Combinatiepil

Een combinatiepil is een anticonceptiepil die twee soorten hormonen bevat, namelijk oestrogeen en progestageen. Er bestaan veel verschillende soorten combinatiepillen, deze worden ingedeeld in generaties en fases.

Elke combinatiepil bevat de twee hormonen oestrogeen en progestageen, alleen de hoeveelheid ervan kan verschillen per pil. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende generaties, afhankelijk van de hoeveelheid progestageen in de pil en wanneer het product ontwikkeld is. Zo komt de eerste generatie pillen uit de jaren zestig, deze bevatten een hoge dosis oestrogeen. Over het algemeen geeft deze pil veel bijwerkingen.

De tweede generatie pil is in de jaren zeventig geïntroduceerd en is vandaag de dag nog steeds verkrijgbaar. Deze pil bevat minder oestrogeen zodat men minder last heeft van bijwerkingen.

De derde generatie komt uit de jaren tachtig en negentig en bevat een lage dosis oestrogeen en nieuwe soorten progestageen. Deze pillen zijn gunstig tegen acne maar geven een verhoogd risico op trombose. Pillen uit de vierde generatie bevatten nieuwe synthetische progestagenen en geven tevens meer risico op veneuze aandoeningen, zoals trombose.

Daarnaast wordt de combinatiepil ingedeeld in fases. Zo zijn er eenfasepillen en meerfasenpillen, zoals driefasepillen en vierfasenpillen. Het onderscheid is vrij eenvoudig: bij eenfasepillen bevatten alle pillen dezelfde hoeveelheid oestrogeen en progestageen en bij meerfasenpillen bevatten de pillen verschillende hoeveelheden hormonen. In één strip meerfasenpillen zitten verschillend gekleurde pillen die in de juiste volgorde gebruikt moeten worden. Dit verandert echter niks aan de betrouwbaarheid ervan. Er bestaan tevens combinatiepillen zonder stopweek.

De combinatiepil wordt in de volgende gevallen voorgeschreven:

• Om zwangerschap te voorkomen;
• Bij hevige menstruatiepijn;
• Bij abnormaal vaginaal bloedverlies;
• Om de menstruatie uit te stellen;
• Bij acne.

De combinatie van de oestrogeen- en progestageenhormonen in de combinatiepil remt de eisprong en voorkomt dus dat er een eicel vrijkomt tijdens de cyclus. Daarnaast zorgen de hormonen ervoor dat de slijmprop in de baarmoederhals moeilijk doordringbaar is voor zaadcellen en dat de binnenkant van de baarmoeder minder geschikt is voor het innestelen van een bevruchte eicel. Bij correct gebruik is de betrouwbaarheid van de combinatiepil erg hoog.

Deze pil wordt ook voorgeschreven aan vrouwen die last hebben van ernstige menstruatiepijn en bij abnormaal bloedverlies. De bloeding die ontstaat na inname van de laatste pil van een strip, is namelijk geen echte menstruatie maar een onttrekkingsbloeding die ontstaat doordat u stopt met de hormonen. Omdat er zoals bij een gewone menstruatie geen baarmoederslijmvlies wordt afgestoten, is de bloeding veel minder heftig, korter en minder pijnlijk.

Met een combinatiepil kunt u tevens uw menstruatie uitstellen. Als u een eenfasepil gebruikt, dan doet u dit door geen stopweek in te lassen, maar na de laatste pil van een strip meteen door te gaan met een nieuwe strip. Als u een combinatiepil met 28 pillen per strip gebruikt, dan neemt u de laatste 4 pillen (dit zijn placebopillen) niet in maar begint u na inname van de 24e pil meteen met een nieuwe strip. Als u een meerfasenpil gebruikt dan is het uitstellen van de menstruatie moeilijker, neem hiervoor contact op met uw huisarts.

Daarnaast kan de combinatiepil gebruikt worden om acne te verminderen. In de puberteit en rond de menstruatie zorgen mannelijke hormonen en vrouwelijke progestageenhormonen ervoor dat de talgklieren van de huid meer talg produceren. Hierdoor kunnen poriën verstopt raken en ontstekingen ontstaan, oftewel puistjes. De combinatiepil herstelt de balans tussen deze hormonen.

Bij een eenfasepil met 21 pillen per strip, neemt u gedurende 3 weken elke dag een pil, eventueel met een beetje water. U mag de tabletten met of zonder voedsel innemen, maar houd er rekening mee dat het belangrijk is dat u de tabletten elke dag rond hetzelfde tijdstip inneemt. Vervolgens stopt u een week. Tijdens deze week neemt u geen pil in en krijgt u uw menstruatie.

Na deze stopweek begint u aan een nieuwe strip. Als u een pil met een strip van 28 tabletten gebruikt, dan neemt u gedurende 24 dagen een bepaalde kleur pillen in en vervolgens 4 dagen een andere kleur pil, deze kleur verschilt per merk pil. Tijdens de dagen dat u deze vier tabletten inneemt, wordt u ongesteld, een zogenaamde onttrekkingsbloeding.

Heeft u de afgelopen maand geen hormonaal anticonceptiemiddel gebruikt? Begin dan met de combinatiepil op de eerste dag van de cyclus (dit is de eerste dag van uw menstruatie). U bent dan meteen beschermd tegen zwangerschap;

• Overschakeling van een andere hormonale combinatiepil. U kunt het beste met de combinatiepil beginnen op de dag na de laatste werkzame tablet (de laatste tablet met werkzame bestanddelen) van uw vorige pilstrip, maar niet later dan op de dag na de tabletvrije dagen van uw vorige pil (of na de laatste niet-werkzame tablet van uw vorige pil). Volg het advies van uw arts op als u overschakelt van een gecombineerde vaginale anticonceptiering of anticonceptiepleister;
  
• Overschakeling van anticonceptie met alleen een progestageen (bijvoorbeeld minipil, prikpil, implantaat of een progestageenspiraaltje). U kunt elke dag beginnen. Houd er echter rekening mee dat u in elk geval de eerste 7 dagen van het pilgebruik een extra voorbehoedmiddel moet gebruiken;
  
• Na een miskraam of abortus. Volg het advies van uw arts;
  
• Wilt u gaan beginnen nadat u bent bevallen? Dan kunt u na 21 tot 28 dagen met de combinatiepil beginnen. Als u na dag 28 begint, moet u de eerste 7 dagen een extra voorbehoedmiddel gebruiken, zoals een condoom.

Bent u een pil vergeten in te nemen? Het ligt aan het soort pil wat u moet doen, dit kan anders zijn bij meerfasenpillen. Over het algemeen geldt het volgende voor eenfasepillen:

Als u minder dan 24 uur te laat bent met het innemen van een tablet, is de bescherming tegen zwangerschap niet verminderd. Neem die tablet in zodra u eraan denkt en neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in;

Als u meer dan 24 uur te laat bent met het innemen van een tablet, kan de bescherming tegen zwangerschap verminderd zijn. De kans op onvoldoende bescherming tegen zwangerschap is het grootst als u een tablet vergeet aan het begin van de strip. Daarom moet u de volgende regels opvolgen:

Meer dan één tablet vergeten in deze strip: neem contact op met uw arts;

• Eén tablet vergeten tijdens dag 1-7 (eerste rij tabletten): neem de vergeten tablet in zodra u eraan denkt, ook als u dan twee tabletten tegelijkertijd moet innemen. Neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in, en gebruik de volgende 7 dagen een extra voorbehoedmiddel. Hebt u in de week vóór de vergeten tablet seks gehad? Dan zou u zwanger zou kunnen zijn. Neem in dit geval contact op met uw arts;
• Eén tablet vergeten tijdens dag 8-14 (tweede rij tabletten): neem de vergeten tablet in zodra u eraan denkt, ook als u dan twee tabletten tegelijkertijd moet innemen. Neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in. De bescherming tegen zwangerschap is in dit geval niet verminderd en u hoeft geen extra voorbehoedmiddelen te gebruiken;
• Eén tablet vergeten tijdens dag 15-21 (derde rij tabletten): neem de vergeten tablet in zodra u eraan denkt, ook als u dan twee tabletten tegelijkertijd moet innemen. Neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in. De bescherming tegen zwangerschap is dan niet verminderd en u hoeft geen extra voorbehoedmiddelen te gebruiken;
• Twee of meer tabletten vergeten tijdens de 1e week van de pilstrip (dag 1 tot en met 7): neem de vergeten pil in zodra u eraan denkt ook als u dan twee tabletten tegelijkertijd moet innemen. Neem de volgende tabletten weer op het gebruikelijke tijdstip in, en gebruik de volgende 7 dagen een extra voorbehoedmiddel, zoals een condoom. Als u in de week vóór de vergeten tablet seks heeft gehad, dan zou u zwanger kunnen zijn. Neem in dit geval contact op met uw arts.

Lees altijd de bijsluiter van uw anticonceptiepil om er zeker van te zijn dat u de pil op de juiste manier inneemt.

Heeft u last van ernstige waterdunne diarree of braken binnen 4 uur na het innemen van de pil? Neem dan alsnog een nieuwe pil in als de maag en darmen weer tot rust zijn gekomen. Als het braken of de waterdunne diarree langer dan een dag blijft aanhouden, volg dan de hierboven beschreven adviezen op.

Dit verschilt per combinatiepil. Er is echter altijd sprake van een combinatie van de hormonen oestrogeen en progestageen.

De volgende bijwerkingen kunnen optreden:

• Gespannen borsten;
• Vocht vasthouden;
• Stemmingswisselingen;
• Hoofdpijn;
• Bloedverlies tussen menstruaties door.

Daarnaast hebben alle vrouwen die gecombineerde hormonale anticonceptiva gebruiken, een hoger risico op bloedstolsels in de aders (trombose). Deze kans is het grootst in het eerste jaar van het pilgebruik. De meeste klachten verdwijnen na een aantal maanden.

De combinatiepil mag u niet gebruiken als het volgende op u van toepassing is:

• U heeft trombose gehad;
• U rookt en bent ouder dan 35 jaar;
• U rookt en heeft last van migraine met aura.

Bepaalde medicijnen maken de pil minder betrouwbaar, voorbeelden hiervan zijn:

• Medicijnen tegen epilepsie;
• Medicijnen tegen schimmelinfecties;
• Bepaalde medicijnen tegen tuberculose;
• Sint-Janskruid.

Lees altijd goed de bijsluiter van uw pil om er zeker van te zijn dat u de combinatiepil op de juiste manier inneemt.

De combinatiepil is uitsluitend verkrijgbaar bij een apotheek. Dit geneesmiddel is niet te koop bij een drogist.

Nee, dit geneesmiddel is receptplichtig. U heeft dus een recept van een arts nodig om het medicijn te bestellen bij een apotheek. Koop nooit een combinatiepil zonder recept van een arts.

Farmacotherapeutisch kompas. (2019). Ethinylestradiol/levonorgestrel (eenfase) [website]. Geraadpleegd van https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/e/ethinylestradiol_levonorgestrel__eenfase_

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2019). NHG-standaard Anticonceptie [website]. Geraadpleegd van https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-anticonceptie

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2019). Ik wil de pil (combinatiepil) gaan gebruiken [website]. Geraadpleegd van https://www.thuisarts.nl/anticonceptiepil/ik-wil-pil-combinatiepil-gaan-gebruiken#welke-bijwerkingen-heeft-de-pil