Antibiotica zijn medicijnen voor het bestrijden van bacteriële infecties in het lichaam. Antibiotica werken alleen bij bacteriële infecties; infecties veroorzaakt door een virus kunnen hiermee niet bestreden worden. Daarnaast zijn er verschillende soorten antibiotica voor verschillende soorten bacteriële infecties.

Wereldwijd is er toenemende aandacht voor het (over)gebruik van antibiotica en de bijbehorende gevaren voor resistentie tegen deze medicatie. Het huidige assortiment binnen deze categorie is conform deze medische trend opnieuw beoordeeld en samengesteld.

Antibiotica zijn medicijnen voor het doden of remmen van bacteriën die zich in ons lichaam hebben vermenigvuldigd en daar een bacteriële infectie hebben veroorzaakt. Bacteriën zijn niet met het blote oog te zien, maar we komen er dagelijks mee in aanmerking. Toch worden we niet altijd ziek. Dit komt doordat ons immuunsysteem ons beschermt en doordat deze indringers niet altijd kwaadaardig zijn; in ons lichaam zijn altijd bacteriën aanwezig die nuttig werk voor ons doen. Zo verteren ze voedsel in onze darmen en houden ze op de huid schadelijke indringers tegen. Maar als ziekmakende bacteriën het lichaam binnendringen en u onvoldoende weerstand heeft om deze te bestrijden, dan wordt u ziek. Dan kunnen ze zich heel snel vermenigvuldigen en een infectie veroorzaken zoals een longontsteking. Dit gaat vaak samen met koorts. Een longontsteking of hartklepontsteking kan dodelijk zijn als er geen antibiotica toegediend wordt. Het lichaam is dan namelijk niet of nauwelijks in staat om zelf te herstellen van deze ziekte.

Antibiotica kunnen dus levensreddend zijn. Ze werken echter alleen bij bacteriële infecties. Infecties veroorzaakt door een virus, zoals een verkoudheid of buikgriep, kunnen hiermee niet bestreden worden. En soms zijn bedrust of andere eenvoudige maatregelen voldoende om beter (van bacteriële infecties) te worden. De arts schrijft dan geen antibiotica voor.

Het hangt van de klachten en de soort bacterie af welk antibioticum geschikt is om een ontsteking mee te bestrijden. Soms is het nodig om urine of pus op te sturen naar een laboratorium om te bepalen welke bacterie de infectie veroorzaakt en welk antibioticum nodig is. Elke bacterie is namelijk op een andere manier opgebouwd. Voorbeelden van antibiotica zijn:

• Penicilline
• Minocycline
• Doxycycline
• Ciprofloxacine
• Claritromycine

Over het algemeen zijn antibiotica onder te verdelen in smal- en breedspectrum. Smalspectrum antibiotica zijn specifiek voor bacteriële infecties van een bepaalde groep bacteriën. Breedspectrum antibiotica bestrijden meerdere soorten bacteriën tegelijkertijd.

Artsen schrijven liever smalspectrum antibiotica voor omdat hierbij minder goede bacteriën gedood worden tijdens de behandeling. Daardoor treden er minder bijwerkingen op. Maar ze kunnen alleen voorgeschreven worden als bekend is wat voor soort bacterie de ontsteking veroorzaakt. Als dit niet bekend is, zijn breedspectrum antibiotica een goed alternatief omdat hierbij meerdere verschillende soorten bacteriën gedood worden. Het nadeel hiervan is dat er meer bijwerkingen zoals maag- en darmklachten op kunnen treden omdat de goede bacteriën in de darmflora ook bestreden worden.

Ook is de locatie van de ontsteking in het lichaam belangrijk voor de keuze van een bepaald antibioticum. Zo zijn bepaalde weefsels meer of minder gevoelig voor een bepaald soort antibioticum. De arts moet kiezen voor een antibioticum dat door kan dringen in het weefsel.

Een antibioticakuur wordt voorgeschreven bij onder andere:

• Blaasontsteking
• Urinewegontsteking
• Keelontsteking
• Chlamydia-infectie
• Longontsteking

Antibiotica worden altijd voorgeschreven door uw arts en dit doet hij of zij alleen als het echt nodig is, bijvoorbeeld omdat u niet genoeg weerstand heeft om de bacteriële infectie of bacteriële infecties zelf te bestrijden. Doordat er resistentie wordt opgebouwd tegen antibiotica willen artsen niet te snel antibiotica voorschrijven omdat ze resistentie ertegen willen voorkomen. Dit betekent dat de bacterie zich aanpast en ongevoelig wordt voor de werking van het medicijn. Als gevolg hiervan kan dit bepaalde soort antibioticum niet meer gebruikt worden om deze bacterie te bestrijden, ook niet bij andere patiënten.

Daarnaast kunnen bacteriën geleidelijk resistent worden. Dit gebeurt vooral bij herhaaldelijk of langdurig gebruik van hetzelfde type antibioticum. De resistentie tegen Antibiotica zorgt dus voor gevaarlijke situaties, in het ergste geval zijn bacteriële infecties in de toekomst niet meer te behandelen, wat in sommige gevallen levensbedreigend kan zijn.

Aangezien antibiotica alleen bacteriën doden en geen virussen, schrijft een arts dit medicijn niet voor als u een griep hebt, verkouden bent of de waterpokken hebt. Gebruik de medicijnen altijd volgens de instructies van uw arts en maak de kuur volledig af, ook als u zich na een paar dagen al beter voelt. Anders is het namelijk mogelijk dat de infectie terugkomt of bacteriële infecties terugkomen, omdat nog niet alle bacteriën bestreden zijn. Een kuur duurt ongeveer 5 tot 10 dagen, afhankelijk van de soort infectie.

Wanneer, hoe vaak en hoeveel antibiotica u moet innemen, is afhankelijk van het soort antibioticum, de ernst en de plaats van de bacteriële infectie (of infecties) en uw lichaamsgewicht. Uw arts geeft u hier meer informatie over, ook staan de instructies vermeld in de bijsluiter. Mocht u nog vragen hebben, neem dan gerust contact op met uw behandelende arts.

De tabletten of capsules antibiotica kunt u het beste zittend of staand innemen met een beetje water. Als u moeite heeft met het doorslikken van grote tabletten of capsules, houd uw hoofd dan een beetje naar voren. Drink na het innemen een groot glas water zodat het medicijn snel in de maag terecht komt. Sommige antibiotica kunnen namelijk schade aanrichten in de slokdarm als ze daar lang blijven.

Als u antibiotica verkregen heeft in de vorm van een bruistablet, laat deze dan oplossen in een beetje water. Drink ook hierna een groot glas water. Antibiotica in de vorm van drankjes worden vaak aan kinderen voorgeschreven. Sommige van deze drankjes bevatten suiker, zorg er in dat geval voor dat uw kind zijn of haar tanden poetst na inname voor het slapengaan.

U verkleint de kans op vergeten als u het antibioticum elke dag op dezelfde tijd inneemt. Als u echter vergeten bent uw medicijn op tijd in te nemen, doe dit dan zodra u hier aan denkt maar niet als u vlak daarna uw volgende dosis moet innemen. Neem in dat geval de vergeten dosis niet meer in, maar neem de volgende op de normale tijd. De vergeten dosis neemt u aan het einde van de kuur in, hiermee verschuift u dus het moment waarop u de kuur beëindigt.

Zoals hierboven al vermeld, is het erg belangrijk dat u de kuur altijd helemaal afmaakt. Het kan verleidelijk zijn om te stoppen met het innemen van antibiotica als u zich na 2 of 3 dagen beter voelt, maar dit is gevaarlijk omdat dan mogelijk nog niet alle bacteriën gedood zijn. De hardnekkigste bacteriën overleven en kunnen u weer ziek maken. Daarnaast kunnen ze zich aanpassen, waardoor ze in het vervolg mogelijk ongevoelig worden voor dit antibioticum. Dit geldt niet alleen voor uzelf, maar voor alle mensen die deze antibiotica nemen. Maak daarom altijd de kuur volledig af.

Antibiotica kan voorgeschreven worden aan zowel kinderen als volwassenen. Bij baby’s kan deze toegediend worden in de vorm van een spuitje en bij wat oudere kinderen in de vorm van een drankje.

Sommige antibiotica hoeft u maar één keer per dag in te nemen, andere tot 4 keer per dag. Als u het antibioticum meerdere keren per dag moet innemen, dan is het belangrijk dat u de medicijnen goed verdeeld over de dag inneemt, zodat de hoeveelheid antibiotica in uw lichaam gedurende de dag hetzelfde blijft.

Bijvoorbeeld volgens onderstaand schema:

• 1 keer per dag innemen: elke dag op hetzelfde tijdstip.
• 3 keer per dag innemen: bij iedere maaltijd, bijvoorbeeld om 09.00, 13.00 en 18.00 uur.
• 4 keer per dag innemen: bijvoorbeeld om 09.00, 13.00, 18.00 en 22.00 uur.

Houd er rekening mee dat sommige antibiotica op een lege maag ingenomen moeten worden. Dit zal uw arts u vertellen en staat ook beschreven op het etiket, zoals: innemen een half uur vóór of twee uur na de maaltijd. Bij andere antibiotica maakt het niet uit of u ze voor, tijdens of na het eten inneemt. In dit geval staat hier niks over vermeld op het etiket.

Over het algemeen geven antibiotica weinig bijwerkingen, vooral smalspectrum antibiotica. Bij gebruik van breedspectrum antibiotica komen bijwerkingen vaker voor omdat in dit geval ook de goede bacteriën in de darmen gedood worden. Dunne ontlasting is echter niet altijd een bijwerking van het medicijn, het kan ook een bijwerking zijn van de bacteriële infecties.

De meest voorkomende bijwerkingen van antibiotica zijn:

• Diarree of dunne ontlasting
• Overgevoeligheid of allergische reactie.

Bij overgevoeligheid voor een bepaald antibioticum kunnen er rode vlekjes op de huid, jeuk of koorts ontstaan. Dit kan een teken zijn van een allergie maar dat hoeft niet het geval te zijn. Neem in dit geval contact op met uw arts, deze kan vaststellen of dit het resultaat is van overgevoeligheid van het antibioticum dat u gebruikt.

Antibiotica uit de groep van tetracyclines, zoals doxycycline en minocycline kunnen overgevoeligheid voor zonlicht veroorzaken. Hierdoor verbrandt u sneller als u in de zon zit, ook als u normaal gesproken nooit verbrandt. Dit staat vermeld in de bijsluiter. Blijf in dit geval zoveel mogelijk uit de zon en bescherm uw huid goed met een zonnebrandmiddel met hoge beschermingsfactor, ook bij bewolkt weer.

Als u weet dat u overgevoelig bent voor een antibioticum, geef dit dan aan tijdens uw consult met de arts. Ook als u last heeft van andere klachten die na 1 à 2 dagen niet overgaan, is het verstandig contact op te nemen met uw arts.

Sommige medicijnen kunnen de werking van antibiotica verminderen. Daarom is het zinvol uw arts altijd duidelijk te vertellen welke medicijnen u nog meer gebruikt. Niet alleen medicijnen die een specialist u voorgeschreven heeft, maar ook medicijnen die u zonder recept hebt gekocht, zoals een laxeermiddel, ibuprofen of een middel tegen maagzuur.
Daarnaast kunnen sommige antibiotica de betrouwbaarheid van de anticonceptiepil verminderen. Ook is het mogelijk dat u diarree krijgt van een bepaald antibioticum, waardoor de betrouwbaarheid van de pil tevens mogelijk vermindert. Gebruik in dat geval tijdelijk een extra voorbehoedmiddel, zoals een condoom.

Sommige antibiotica zoals penicillines kunt u veilig gebruiken tijdens uw zwangerschap en als u borstvoeding geeft. Maar er zijn ook antibiotica die schadelijk kunnen zijn voor uw ongeboren kind en waarvan nog niet precies bekend is welke invloed ze hebben. Bent u zwanger, vermoedt u dat u zwanger bent of geeft u borstvoeding, bespreek dit dan altijd met uw arts. Uw arts houdt hier rekening mee bij het voorschrijven van antibiotica.

Als u een antibioticakuur volgt, kunt u normaal gesproken gewoon autorijden. Wel wordt aangeraden om niet te rijden als u last hebt van bijwerkingen zoals ernstige misselijkheid of diarree omdat dit een nadelige invloed kan hebben op uw concentratievermogen tijdens het rijden.

Het gebruik van antibiotica met alcohol is bij de meeste antibiotica gewoon toegestaan. Dit zorgt echter wel voor een extra belasting van de lever omdat niet alleen het antibioticum maar ook de alcohol door de lever afgebroken moeten worden. Drink daarom met mate.

Antibiotica zonder recept zijn niet verkrijgbaar. U kunt deze medicijnen dan ook niet zomaar op internet of in de apotheek kopen. U moet altijd eerst een afspraak maken met een huisarts, hij of zij geeft u vervolgens een recept voor antibiotica mee als deze van mening is dat uw infectie antibiotica vereist.

Nee, het verkrijgen van antibiotica zonder recept is niet mogelijk.