Progesteron

Progesteron is een vrouwelijk geslachtshormoon. Deze stof heeft een belangrijke invloed op de vruchtbaarheidscyclus van de vrouw, net als het hormoon oestrogeen. Samen zorgen deze twee hormonen onder andere voor een regelmatige menstruatie en een normale eisprong. Als de balans tussen progesteron en oestrogeen verstoord raakt, kunnen er klachten ontstaan. Een behandeling met progesteron kan deze klachten verminderen of voorkomen. Geneesmiddelen op basis van progesteron zijn verkrijgbaar in de sterktes 80 mg per gram (crème voor vaginaal gebruik) en 100 mg (capsules/tabletten voor oraal en vaginaal gebruik). Medicijnen met het hormoon progesteron zijn uitsluitend verkrijgbaar met een doktersrecept.

Artsen schrijven het hormoon progesteron voor bij menstruatiestoornissen, problemen met de vruchtbaarheid, overgangsklachten en om een vroeggeboorte te voorkomen.

De menstruatiecyclus verloopt niet bij iedereen volgens het boekje. Sommige vrouwen hebben last van een onregelmatig menstruatiepatroon of een uitblijvende menstruatie. Dit kan lastig zijn bij een kinderwens of om praktische redenen. Er zijn ook vrouwen die last hebben van abnormale bloedingen tijdens de menstruatie. Hierdoor kan er bloedarmoede optreden. Progesteron zorgt voor een regelmatige onttrekkingsbloeding. Hierdoor wordt de cyclus regelmatig en zijn de bloedingen minder hevig.

Als de hormoonbalans verstoord is, kan dat een negatieve invloed hebben op de eisprong en op de kwaliteit van het baarmoederslijmvlies. Dit vermindert de vruchtbaarheid. Progesteron zorgt ervoor dat de eisprong normaliseert en dat het baarmoederslijmvlies beter geschikt is voor de innesteling van een vruchtje. Hierdoor stijgt de kans op een zwangerschap. Een hormoonbehandeling met progesteron wordt om die reden tevens gebruikt bij een ivf-behandeling.

Vrouwen in de overgang maken minder geslachtshormonen aan. Dat kan leiden tot veel klachten, zoals een onregelmatig menstruatiepatroon, opvliegers, nachtzweten en stemmingswisselingen. Een hormoonbehandeling met oestrogeen en progesteron herstelt de hormonale balans waardoor de klachten afnemen.

Bij een bevalling die te vroeg inzet, kan een arts progesteron voorschrijven om de weeën te stoppen. Dit gebeurt alleen als de gezondheid van het kind in gevaar is en andere weeënremmende middelen niet aanslaan.

In welke vormen is de werkzame stof verkrijgbaar? Het hormoon progesteron is verkrijgbaar als capsule om oraal in te nemen en als vaginale tablet. Er is ook een vaginale gel met progesteron. In de bijsluiter staat precies aangegeven hoe u de vaginale tablet en gel moet inbrengen. De oraal in te nemen capsule kunt u zonder te kauwen doorslikken met wat vloeistof. Soms adviseert een arts om de capsule vaginaal in te brengen.

Hoeveel mag ik ervan innemen? Een arts bepaalt de dosering van dit medicijn. De algemene richtlijnen voor dosering zijn als volgt:

• Capsule: eenmaal daags 2 capsules à 100 mg ’s avonds voor het slapengaan innemen. Soms adviseert een arts om daarnaast ’s ochtends 1 capsule à 100 mg in te nemen.
• Vaginale gel: eenmaal daags 1 dosis aanbrengen in de ochtend.
• Vaginale tablet: driemaal daags 1 tablet à 100 mg aanbrengen.

Hoe vaak mag ik het gebruiken? Meestal hoeft u dit medicijn alleen in de tweede helft van de menstruatiecyclus te gebruiken, bijvoorbeeld vanaf dag 11 (geteld vanaf de eerste dag van de menstruatie ) totdat u ongesteld wordt. Gebruikt u dit middel als onderdeel van een ivf-behandeling of om een vroeggeboorte te voorkomen, dan vertelt de arts u wanneer u het medicijn moet gebruiken.

Hoelang mag ik het blijven innemen? Een arts bepaalt hoe lang u dit geneesmiddel moet blijven gebruiken. Medicijnen op basis van progesteron zijn niet geschikt voor kinderen jonger dan 18 jaar en worden niet voorgeschreven aan mannen.

Wat moet ik doen als ik een dosis ben vergeten?

Capsules

• Bij 1 capsule 's ochtends en 2 capsules ’s avonds: sla de vergeten dosis over en ga verder met het gebruikelijke schema.
• Bij 2 capsules ’s avonds: neem de volgende ochtend 1 capsule en ga 's avonds verder met het gebruikelijke schema.

Vaginale tablet/gel
Neem de vergeten dosis zo snel mogelijk alsnog.

Raadpleeg de bijsluiter voor meer informatie over dit onderwerp.

Een behandeling met hormonen zoals progesteron kan ook bijwerkingen geven, al krijgt niet iedereen hier last van. De bijwerkingen die eventueel kunnen optreden bij het gebruik van dit medicijn, zijn onder andere:

Soms

• onregelmatig bloedverlies
• uitblijven van de menstruatie (na langdurig gebruik)
• maagdarmklachten

Zelden

• hoofdpijn
• pijnlijke of gespannen borsten
• duizeligheid
• slaperigheid

Zeer zelden

• vaginale schimmelinfectie (bij gebruik van vaginale medicatie)
• stemmingswisselingen
• minder zin in seks

In de bijsluiter staat een volledig overzicht van de mogelijke bijwerkingen van dit medicijn. Overleg met een arts of apotheker als u last krijgt van bijwerkingen.

Sommige medicijnen beïnvloeden elkaar werking. Zo heeft progesteron een wisselwerking met onder andere de volgende geneesmiddelen:

• Barbituraten (middelen tegen epilepsie of slaapstoornissen);
• Carbamazepine (wordt gebruikt bij epilepsie);
• Ciclosporine (een middel dat het afweersysteem onderdrukt);
• Griseofulvine (antischimmelmedicijn);
• Bepaalde middelen tegen epilepsie);
• Rifampicine (een antibioticum);
• Bepaalde astma-medicatie, zoals theofylline en troleandomycine.

Een arts weet of en hoe u deze geneesmiddelen kunt combineren met progesteron.

Zwangerschap: de capsules met progesteron voor oraal gebruik zijn niet geschikt voor zwangere vrouwen. De werkzame stof kan, als het wordt ingenomen, schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Neem de capsules ook niet in als u binnenkort zwanger wilt worden.

De vaginale gel en vaginale tabletten kunt u in de eerste drie maanden van de zwangerschap gebruiken. Dat geldt ook voor de capsules als u ze vaginaal inbrengt. Wilt u het medicijn na die tijd gebruiken, overleg dan met een arts.

Borstvoeding: dit medicijn kunt u gewoon gebruiken als u borstvoeding geeft. Het middel heeft geen nadelige invloed op de productie van de moedermelk en is niet schadelijk voor het kind.

Vruchtbaarheid: dit geneesmiddel is juist bedoeld om de vruchtbaarheid te verbeteren. Het middel heeft dus geen nadelige invloed op de vruchtbaarheid, ook niet als u het gebruikt bij andere klachten.

Autorijden: de bijwerkingen van dit geneesmiddel kunnen gevaar opleveren bij het autorijden. Krijgt u last van klachten als duizeligheid of slaperigheid, neem dan geen deel aan het verkeer. Als u het medicijn alleen ’s avonds voor het slapengaan gebruikt, heeft u overdag minder kans op bijwerkingen.

Alcohol: sterke drank heeft in principe geen wisselwerking met alcohol. Bij bepaalde bijwerkingen zoals duizeligheid, is het niet verstandig om teveel alcohol te drinken. Dit kan de klachten namelijk versterken. Wees in dat geval voorzichtig met het gebruik van sterke drank.

Voeding: u kunt de capsules innemen bij de maaltijd, maar ook op een lege maag. U hoeft uw normale eetpatroon niet aan te passen als u dit geneesmiddel gebruikt. Voedsel heeft geen invloed op de werking van dit medicijn.

In principe kunt u op ieder gewenst moment stoppen met het gebruik van proegesteron. U zult geen last krijgen van ontwenningsverschijnselen. Overleg wel altijd met een arts als u besluit de behandeling te staken.

Progesteron is de werkzame stof in de volgende geneesmiddelen:

• Utrogestan (capsules)
• Crinone (vaginale gel)
• Lutinus (vaginale tablet)