

Buikpijn kan de volgende klachten veroorzaken:

• Buikpijn;
• Misselijkheid;
• Overgeven;
• Buikkrampen;
• Opgeblazen gevoel;
• Obstipatie.

Buikpijn is te herkennen aan bovenstaande symptomen. Vaak gaan die symptomen ook nog gepaard met andere klachten zoals moeheid, winderigheid, verminderde eetlust, een gespannen gevoel in de buik of algehele malaise. Ook kunt u na het eten of na een ontlasting meer of minder klachten hebben.

Als u last heeft van buikpijn dan is het belangrijk dat u goed naar uw lichaam luistert. Neem rust als dit mogelijk is en eet alleen de dingen waar u zin in heeft en weet dat die goed voor u zijn. Het is wel belangrijk dat u genoeg drinkt, vooral als u vaak moet overgeven of diarree heeft.

Als uw buikpijn het gevolg is van stress of prikkelbare darm syndroom, probeer dan de stress aan te pakken aangezien dit de klachten kan verergeren. Probeer erachter te komen waar de stress vandaan komt en zorg voor voldoende ontspanning.

Denk u dat u last heeft van een voedselallergie? Laat u dan testen door de huisarts. Een glutenallergie komt vandaag de dag vaak voor en kan eenvoudig opgelost worden. Probeer daarnaast gezond te eten met genoeg vezels. Probeer ook te achterhalen of bepaalde voedingsmiddelen uw klachten verergeren. Dit kan het geval zijn bij kool, peulvruchten, uien, koolzuur, melkproducten, suiker en vet of gefrituurd eten. Vergeet daarnaast niet om voldoende te bewegen en om genoeg te drinken. Dat wil zeggen minimaal 1,5 liter water per dag, maar het liefst 2 liter. Heeft u moeite om voldoende te drinken? Zet dan een fles of karaf water naast u neer, op uw bureau. Onbewust grijpt u hier vaak naar. Ook kunt u uw water lekkerder maken door er wat fruit of kruiden aan toe te voegen. Of kies voor thee. Houd er rekening mee dat de regel voor 1,5 tot 2 liter water per dag geldt in normale omstandigheden. Is het erg warm of gaat u sporten? Dan moet u nog meer drinken.

De behandelingen zijn afhankelijk van de oorzaak van de klachten. Zo werkt loperamide tegen buikpijn en diarree. Houd er wel rekening mee dat u hier verstopping van kunt krijgen. Het is een handig medicijn als u op reis of onderweg bent. Metoclopramide is een geneesmiddel dat werkt tegen misselijkheid en overgeven. U voelt zich misselijk en heeft de neiging om te braken als het braakcentrum in de hersenen wordt geprikkeld. Deze prikkels kunnen zowel in de hersenen ontstaan als in de maag of darmen en geven aan de maag het signaal zich te legen. In bepaalde gevallen komt misselijkheid vaak en in ernstige mate voor, zoals bij chemotherapie, radiotherapie, na operaties of tijdens de zwangerschap. Metoclopramide blokkeert het effect van het hormoon dopamine in het braakcentrum van de hersenen, hierdoor voelt u zich minder snel misselijk. Daarnaast versnelt het de werking van de maag en darmen waardoor de maag eerder leeg is en het voedsel sneller naar de darmen getransporteerd wordt. Als de maag leeg is, wordt u minder snel misselijk. Als u metoclopramide in tablet- of drankvorm neemt, treedt het effect al na een half uur tot een uur op, bij zetpillen is dat wat langer.

Als u een vrouw bent en veel last heeft van buikkrampen tijdens de menstruatie, dan kunt u de anticonceptiepil gaan gebruiken. De bloeding die ontstaat na inname van de laatste pil van een strip, is namelijk geen echte menstruatie maar een onttrekkingsbloeding die ontstaat doordat u stopt met de hormonen. Omdat er zoals bij een gewone menstruatie geen baarmoederslijmvlies wordt afgestoten, is de bloeding veel minder heftig, korter en minder pijnlijk.

Bij de ziekte van Crohn worden de volgende medicijnen voorgeschreven:

• Aminosaliculaten zoals mesalazine en sulfasalazine. Mogelijk moeten deze toegediend worden met behulp van een klysma. De medicijnen remmen de darmontsteking;
• Bij een hevige darmontsteking: ontstekingsremmende medicijnen zoals prednison of prednisolon;
• Medicijnen om de afweerreactie van het lichaam te onderdrukken zoals methotrexaat, tacrolimus, azathioprine en ciclosporine;
• TNF-blokkers zoals etanercept, adalimumab en infliximab;
• Diarreeremmers zoals loperamide.

In sommige gevallen is een darmoperatie nodig bij de ziekte van Crohn.

Alternatieve behandelingen bestaan uit plantaardige supplementen of kruiden. Zo is bekend dat gember en pepermuntolie helpen tegen buikpijn en misselijkheid. Sommige mensen claimen tevens dat lijnzaad en aloë vera zouden helpen. Ook probiotica, in tabletvorm, capsules, poeders of verwerkt in drankjes kunnen een gunstig effect hebben omdat ze de hoeveelheid goede darmbacteriën zouden aanvullen. De efficiëntie van dergelijke alternatieve behandelingen is echter niet altijd wetenschappelijk aangetoond.

Vooral medicijnen tegen de ziekte van Crohn kunnen bijwerkingen geven. Voorbeelden hiervan zijn een opgezet gezicht, botontkalking en een dunne en kwetsbare huid.

Neem altijd contact op met uw huisarts als u de volgende klachten heeft bij buikpijn:

• Als u bloed overgeeft;
• Als er bloed bij de ontlasting zit;
• Als u zwanger bent;
• Als u erg zwarte ontlasting heeft;
• Als de buikpijn meerdere dagen aanhoudt.

Soms is buikpijn niet te voorkomen, bijvoorbeeld bij de ziekte van Crohn of het prikkelbare darm syndroom aangezien de oorzaken hiervan niet altijd duidelijk zijn. Wat betreft voedselinfectie of voedselvergiftiging geldt:

• Was altijd uw handen na toiletbezoek en na het aanraken van rauw vlees of rauwe vis;
• Bak vlees, vis en schelpdieren totdat deze helemaal gaar zijn;
• Was groente en fruit af onder de kraam;
• Koop vis die u rauw gaat eten alleen in winkels met goede hygiënische standaarden;
• Drink geen rauwe melk;
• Bewaar bereid eten altijd in de koelkast en niet langer dan twee dagen;
• Eet geen vis of vlees na de houdbaarheidsdatum.

Gaat u op reis naar exotische landen of naar landen waarvan het bekend is dat men er voedselvergiftiging kan oplopen? Wees dan extra voorzichtig. Kook kraanwater voordat u het opdrinkt, eet geen rauwe groente en fruit en was altijd goed uw handen.

Daarnaast is het belangrijk dat u genoeg vezels eet om een opgeblazen gevoel, verstopping en andere soorten buikpijn te voorkomen. Vezels kunt u vinden in groente en fruit, volkoren brood en volkoren pasta. Ook het drinken van warme thee is een goede manier om de spijsvertering te stimuleren en een opgeblazen gevoel te verminderen.

Farmacotherapeutisch kompas. (2019). Mesalazine [website]. Geraadpleegd van https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/m/mesalazine

Maag lever darm stichting. (2019). Buikpijn [website]. Geraadpleegd van https://www.mlds.nl/klachten/buikpijn-buikklachten/

Maag lever darm stichting. (2019). Acute alvleesklierontsteking (pancreatitis) [website]. Geraadpleegd van https://www.mlds.nl/ziekten/alvleesklierontsteking-acute/

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2017, 1 februari). Ik heb de ziekte van Crohn [website]. Geraadpleegd van https://www.thuisarts.nl/ziekte-van-crohn/ik-heb-ziekte-van-crohn