De menstruatiecyclus is een maandelijkse cyclus rond de eisprong. Tijdens de cyclus rijpt er een eicel, wordt de baarmoeder voorbereid op een mogelijke zwangerschap, wordt na de vruchtbare periode de eicel weer afgevoerd en wordt de baarmoeder opnieuw klaargemaakt voor de volgende cyclus. De duur kan variëren van 24 tot 37 dagen. Deze cyclus is op te delen in vier fasen:
- 1e fase. Het begin van de menstruatiecyclus wordt gemarkeerd door het moment waarop uw menstruatie begint. Dit is dag één van een fase die gemiddeld vijf dagen duurt, met een piek rond de derde dag. Eigenlijk kan deze fase beter als laatste worden beschouwd. Het is namelijk de fase waarin alle voorbereidingen voor een mogelijke zwangerschap worden opgeruimd. In deze fase stoot de baarmoederwand het baarmoederslijmvlies af, samen met de onbevruchte eicel. Dit gaat gepaard met bloedverlies; u verliest ongeveer 50 milliliter bloed. Bij meer dan de helft van de vrouwen is de menstruatie ook erg pijnlijk. U kunt last hebben van krampen in het spierweefsel van de baarmoeder, en ook hoofdpijn en misselijkheid zijn veel voorkomende neveneffecten.
- 2e fase. De tweede fase loopt van de zesde tot en met de veertiende dag. Dit wordt de folliculaire fase genoemd. In deze fase wordt de baarmoeder onder invloed van hormonen voorbereid op een mogelijke zwangerschap. Bovendien begint er in één van de eierstokken een eicel te rijpen. Tussen de tiende en veertiende dag van de cyclus is deze rijp.
- 3e fase. De derde fase vindt plaats op of rond de 14e dag. De ovulatie vindt nu plaats. Hierbij komt de rijpe eicel los van de eierstok en komt in de eileider terecht. Sommige vrouwen kunnen de ovulatie zelfs voelen, vaak als een pijnscheut van enkele minuten tot uren. Vanaf dit moment bent u vruchtbaar.
- 4e fase. In de vierde fase, de luteale fase, is de eicel onderweg naar de baarmoeder. Tijdens deze reis, die enkele dagen duurt, kan de eicel nog bevrucht worden. In de baarmoeder kan de eicel nog 24 uur overleven. Is de eicel bevrucht, dan zal zij zich innestelen en neemt de placenta de aanmaak van hormonen over. Als de eicel niet bevrucht is, bereidt uw lichaam zich voor op het afstoten van de eicel. Zo is de cyclus rond.
Wanneer u hormonale anticonceptiemiddelen gebruikt, is er geen sprake van een menstruatiecyclus. Er rijpt dan geen eicel en de baarmoeder wordt ook niet voorbereid op een mogelijke bevruchting. De bloeding van de eerste fase is dan ook geen menstruatie, maar een onttrekkingsbloeding. Over het algemeen kunt u de anticonceptiemiddelen die u reeds gebruikt inzetten om deze onttrekkingsbloeding vroeger of later te laten plaatsvinden, of zelfs volledig over te slaan.
Uit onderzoek blijkt dat het veilig is om uw hormonale anticonceptie gedurende 1 jaar continu te gebruiken. U blijft beschermd tegen zwangerschap en er zijn geen extra risico’s bekend. Wel wordt het risico op doorbraakbloedingen groter, dit is echter enkel een ongemak. U kunt dit oplossen door een stopweek in te lassen en daarna opnieuw verder te gaan met continugebruik. Het is niet onderzocht of het ook veilig is om de menstruatie langer dan 1 jaar uit te stellen, maar er is geen reden om aan te nemen dat dit schadelijk zou zijn.
