Menstruatiepijn

De meeste meisjes en vrouwen hebben wel eens last van menstruatiepijn tijdens het menstrueren. De meest voorkomende klachten zijn buikpijn, rugpijn en hoofdpijn. De pijn kan verminderd worden door de anticonceptiepil te slikken.

Menstruatiepijn is de pijn die meisjes en vrouwen van vruchtbare leeftijd ervaren tijdens het menstrueren of net ervoor. U kunt last hebben van pijn en krampen in de onderbuik, maar ook in de rug, benen of het hoofd. Ook een opgeblazen gevoel, misselijkheid, duizeligheid, vermoeidheid en stemmingswisselingen komen voor tijdens de menstruatie. Bij sommige vrouwen is deze pijn zo heftig dat ze hun dagelijkse activiteiten niet kunnen uitvoeren.

In de puberteit beginnen de vrouwelijke geslachtshormonen te werken, waardoor de eerste menstruatie optreedt. Hierbij spelen verschillende hormonen, de hersenen en de eierstokken een rol. Gedurende de jaren dat een vrouw vruchtbaar is, maken de eierstokken de hormonen oestrogeen en progesteron aan. Deze twee hormonen zorgen voor de rijping van een eicel, de eisprong en de aanmaak van het baarmoederslijmvlies. Elke maand komt er door middel van de eisprong een eitje vrij, als deze bevrucht is, dan kan de bevruchte eicel zich innestelen in het baarmoederslijmvlies en uitgroeien tot een foetus.

Als er echter geen zwangerschap optreedt, dan wordt het baarmoederslijmvlies twee weken na de eisprong afgestoten, dit is de menstruatie. Om het baarmoederslijmvlies te kunnen afstoten, moet de baarmoeder samentrekken. Dit is de oorzaak van de pijnlijke buikkrampen en gaat gepaard met bloed. Als een vrouw echter een erg pijnlijke menstruatie heeft, wil dit niet zeggen dat zij ook meer bloed verliest. Er zijn vrouwen die veel bloed verliezen tijdens de menstruatie maar niet veel pijn hebben.

Vanaf ongeveer 40 jaar raakt de voorraad eicellen in de eierstokken van vrouwen op en komt men in de overgang. De overgang is de periode waarin de menstruaties van een vrouw beginnen te veranderen en uiteindelijk helemaal verdwijnen. Tijdens deze periode heeft de vrouw last van symptomen en klachten die te wijten zijn aan deze veranderende menstruatie. Een voorbeeld hiervan zijn opvliegers. De menopauze is de laatste menstruatie in het leven van een vrouw. Dit wordt vastgesteld als er gedurende een jaar na de laatste menstruatie geen nieuwe menstruatie meer is gekomen. Het vrouwelijke voortplantingssysteem heeft nu geen functie meer.

Bijna alle menstruerende vrouwen hebben in meer of mindere mate last van menstruatiepijn, maar sommige vrouwen hebben vooral last van psychische en lichamelijke klachten vóór de menstruatie, dit heet PMS. De voornaamste klachten gerelateerd aan PMS, zijn:

Heftige stemmingswisselingen, zoals huilen zonder reden of depressieve gevoelens;

• Duizeligheid;
• Hartkloppingen;
• Opgezwollen en pijnlijke borsten;
• Hoofdpijn;
• Migraine;
• Buikpijn.

De klachten beginnen vaak in de derde week van de cyclus en verdwijnen op het moment dat de vrouw ongesteld wordt. De oorzaak van PMS is niet helemaal duidelijk. Wellicht heeft het iets te maken met een te lage hoeveelheid progesteron in het bloed, waardoor het hormoon oestrogeen de overhand heeft. Maar het kan ook te maken hebben met een tekort aan vitamine B6, of een lager serotinegehalte. Wel weten we dat de aandoening vooral voorkomt bij vrouwen tussen de 35 en 45 jaar.

Naast PMS bestaat er endometriose. Dit is een andere vorm van heftige menstruatiepijn. De baarmoeder is van binnen met een slijmvlies bekleed, ook wel endometrium genoemd. Bij vrouwen die lijden aan endometriose is het slijmvlies echter ook buiten de baarmoeder aanwezig, zoals op de eierstokken, eileiders, buikvlies of darmen. Dit kan problemen opleveren zoals pijnlijke bloedingen in de buikholte omdat dit slijmvlies ook wordt afgestoten tijdens de menstruatie.

Menstruatiepijn is te herkennen aan de volgende klachten:

• Buikkrampen;
• Pijn in de onderbuik;
• Stemmingswisselingen;
• Migraine;
• Hoofdpijn;
• Rugpijn;
• Pijn in de benen;
• Pijnlijke of opgezette borsten;
• Duizeligheid;
• Vermoeidheid;
• Misselijkheid.

In het geval van PMS treden deze klachten op in de week voordat de menstruatie begint. Als de menstruatie eenmaal begint, dan verdwijnen deze klachten.

Menstruatiepijn kan heel erg vervelend en pijnlijk zijn maar kan geen kwaad. Het is een natuurlijk lichaamsproces dat elke maand weer terugkomt. Zorg er voor dat u voldoende ontspant en rust neemt in zoverre dat mogelijk is. Het kan fijn zijn om iets warms zoals een kruik tegen uw buik te leggen of een warm bad te nemen. Bij rugpijn kan het fijn zijn om ontspannende oefeningen te doen of om deze te laten masseren.

U kunt beginnen met paracetamol om de pijn te bestrijden. U mag maximaal vier keer per dag 1000 mg paracetamol nemen. Als dit echter niet voldoende werkt, dan kunt u een NSAID proberen, dit zijn pijnstillers met een ontstekingsremmende werking. Een voorbeeld hiervan is ibuprofen 400 of 600 mg. Hiervan mag u 3 of 4 keer per dag 1 pil nemen. Er zijn meerdere soorten NSAID’s, zoals diclofenac en naproxen maar gebruik altijd uitsluitend één NSAID tegelijkertijd. Houd er rekening mee dat NSAID’s bijwerkingen kunnen geven zoals maag- en darmklachten. Gebruik deze dan ook niet als u hier veel last van heeft.

Als pijnstillers niet genoeg werken, dan kunt u de anticonceptiepil proberen. Over het algemeen werkt deze goed tegen het verminderen van de klachten. De bloeding die namelijk ontstaat tijdens een menstruatie als men aan de pil is, is geen echte menstruatie maar een ontrekkingsbloeding die ontstaat doordat u stopt met de hormonen. Omdat er zoals bij een gewone menstruatie geen baarmoederslijmvlies wordt afgestoten, is de bloeding veel minder heftig, korter en minder pijnlijk. Het kan wat langer duren voordat uw menstruatie minder pijnlijk wordt, meestal duurt het een aantal maanden.

De anticonceptiepil is ook geschikt voor vrouwen die lijden aan endometriose aangezien de pil de hoeveelheid baarmoederslijmvlies op de plekken met endometriose vermindert, waardoor u minder last heeft van pijn. Bij eenfase-anticonceptiepillen met 21 pillen per strip, neemt u gedurende 3 weken elke dag een pil, eventueel met een beetje water. U mag de tabletten met of zonder voedsel innemen, maar houd er rekening mee dat het belangrijk is dat u de tabletten elke dag rond hetzelfde tijdstip inneemt.

Vervolgens stopt u een week. Tijdens deze week neemt u geen pil in en krijgt u uw menstruatie. Na deze stopweek begint u aan een nieuwe strip. Als u een pil met een strip van 28 tabletten gebruikt, dan neemt u gedurende 24 dagen een bepaalde kleur pillen in en vervolgens 4 dagen een andere kleur pil, deze kleur verschilt per merk pil. Tijdens de dagen dat u deze vier tabletten inneemt, wordt u ongesteld, een zogenaamde ontrekkingsbloeding.

Elke combinatiepil bevat de twee hormonen oestrogeen en progestageen, alleen de hoeveelheid ervan kan verschillen per pil. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende generaties, afhankelijk van de hoeveelheid progestageen in de pil en wanneer het product ontwikkeld is.

Zo komt de eerste generatie pillen uit de jaren zestig, deze bevatten een hoge dosis oestrogeen. Over het algemeen geeft deze pil veel bijwerkingen. De twee generatie pil is in de jaren zeventig geïntroduceerd en is vandaag de dag nog steeds verkrijgbaar. Deze pil bevat minder oestrogeen zodat men minder last heeft van bijwerkingen. De derde generatie komt uit de jaren tachtig en negentig en bevat een lage dosis oestrogeen en nieuwe soorten progestageen. Deze pillen zijn gunstig tegen acne maar geven een verhoogd risico op trombose.

Pillen uit de vierde generatie bevatten nieuwe synthetische progestagenen en geven tevens meer risico op veneuze aandoeningen, zoals trombose. Daarnaast wordt de combinatiepil ingedeeld in fases. Zo zijn er eenfasepillen en meerfasenpillen, zoals driefasepillen en vierfasenpillen. Het onderscheid is vrij eenvoudig: bij eenfasepillen bevatten alle pillen dezelfde hoeveelheid oestrogeen en progestageen en bij meerfasenpillen bevatten de pillen verschillende hoeveelheden hormonen. In één strip meerfasenpillen zitten verschillend gekleurde pillen die in de juiste volgorde gebruikt moeten worden.

Dit verandert echter niks aan de betrouwbaarheid ervan. Er bestaan tevens combinatiepillen zonder stopweek. Bent u een pil vergeten in te nemen? Het ligt aan het soort pil wat u moet doen, dit kan anders zijn bij meerfasenpillen. Over het algemeen geldt het volgende voor eenfasepillen: Als u minder dan 24 uur te laat bent met het innemen van een tablet, is de bescherming tegen zwangerschap niet verminderd. Neem die tablet in zodra u eraan denkt en neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in.

Als u meer dan 24 uur te laat bent met het innemen van een tablet, kan de bescherming tegen zwangerschap verminderd zijn. De kans op onvoldoende bescherming tegen zwangerschap is het grootst als u een tablet vergeet aan het begin van de strip. Lees altijd de bijsluiter van uw anticonceptiepil om er zeker van te zijn dat u de pil op de juiste manier inneemt.

Heeft u last van ernstige waterdunne diarree of braken binnen 4 uur na het innemen van de pil? Neem dan alsnog een nieuwe pil in als de maag en darmen weer tot rust zijn gekomen. Als het braken of de waterdunne diarree langer dan een dag blijft aanhouden, volg dan de hierboven beschreven adviezen op.

De volgende bijwerkingen kunnen optreden als men de anticonceptiepil gebruikt:

• Gespannen borsten;
• Vocht vasthouden;
• Stemmingswisselingen;
• Hoofdpijn;
• Bloedverlies tussen menstruaties door.

Daarnaast hebben alle vrouwen die gecombineerde hormonale anticonceptiva gebruiken, een hoger risico op bloedstolsels in de aders (trombose). Deze kans is het grootst in het eerste jaar van het pilgebruik. De meeste klachten verdwijnen na een aantal maanden. Houd er rekening mee dat u de anticonceptiepil niet mag gebruiken als het volgende op u van toepassing is:

• U heeft trombose gehad;
• U rookt en bent ouder dan 35 jaar;
• U rookt en heeft last van migraine met aura.

Aangezien de menstruatie een natuurlijk proces is van het lichaam, is het proces zelf niet te voorkomen. Menstruatiepijn kan over het algemeen wel verminderd worden door bovenstaande adviezen op te volgen of door de anticonceptiepil te slikken.