Norethisteron

De werkzame stof norethisteron is een synthetisch hormoon. Dit medicijn bootst de werking van het vrouwelijke geslachtshormoon progesteron na en heeft daarmee een belangrijke regulerende invloed op de menstruatiecyclus. Medicijnen op basis van norethisteron zijn verkrijgbaar in tabletten van 5 mg. U heeft voor dit geneesmiddel een doktersrecept nodig.

Artsen schrijven medicijnen met norethisteron voor aan vrouwen die last hebben van menstruatiestoornissen. Het middel wordt ook gebruikt bij endometriose, overgangsklachten en om de menstruatie uit te stellen.

De vrouwelijke geslachtshormonen oestradiol en progesteron zorgen samen voor een regelmatige menstruatiecyclus en een goede vruchtbaarheid. Als de verhouding tussen deze hormonen niet optimaal is of als deze verandert, kan dat zorgen voor menstruatiestoornissen, zoals:

• Abnormaal bloedverlies, met een risico op bloedarmoede;
• Uitblijvende menstruaties, waardoor de vruchtbaarheid vermindert;
• Pijnlijke menstruaties, waardoor dagelijkse bezigheden niet kunnen worden uitgevoerd.

Norethisteron lijkt op progesteron. Het hormoon zorgt ervoor dat de menstruatiecyclus zich herstelt. Bij het gebruik van dit geneesmiddel worden de natuurlijke menstruaties vervangen door een onttrekkingsbloeding. Deze menstruaties zijn veel minder hevig.

Bij endometriose groeit het slijmvlies dat de baarmoederwand bekleedt ook buiten de baarmoeder. Het kan zich bijvoorbeeld uitbreiden naar de eierstokken of de blaas. Als het slijmvlies aan het einde van de menstruatiecyclus wordt afgestoten, kan dat ook op die plekken bloedingen veroorzaken. Dit geeft klachten als hevige pijn, maar soms ook onvruchtbaarheid. Het hormoon norethisteron vermindert de woekering van het baarmoederslijmvlies op ongewenste plekken. Hierdoor kunnen de klachten afnemen.

Als een vrouw ouder wordt, daalt de aanmaak van vrouwelijke geslachtshormonen. Dat kan typische overgangsklachten veroorzaken die horen bij de menopauze, zoals opvliegers, ’s nachts veel zweten, stemmingswisselingen en een onregelmatig menstruatiepatroon.

Een arts kan bij hevige klachten hormoontherapie voorschrijven. Meestal worden er dan oestrogenen gebruikt. Hierdoor wordt er ook weer baarmoederslijmvlies opgebouwd. De werkzame stof norethisteron zorgt ervoor dat dit slijmvlies regelmatig weer wordt afgebroken. Dat is belangrijk omdat een overmatige groei van het baarmoederslijmvlies het risico op baarmoederkanker verhoogt.

Als u uw menstruatie wilt verschuiven, bijvoorbeeld omdat u op vakantie gaat of geopereerd wordt, dan kunt u tijdelijk een pil met norethisteron slikken. Zolang u dit middel slikt, wordt u niet ongesteld. Deze methode is niet geschikt voor vrouwen die de anticonceptiepil slikken.

In welke vormen is de werkzame stof verkrijgbaar? Het hormoon norethisteron wordt ingenomen als tablet. Slik de tablet in zijn geheel door met wat water. Doe dit op vaste tijdstippen, bijvoorbeeld voor het ontbijt of bij het avondeten. U vergeet dan minder snel een tablet in te nemen. Sommige vrouwen worden misselijk van dit middel. Neem de tablet in met wat voedsel om deze klachten te helpen voorkomen.

Hoeveel mag ik ervan innemen? De dosering van medicijnen met norethisteron hangt af van de aandoening waarvoor u het gebruikt. De algemene richtlijnen voor gebruik zijn als volgt:

• Volwassen vrouwen: 5 mg tot 10 mg per dosis.

Hoe vaak mag ik het gebruiken? Bij sommige aandoeningen hoeft u dit medicijn maar enkele dagen per cyclus te gebruiken. Bij andere aandoeningen moet u het continu innemen. De richtlijnen voor de dosering zijn als volgt:

• Bij hevige bloedingen: driemaal daags 1 tablet à 5 mg gedurende 10 dagen. Daarna overstappen op de onderhoudsdosering van een- tot tweemaal daags 1 tablet à 5 mg gedurende de 16e tot en met de 25e dag van de cyclus.
• Bij andere menstruatiestoornissen: een- tot tweemaal daags 1 tablet à 5 mg innemen gedurende de 16e tot en met de 25e dag van de cyclus.
• Bij endometriose: tweemaal daags 1 tablet à 5 mg.
• Bij overgangsklachten: op advies van een arts, in combinatie met een oestrogeenhormoon.

Om de menstruatie te verschuiven: slik vanaf drie dagen voor de verwachte menstruatie twee- tot driemaal daags 1 tablet à 5 mg.

In de bijsluiter leest u meer over de aanbevolen dosering per aandoening. Een arts bepaalt welke dosering het beste past bij uw klachten.

Hoelang mag ik het blijven innemen? Gebruik dit medicijn zolang als de arts voorschrijft. Meestal wordt dit geneesmiddel enkele weken tot enkele maanden gebruikt. Bij het verschuiven van de menstruatie geldt: slik de tabletten niet langer dan 10 tot 14 dagen. U kunt de menstruatie dus maximaal twee weken uitstellen. Een paar dagen na het stoppen met dit medicijn treedt een onttrekkingsbloeding op.

De werkzame stof norethisteron is niet bedoeld voor kinderen en mannen.

Wat moet ik doen als ik een dosis ben vergeten? Bent u vergeten om de tablet met norethisteron in te nemen, dan gelden de volgende richtlijnen:

• Bij een dosering van eenmaal per dag: neem de tablet alsnog in, tenzij het minder dan 8 uur duurt voordat het tijd is voor de volgende dosis.
• Bij een dosering van tweemaal per dag: neem de tablet alsnog in, tenzij het minder dan 4 uur duurt voordat het tijd is voor de volgende dosis
• Bij een dosering van driemaal per dag: neem de tablet alsnog in, tenzij het minder dan 2 uur duurt voordat het tijd is voor de volgende dosis

Duurt het inderdaad minder lang voordat u de volgende dosis moet innemen? Sla de vergeten tablet dan over en ga verder met het gebruikelijke schema.

Medicijnen op basis van norethisteron kunnen bijwerkingen geven, waaronder:

Vaak

• onregelmatig bloedverlies of lichte bloedingen tussen de menstruaties door
• langere tijd uitblijven van de menstruatie (na langdurig gebruik van het medicijn)

Soms

• maagdarmklachten
• hoofdpijn
• pijnlijke, gespannen borsten
• acne, vette huid of andere huidafwijkingen
• vocht vasthouden (in de enkels of voeten)

Zelden

• stemmingswisselingen
• duizeligheid

Zeer zelden

• leverafwijkingen
• minder zin in seks

Raadpleeg de bijsluiter als u meer wil weten over de mogelijke bijwerkingen van dit medicijn. Meld bijwerkingen aan een arts of apotheker.

Sommige medicijnen kunnen de werking van norethisteron beïnvloeden, of andersom. Het gaat om onder andere de volgende geneesmiddelen:

• bepaalde anti-epilepsie medicijnen, zoals fenytoïne, barbituraten, primidon, carbamazepine en oxcarbazepine;
• medicijnen tegen tuberculose (zoals rifampicine en rifabutine);
• griseofulvine (antibioticum);
• sint Janskruid (kruidenmiddel tegen depressie);
• cyclosporine (medicijn dat het afweersysteem onderdrukt).

Overleg met een arts of apotheker als u een van deze medicijnen wil combineren met norethisteron.

Zwangerschap: dit medicijn is niet geschikt voor zwangere vrouwen. De werkzame stof kan schadelijk zijn voor de embryo en foetus. Wilt u zwanger worden of merkt u tijdens de behandeling dat u zwanger bent, overleg dan met een arts. Mogelijk is er een ander medicijn dat wel veilig is.

Borstvoeding: de werkzame stof kan ertoe leiden dat het lichaam minder moedermelk produceert. Wilt u borstvoeding geven, dan kunt u dit geneesmiddel beter niet gebruiken tijdens de eerste zes weken na de bevalling. Als u zeker weet dat u genoeg moedermelk aanmaakt, kunt u starten met dit medicijn. De werkzame stof komt voor een klein deel terecht in de moedermelk, maar dit is niet schadelijk voor het kind.

Vruchtbaarheid: dit geneesmiddel heeft geen negatieve invloed op de vruchtbaarheid. Houd er echter wel rekening mee dat het gebruik van dit medicijn wordt afgeraden aan vrouwen die zwanger zijn. Wilt u binnenkort zwanger worden, dan kunt u misschien beter een ander medicijn nemen. Een arts kan u hierover adviseren.

Norethisteron is geen anticonceptiemiddel. U kunt bij het gebruik van dit medicijn dus zwanger worden. Een aanvullend anticonceptiemiddel zonder hormonen (zoals een condoom of pessarium) kan dit voorkomen.

Autorijden: medicijnen met norethisteron geven meestal geen bijwerkingen die uw rijvaardigheid in gevaar brengen. U kunt in principe dus gewoon deelnemen aan het verkeer.

Alcohol: er zijn geen beperkingen als het gaat om sterke drank. Alcohol heeft geen wisselwerking met de werkzame stof norethisteron en zal dus geen bijwerkingen uitlokken of versterken.

Voeding: neem dit medicijn in met wat voedsel, dat verkleint de kans op bijwerkingen als misselijkheid. Verder hoeft u nergens rekening mee te houden als het gaat om voeding. De werkzame stof norethisteron wordt niet beïnvloed door voedingsmiddelen.

U kunt zonder bezwaar in een keer stoppen met het gebruik van dit geneesmiddel. Houd er rekening mee dat er na een aantal dagen een onttrekkingsbloeding op gang komt. Daarnaast kunnen uw klachten terugkeren als u stopt met dit medicijn. Overleg daarom altijd met een arts als u besluit het gebruik van dit medicijn te staken.

Norethisteron is de werkzame stof in:

• Primolut N