Medicijnen bewaren, hoe moet dat eigenlijk?

Een doosje paracetamol in je keukenla, een flesje hoestdrank in de kast, je weet vaak wel waar je dit soort medicijnen kunt bewaren. Maar er zijn ook geneesmiddelen waarbij het soms niet altijd duidelijk is hoe en waar je ze moet bewaren om het goed te houden. Zoals ‘biologicals’, medicijnen op basis van levende organismen. Uit onderzoek van het UMC Utrecht blijkt dat deze medicijnen vaak verkeerd bewaard worden. Dat is niet goed voor de werking van het medicijn, zo vertelde onderzoeker Niels Vlieland in een uitzending van EenVandaag.

Medicijnen bewaren in de koelkast

Biologicals zijn medicijnen die de werking van het afweersysteem beïnvloeden. Ze worden voorgeschreven bij verschillende aandoeningen waarbij er sprake is van een ontstekingsreactie. Reuma bijvoorbeeld, of de ziekte van Crohn. Deze medicijnen bevatten levende bestanddelen die alleen actief blijven bij een bepaalde temperatuur. Dat betekent in dit geval tussen de 2 en 8 graden Celsius. Je moet ze dan ook gekoeld bewaren.

Niet iedere koelkast is hetzelfde

Goed, in de koelkast dus. Deur dicht, klaar? Eh… nee. Zo eenvoudig is het dus niet. In iedere koelkast is de temperatuur namelijk weer anders: in de ene ijskast is de gemiddelde temperatuur 2 graden, in de andere misschien wel 10. Volgens Niels Vlieland schommelt de temperatuur in de koelkast zelf ook nog eens behoorlijk. Zo is het onderin vaak kouder dan op de bovenste plank. Vlieland weet dit allemaal dankzij een speciaal logsysteem dat was toegevoegd aan de verpakking van de medicatie. Dit apparaatje registreerde de temperatuur in de koelkast van iedereen die deelnam aan het onderzoek.

Medicijnen verkeerd bewaard: de gevolgen

Uiteindelijk bleek maar liefst 93% van de patiënten zijn of haar medicatie te warm of te koud weg te zetten. En als medicijnen verkeerd bewaard worden, kan dat gevolgen hebben voor de kwaliteit. Volgens apotheker Edward Melis kunnen de eiwitten in biologicals beschadigen, waardoor ze niet goed meer werken of juist meer bijwerkingen veroorzaken. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Afgezien van de ongemakken voor de patiënt, is het ook een financiële strop. Biologicals zijn erg duur; per jaar kost een behandeling zo’n 10.000 euro. Beetje zonde als deze prijzige medicatie niet goed meer werkt omdat het niet op de juiste temperatuur bewaard is.

Hoe medicijnen bewaren: betere voorlichting

Het onderzoek van het UMC Utrecht toont aan dat er nog veel te verbeteren valt als het gaat om het bewaren van medicijnen. Apothekersvereniging KNMP realiseert zich dat ook. Zij streeft ernaar om patiënten hierover beter te informeren. Zo zal er specifieker advies worden gegeven over welke plek in de koelkast het beste is qua temperatuur. Ook zouden apothekers met de patiënt kunnen meedenken over een passende oplossing. Bij gebrek aan een (goed werkende) koelkast, kan een apotheker het middel bijvoorbeeld in de apotheek bewaren als het niet dagelijks gebruikt wordt.

Tips voor het bewaren van medicijnen

Biologicals zijn overigens niet de enige medicijnen die koel moeten blijven. Zo moet je ook insuline, bepaalde antibiotica en andere geneesmiddelen bewaren in de koelkast. Een paar tips om te voorkomen dat medicijnen verkeerd bewaard worden:

1. Check de etiketten op de verpakking. Geneesmiddelen die in de koelkast moeten, zijn voorzien van een speciale sticker.
2. Lees altijd de bijsluiter voor gebruik. Hierin staat hoe je de medicijnen bewaren moet.
3. Koop een koelkastthermometer. Deze zijn bij verschillende huishoudzaken en webwinkels te koop. Zo kun je precies nagaan welk plekje in de koelkast de juiste temperatuur heeft voor je medicijnen.

Vraag bij twijfel altijd even advies aan een apotheker of een arts.