Premature ejaculatie

Het kan enorm verschillen hoe snel een man klaarkomt. Gemiddeld zullen mannen vijf à zes minuten na penetratie een zaadlozing krijgen, hoewel het kan variëren tussen één of twee minuten tot wel acht minuten. Er is geen standaardregel voor. Echter, doordat er in de wandelgangen en in films heel andere verwachtingen gewekt worden kan hierover veel verwarring, onzekerheid en frustratie ontstaan.
Van een premature ejaculatie, vroegtijdig klaarkomen, is sprake als de man al binnen een minuut na penetratie klaarkomt, en dat niet kan vertragen.

We spreken over premature ejaculatie, vroegtijdige zaadlozing, als er sprake is van de volgende kenmerken:

• Als de man al voorafgaand aan, of binnen één minuut na vaginale penetratie klaarkomt
• Als het voor de man onmogelijk is om de zaadlozing te vertragen
• Als er sprake is van sterke negatieve gevolgen, zoals stress, ergernis, frustratie tot zelfs het vermijden van seksuele intimiteit.

Er zijn geen exacte cijfers over hoe vaak premature ejaculatie voorkomt, doordat het nog vaak als taboe ervaren wordt. Men schat dat tussen de 3% en 30% van de mannen hiermee te maken heeft.

Nog geen tien procent van de mannen zoekt hier hulp voor. Het heeft vaak een grote impact op het seksleven, en men kan daardoor gemakkelijk in een vicieuze cirkel terecht komen. Een goede eerste stap is om erover te praten. Dat kan met uw partner, of met een arts.

Lang werd gedacht dat premature ejaculatie puur een psychisch probleem is, maar dat lijkt toch anders te liggen. Het lijkt, net als bij andere seksuele aandoeningen, een combinatie van factoren te zijn. Angst en frustratie kunnen een oorzaak vormen, en door de premature ejaculatie kunnen deze gevoelens en frustraties verergeren. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel waar men maar moeilijk uit komt.

Andere oorzaken kunnen van lichamelijke aard zijn. Er zijn bijvoorbeeld aanwijzingen dat een afwijking van de neurotransmitter serotonine, die zorgt voor signaaloverdracht tussen zenuwcellen, de oorzaak kan zijn van vroegtijdige zaadlozing. Ook schildklierhormonen lijken een rol te spelen. Vooralsnog zijn er echter nog geen grote onderzoeken uitgevoerd naar de lichamelijke achtergronden van premature ejaculatie.

Mogelijke oorzaken kunnen zijn:

• Infecties van de prostaat
• Schildklieraandoeningen
• Bijwerkingen van medicijngebruik
• Diabetes
• Overgevoeligheid van de mannelijke genitaliën
• Overgewicht
• Erfelijke eigenschappen
• Emotionele problemen
• Stress

Ongeacht wat de oorzaken van de premature ejaculatie zijn, is de kans groot dat de man, onder druk van het verwachtingspatroon, zo gespannen raakt, dat dit alleen al voldoende aanleiding geeft tot vroegtijdig klaarkomen.

Er wordt bij premature ejaculatie onderscheid gemaakt tussen primaire premature ejaculatie (mannen die altijd al last hadden van een vroegtijdige zaadlozing) en secundaire premature ejaculatie (mannen die vroeger een normale zaadlozing hadden).

Er wordt gesproken over vroegtijdig klaarkomen als u in minder dan één minuut klaarkomt nadat u met de penis de vagina (of bij anale seks, pijpen of zelfbevrediging) binnen gaat, en u daarbij ervaart dat u geen controle heeft over het klaarkomen. Dit is niet gevaarlijk of ongezond, het is pas een ‘aandoening’ als u er zelf last van heeft, als u er moeite mee heeft.

Als medische oorzaken zijn uitgesloten, dan kunt u proberen zelf de controle over uw zaadlozing terug te krijgen. Daar zijn verschillende technieken voor, waaronder de start-stop techniek en de knijptechniek.

• Bij de start-stop techniek leert u samen met uw partner uw lichaamsreacties nauwlettend in de gaten te houden. Hierdoor kunt u sneller herkennen wanneer een zaadlozing eraan komt. Vlak voor het punt van de orgasmereflex stopt u met het stimuleren van de penis, waardoor de opwinding kan wegzakken. Als het weer ‘veilig’ is, en u niet meer op het punt staat om klaar te komen, kunt u weer opnieuw beginnen. Bij deze methode geldt dat u er na verloop van tijd steeds beter in zult worden en er ook leuke variaties aan kunt verbinden.
• Een andere techniek is de knijptechniek, waarbij u, vlak voordat u klaarkomt, krachtig met duim en wijsvinger in de penis knijpt, vlak onder de eikel. Dit onderbreekt in de meeste gevallen de orgasmereflex.
• Tenslotte zou u kunnen overwegen om te proberen met ademhalingstechnieken te leren de opwinding te sturen. Dit is vaak prettiger voor de vrouw dan de twee voorgaande technieken.

Iets wat we u altijd aanraden is om te proberen de situatie te accepteren zoals hij is. Het heeft geen zin om hier gefrustreerd over te raken, en juist die spanning en frustratie kan het probleem verder verergeren.

Op dit moment kunt u op drie manieren met de hulp van medicijnen premature ejaculatie aanpakken: 

• U kunt met medicijnen de ejaculatie afremmen
• U kunt met medicijnen voorkomen dat uw penis direct na het klaarkomen verslapt
• U kunt met medicijnen uw eikel verdoven, zodat hij minder snel geprikkeld raakt

Medicijnen met als bijwerking het afremmen van de ejaculatie:

• Dapoxetine de enige SSRI (selectieve serotonine-heropnamewekker) die als indicatie heeft, en wordt voorgeschreven bij premature ejaculatie.
• Andere SSRI's, selectieve serotonine-heropnameremmers, vermelden ook als bijwerking dat u langzamer klaarkomt. Voorbeelden van SSRI’s die ingezet kunnen worden bij premature ejaculatie zijn paroxetine of sertraline. Officieel zijn SSRI’s medicijnen tegen depressie en angst, maar u hoeft niet depressief of angstig te zijn om met de hulp van deze medicijnen de duur vanaf het binnenkomen in de vagina tot het klaarkomen te verlengen.

Medicijnen om te voorkomen dat de penis meteen verslapt na het klaarkomen:

• Als er geen mogelijkheid is om het vroegtijdig klaarkomen tegen te gaan, of u geen SSRI’s kunt of wilt gebruiken, dan kunt u ervoor kiezen om een middel te gebruiken dat voorkomt dat de penis direct na het klaarkomen verslapt. Hierdoor blijft u in staat om ook na het orgasme nog te penetreren.
• U kunt daarbij kiezen voor een intra caverneuze injectie, waarbij een dosis papaverine/fentolamine of alprostadil in de penis gespoten wordt, of u kunt voor orale middelen kiezen, zoals sildenafil, tadalafil of apomorfine.

Middelen om het gevoel van de penis te verdoven:

• Als u liever geen medicijnen slikt, als de SSRI’s niet werken, of als u ze niet mag gebruiken om gezondheidsredenen, dan kunt u een verdovende gel of crème overwegen. De werking daarvan is onzeker en niet wetenschappelijk bewezen, maar het is het proberen waard.
• Gebruik hiervoor een lidocaïnegel of lidocaïne/prilocaïne crème. Deze smeert u tien minuten voor de seks op uw eikel, en daarna verwijdert u de gel weer. U wilt tenslotte niet dat de vagina van uw partner óók verdoofd raakt.
• Een belangrijk punt van aandacht daarbij: In de creme zit een olie die condooms kan aantasten. U zult dus een andere vorm van anticonceptie moeten kiezen.

U kunt gedragstherapie of cognitieve therapie overwegen. Met name bij mannen met secundaire premature ejaculatie is er vaak sprake van een complexe combinatie van psychologische factoren. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van faalangst, soms door seksuele problemen bij de (ex-)partner of relatieproblemen. Seksuologische behandeling of relatietherapie kan daarin veel betekenen.

Vaak maakt de prestatiedruk onder invloed van de onder andere door films en boeken gewekte verwachtingen het bovendien nog moeilijker om uw vroegtijdige zaadlozing onder controle te krijgen.

Ook kunt u zich laten verwijzen naar een uroloog. Deze specialist heeft verschillende mogelijkheden om preventieve ejaculatie te behandelen tot zijn beschikking.

De uroloog kan een kort, niet pijnlijk lichamelijk onderzoek van de penis, de balzak en soms de prostaat uitvoeren om lichamelijke afwijkingen uit te sluiten. Daarnaast kan er nog een inwendige echo van de prostaat en testikels worden gemaakt. En tenslotte zal er, om schildklieraandoeningen en prostaatontstekingen uit te sluiten, een bloedonderzoek en eventueel een urineonderzoek uitgevoerd worden.

Met alle uitslagen in de hand kan de uroloog dan samen met u bekijken welke behandeling of combinatie van behandelingen bij u de beste kansen biedt. Naast medicatie, psychologische of seksuologische hulp en psycho-educatie, kan er daarbij ook gekozen worden voor bekkenfysiotherapie of een combinatie van verschillende behandelmogelijkheden.

Enkele van de mogelijke oorzaken van premature ejaculatie zijn overgewicht en stress. Het is daarom aan te raden om door middel van leefstijlaanpassingen in de richting van een gezonde levenswijze uw eventuele overgewicht aan te pakken, en meer rust in uw leven in te bouwen.

Enkele tips voor een gezonde leefstijl:

1. Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Ga sporten, maak een stevige avondwandeling.
2. Start met ontspannende activiteiten zoals dansles, yoga, meditatie.
3. Plan uw agenda niet overvol. Houd ruimte vrij om tussendoor tot rust te komen en te ontspannen. Doe dit voor uw professionele leven, maar ook uw sociale leven. Bouw voldoende rustmomenten in.
4. Zorg dat u voldoende vocht binnenkrijgt. U kunt last krijgen van zowel fysieke als mentale vermoeidheid als uw lichaam niet goed gehydrateerd is. Een goed gehydrateerd lichaam kan afvalstoffen snel en goed afvoeren, wat uw spijsvertering ten goede komt.
5. Pas uw eetgewoonten aan. Bepaalde etenswaren zoals vet vlees, patat, mayonaise, chips, snoep en koek kosten veel energie om te verwerken en zorgen voor overgewicht. Eet voldoende groente en fruit, zodat u ook voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgt.

Albert Schweitzer Ziekenhuis (z.j.), Te snel klaarkomen (premature ejaculatie), geraadpleegd op 18 mei 2019, op https://www.asz.nl/bekkenbodemcentrum/aandoeningen/seksuele-problemen/te-snel-klaarkomen--premature-ejaculatie-/

Nederlands Huisartsen Genootschap (2015), Ik kom te snel klaar (man), geraadpleegd op 18 mei 2019, op https://www.thuisarts.nl/snel-klaarkomen/ik-kom-te-snel-klaar-man

Hond, Drs. H. de (z.j.), Vroegtijdig klaarkomen, oorzaken en behandeling, geraadpleegd op 18 mei 2019, op https://www.andros.nl/erectieproblemen/vroegtijdig-klaarkomen/

Hoogland, A. (2016), Ejaculatio praecox: vroegtijdige zaadlozing, geraadpleegd op 18 mei 2019, op https://www.gezondheidsnet.nl/erectieproblemen/ejaculatio-praecox-vroegtijdige-zaadlozing

Melod (2010), Behandelen premature ejaculatie - voortijdig klaarkomen, geraadpleegd op 18 mei 2019, op https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/seksualiteit/32313-behandelen-premature-ejaculatie-voortijdig-klaarkomen.html

Zorginstituut Nederland (z.j.) Dapoxetine, geraadpleegd op 18 mei 2019, op https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/d/dapoxetine

Nederlands Huisartsen Genootschap (z.j.), NHG-Standaard Seksuele klachten (eerste herziening), geraadpleegd op 18 mei 2019, op https://www.nhg.org/?tmp-no-mobile=1&q=node/1772