Symptomen van ADD bij kinderen en volwassenen

Omdat de symptomen van ADD vaak niet als erg storend worden ervaren, wordt ADD nog wel eens over het hoofd gezien. Het is echter wel belangrijk om de symptomen van ADD zo snel mogelijk te herkennen. Het risico is namelijk groot dat mensen met ADD hieronder lijden en niet goed kunnen functioneren. Als ADD niet tijdig (in de kinderjaren) wordt behandeld, is de kans reëel dat aanwezige capaciteiten niet goed worden ontwikkeld en er een negatief zelfbeeld ontstaat.

Wat is ADD?

ADD is een variant van ADHD, ofwel ‘Attention – Deficit Hyperactivity Disorder’. In het Nederlands betekent dit ‘Aandachtsstoornis met hyperactiviteit’. Het verschil tussen ADD en ADHD is dat er bij ADD alleen sprake is van een aandachtsstoornis terwijl mensen met ADHD tevens hyperactief en impulsief gedrag vertonen. ADD wordt ook wel ADHD type 1 genoemd en de mensen die het hebben, ‘het onoplettende type’.

Wat is de oorzaak van ADD?

De oorzaak van ADD ligt net als bij ADHD vermoedelijk in de hersenen. Waarschijnlijk is er sprake van een neurobiologische stoornis, waarbij er ‘communicatieproblemen’ zijn tussen verschillende gebieden in het brein. Bij deze communicatie spelen ‘neurotransmitters’ (bepaalde signaalstoffen) een sleutelrol.

Uit onderzoek blijkt dat de neurotransmitters noradrenaline en dopamine bij AD(H)D- patiënten beperkter aanwezig zijn in het voorste deel van de hersenen. Dit gebied is betrokken bij veel taken die bij AD(H)D patiënten niet goed verlopen. Denk aan plannen, organiseren en je lang kunnen concentreren. Vaak is hierbij sprake van erfelijke aanleg.

Onderzoek toont aan dat kinderen met een ouder met AD(H)D twee tot acht keer meer kans heeft op deze stoornis dan kinderen zonder ouder met AD(H)D. Omgevingsfactoren kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van ADD of de symptomen verergeren. Voorbeelden van omgevingsfactoren zijn:

• Een chaotische opvoedingssituatie.
• Relationele problemen tussen ouders.
• Gepest worden.
• Voeding. Zo is aangetoond dat een dieet met veel kleurstoffen of suiker ADD kan uitlokken.
• Prenatale blootstelling aan schadelijke stoffen, bijvoorbeeld door roken of het gebruik van drugs, alcohol of bepaalde medicatie (antidepressiva) tijdens de zwangerschap.

ADD kenmerken & symptomen

ADD kenmerken zijn een groep van symptomen als gevolg van concentratieproblemen in het algemeen. Welke klachten een ADD’er precies heeft, is een individuele aangelegenheid. Zoals je eerder in dit artikel hebt gelezen, spelen omgevingsfactoren namelijk ook een rol in het ontstaan van ADD en de ernst van de symptomen. Dit soort invloeden verschilt per persoon.

Aandachtstekort bij kinderen zal ook meer opvallen omdat ze moeite hebben om (ook in letterlijke zin) bij de les te blijven, waardoor ze vaak onderpresteren. Veel volwassenen hebben geleerd hoe zij hun focus kunnen behouden, bijvoorbeeld door te werken met strakke deadlines. Om deze reden hebben we de symptomen van ADD bij kinderen en bij volwassen in dit artikel apart behandeld.

De symptomen van ADD bij kinderen

Kinderen met ADD hebben moeite om zich te concentreren, zijn snel afgeleid en kunnen hun aandacht moeilijk bij hun taken houden. Ook het aanleren van dagelijkse routines (bijvoorbeeld wassen, aankleden, eten, tas inpakken etc.) kost ze veel moeite. Ze zijn vaak stil en dromerig en hebben een laag leertempo.

Wanneer iets écht hun interesse heeft, lukt het vaak wel om van hun capaciteiten gebruik te maken. Door hun teruggetrokken gedrag hebben ze vaak maar weinig vriendjes.

ADD symptomen volgens de DSM

Onderstaand vindt u een lijst met ADD symptomen volgens de DSM, het internationale handboek voor psychiatrische stoornissen. Wanneer het gedrag van een kind minstens een half jaar voldoet aan tenminste zes van de negen symptomen van ADD, is dit een reële aanwijzing voor ADD:

• Snel afgeleid door prikkels van buitenaf.
• Moeite om de aandacht bij taken te houden.
• Onvoldoende aandacht voor details, maakt veel achteloze slordigheidsfouten.
• Lijkt vaak niet te luisteren als hij of zij direct wordt aangesproken.
• Rondt taken vaak niet af. Aanwijzingen worden niet opgevolgd.
• Vindt het moeilijk om activiteiten te organiseren.
• Ontloopt activiteiten die vragen om langdurige concentratie.
• Vergeetachtig.
• Raakt vaak spullen kwijt.

De symptomen van ADD bij volwassenen

ADD kan niet op latere leeftijd ontstaan. Als een volwassene vermoedt ADD te hebben, moeten de symptomen hiervan dus al in de kinderjaren hebben gespeeld. In de loop van de jaren zal hij of zij waarschijnlijk verschillende manieren hebben gevonden om met zijn of haar aandachtsproblemen om te gaan.

Zo is er bijvoorbeeld voor werk gekozen waar dit gedrag minder storend of zelfs gunstig kan zijn. Creativiteit en ‘out of the box’ kunnen denken is een voorbeeld van een ADD symptoom dat bij bepaalde beroepen heel goed van pas komen. Hieronder vind je een lijst met mogelijke symptomen van ADD bij volwassenen:

• Chaotisch zijn
• Vergeetachtigheid
• Makkelijk afgeleid zijn
• Creatief zijn
• Perfectionistisch zijn
• Hyperfocus hebben bij interesse (ergens helemaal in opgaan)
• Uitstelgedrag vertonen
• Vaak te laat komen
• Snel verveeld zijn
• Depressief zijn
• Stemmingswisselingen hebben
• Angsten hebben
• Negatief zelfbeeld hebben
• Verslavingsgevoelig zijn
• Relatieproblemen hebben
• Problemen met het vinden van een baan

De diagnose en behandeling van ADD

Alleen een medische professional kan vaststellen of de symptomen die jijzelf of je kind heeft, betekenen of er ook echt sprake is van ADD. Andere psychische aandoeningen hebben namelijk overeenkomstige symptomen. Het onderzoek bestaat o.a. uit gesprekken, lichamelijk onderzoek en enquêtes.

Wanneer de diagnose ADD is gesteld, wordt een individueel behandelplan opgesteld. Dit plan kan onder andere voorlichting, behandelingen en gedragstherapie omvatten. Ook volwassenen kunnen hier nog steeds veel baat bij hebben. Het kan hun werk- en leerprestaties en eigenwaarde verbeteren. Dit laatste onder meer omdat zij leren om hun problemen (nu en in het verleden) in het juiste perspectief te zien.