Hoe herken je een blindedarmontsteking? 7 symptomen

Een blindedarmontsteking is een ontsteking van de ‘appendix’. De wetenschappelijke benaming van een blindedarmontsteking is ‘appendicitis’. In Nederland komt appendicitis het meest voor bij mensen tussen de 10 en 30 jaar. Het is de meest algemene oorzaak van buikoperaties. Deze aandoening kan heel ernstige gevolgen hebben, maar helaas is het herkennen van een blindedarmontsteking is niet altijd even makkelijk.

Wat is de blindedarm of appendix?

De appendix is een wormvormige buis van gemiddeld 9-10 cm lang en een doorsnede van 6 mm. Het orgaan zit rechtsonder in de buik. Het is een klein stukje darm dat uit de dikke darm steekt, op de overgang met de dunne darm. Appendix is Latijns voor ‘aanhangsel’. De functie van de appendix is nog niet duidelijk. Vermoedelijk speelt hij een rol binnen het afweersysteem. De appendix is geen essentieel orgaan. Met andere woorden: je kunt hem missen.

De symptomen van een blindedarmontsteking

1. Vaak begint een blindedarmontsteking met lichte buikpijn. Eerst zit de pijn rondom de navel om zich vervolgens naar rechtsonder in de buik te verplaatsen.
2. De pijn is continu aanwezig en neemt binnen een dag toe tot heftige pijn.
3. Wanneer het pijnlijke gebied wordt aangeraakt, verergert de pijn.
4. Hoesten, niezen, lachen, tillen en bukken kunnen eveneens pijnlijk zijn. Zo ook wanneer er met een vervoermiddel bijvoorbeeld over een hobbel wordt gereden. Dit heet ‘vervoerspijn’. Daarnaast treedt er bij circa 75% van de patiënten misselijkheid en braken op.
5. Andere mogelijke klachten zijn obstipatie of juist diarree.
6. Een lichte koorts is gebruikelijk.
7. Vaak heeft men het gevoel van algehele malaise.

Acute en chronische blindedarmontsteking

De meeste blindedarmontstekingen ontstaan heel plotseling. Wanneer dit gebeurt, spreken we van een acute blindedarmontsteking.

De symptomen van een acute en chronische blindedarmontsteking lijken erg op elkaar. Maar bij een chronische blindedarmontsteking zijn deze over het algemeen minder heftig. Bovendien kunnen de klachten na verloop van tijd weer verdwijnen, om na dagen tot maanden later weer de kop op te steken.

Behandeling van appendicitis is noodzakelijk!

Wanneer je een blindedarmontsteking hebt, moet dit altijd behandeld worden. Een blindedarmontsteking kan namelijk een scheurtje (perforatie) in de appendix veroorzaken, waardoor de inhoud (vol bacteriën) in de buikholte terechtkomt. Hierdoor kan een levensbedreigende buikvliesontsteking (peritonitis)ontstaan. De kans op een perforatie is het grootst bij een acute blindedarmontsteking, met name bij kinderen jonger dan 5 jaar en mensen ouder dan 65.

Wanneer de appendix scheurt en er een buikvliesontsteking ontstaat, krijgt de patiënt ondraaglijke buikpijn en hoge koorts. De buik is zeer gevoelig voor aanraking. In sommige gevallen komen de bacteriën uit de darm in de bloedbaan terecht. Dit veroorzaakt een levensgevaarlijke bloedvergiftiging. In feite is het hele lichaam dan ontstoken. De symptomen van een bloedvergiftiging zijn: koude rillingen, hoge koorts, een zeer snelle hartslag en ademhaling. Zonder behandeling raakt de patiënt in shock en verliest het bewustzijn. Een spoedopname in het ziekenhuis is van levensbelang.

Bij een chronische blindedarmontsteking bestaat meestal geen direct gevaar hiervoor. Hoe langer de ontsteking duurt, hoe groter het risico op perforatie waarschijnlijk is.

Wat veroorzaakt een blindedarmontsteking?

Het is nog niet volledig duidelijk waardoor een blindedarmontsteking ontstaat. Vaak zijn bacteriën de eerste oorzaak. Omdat de uitmonding van de appendix erg nauw is, kan er in de appendix een opeenhoping van bacteriën ontstaan. Hierdoor kan een zwelling in de appendixwand optreden, waardoor de uitmonding afgesloten kan raken. Dit kan bijvoorbeeld ook gebeuren door een ingedikt stukje ontlasting (fecoliet). Wanneer de appendix afgesloten raakt en de appendixwand gaat ontsteken, ontstaat een blindedarmontsteking.

Verder lijkt erfelijke aanleg ook een rol te spelen in het ontstaan van een blindedarmontsteking. Mogelijk is het voedingspatroon ook van invloed.

Hoe wordt een blindedarmontsteking vastgesteld?

Maar hoe kan je een blindedarmontsteking herkennen? Een blindedarmontsteking wordt op basis van de klachten in combinatie met verschillende onderzoeken vastgesteld. Bij een acute blindedarmontsteking zijn de symptomen en een onderzoek van de buik vaak al voldoende om de diagnose te kunnen stellen.

Dit buikonderzoek bestaat uit het bekijken van de buik en het luisteren naar de darmen. De buik wordt ook uitwendig en inwendig onderzocht. Het inwendig onderzoek gebeurt via de anus of, bij vrouwen, via de vagina. Een chronische blindedarmontsteking is meestal minder goed te herkennen. Onder andere omdat de symptomen vaak te vaag zijn.

Aandoeningen met verwante symptomen

Wanneer de klachten minder duidelijk zijn, moeten andere mogelijke oorzaken worden uitgesloten. De symptomen van een blindedarmontsteking kunnen namelijk veel lijken op andere aandoeningen. Denk bijvoorbeeld aan een darminfectie, een blaasontsteking, een voedselvergiftiging of gynaecologische aandoeningen zoals een eierstokontsteking of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Een gezonde zwangerschap kan zelfs gelijksoortige klachten geven.

Door aanvullend onderzoek uit te voeren kan de diagnose ‘blindedarmontsteking’ met zekerheid worden gesteld of juist worden uitgesloten.

Het gaat om de volgende onderzoeken:

1. Bloed- en urineonderzoek. Met bloedonderzoek kan een infectie in het lichaam aangetoond worden, wanneer het aantal witte bloedcellen verhoogd is. Bij een urineonderzoek wordt gekeken of er stoffen in de urine zitten die hier niet in thuishoren, zoals bloed, eiwit, suiker en bepaalde bacteriën. Voor een urine onderzoek dient de patiënt een flesje urine bij de huisarts, een huisartsenlaboratorium of het ziekenhuis in te leveren.
2. Een echo. Met een echo kan de binnenkant van het lichaam zichtbaar worden gemaakt en worden bekeken. Zo kan de arts zien of de appendix er ontstoken uitziet. Bij een buikvliesontsteking is het vocht zichtbaar dat hierdoor in de buikholte is ontstaan;
3. Een CT-scan. Wanneer een echo de appendix niet duidelijk in beeld brengt, wordt meestal een CT-scan van de buik gemaakt.
4. Eventueel een kijkoperatie. Wanneer de bovenstaande onderzoeken geen uitsluitsel geven, kan het nodig zijn om een kijkoperatie uit te voeren om een blindedarmontsteking vast te stellen. Dit onderzoek heet een lacroscopie. Een lacrosopie wordt onder narcose uitgevoerd. Als de blindedarm inderdaad ontstoken blijkt te zijn, kan deze meteen verwijderd worden.

Hoe wordt een blindedarmontsteking behandeld?

De belangrijkste behandeling van een blindedarmontsteking is het operatief verwijderen van de appendix. Dit wordt onder narcose en bijna altijd door middel van een kijkoperatie gedaan. Bij deze ingreep ontstaat maar een kleine wond, waardoor het herstel sneller gaat dan bij een operatie middels een snee in de onderbuik. In het algemeen kan de patiënt na 2-5 dagen uit het ziekenhuis ontslagen worden.

In sommige gevallen is een operatie bij een blindedarmontsteking niet mogelijk. Dit is wanneer er verklevingen (een soort littekens) rond de ontstoken appendix zitten. In dit geval moet de ontsteking eerst rustig worden. Dit kan een paar weken (met veel rust) duren.

Mogelijk wordt aanvullend een antibioticakuur gegeven. Zodra de ontsteking minder ernstig is, kan alsnog geopereerd worden. Soms is dit niet meer nodig omdat de ontsteking inmiddels verdwenen is.

Een buikvliesontsteking voorkomen & genezen

Bij circa 15 % van alle appendix operaties blijkt de appendix niet ontstoken te zijn. Het uitstellen van een appendix operatie tot de ontsteking met 100% zekerheid vaststaat, kan echter een dodelijke afloop hebben. Een blindedarmontsteking kan binnen 24 uur na het ontstaan van de eerste klachten namelijk tot een perforatie leiden. Nog maar 50 jaar geleden was dit per definitie fataal. Tegenwoordig sterft nog maar een klein percentage mensen aan zo’n perforatie. Dit is dankzij hedendaagse chirurgie en antibiotica. Het is echter mogelijk dat verschillende operaties en een lange herstelperiode nodig zijn, voordat iemand weer de oude is.