Stijve spieren of gewrichten kunnen ervoor zorgen dat je last krijgt van spier- of gewrichtspijn. Spierpijn kan voortkomen uit intensief sporten, een verkeerde houding of ongewone inspanning. Gewrichtspijn kan ontstaan door aandoeningen zoals artritis, fybromyalgie of reuma.

Iedereen heeft wel eens last van spierpijn. Dit kan optreden nadat je gesport hebt, een tijdje in een verkeerde houding hebt gezeten, na een ongewone inspanning of als je griep hebt. Het is vaak een overbelasting van de spieren, waardoor er een ophoping van afvalstoffen kan ontstaan, zoals melkzuur. Het gevolg is kramp of pijn in de spieren. Deze spierpijn kan optreden in de benen, armen, billen, buik en nek. Normaal gesproken verdwijnt spierpijn vanzelf na een paar dagen. Gewrichtspijn is het gevolg van een irritatie van het bot, kraakbeen of gewrichtskapsel. Een gewricht is in feite een scharnier tussen twee botten. Kraakbeen ligt als een soort bekleding over de gewrichten heen. Zo kunnen de botten eenvoudig over elkaar heen schuiven en wordt wrijving verminderd. Ook een ontsteking kan de oorzaak zijn van gewrichtspijn.

Spierpijn kan ontstaan in de volgende gevallen:

• Na het sporten;
• Na een verkeerde houding;
• Na ongewone inspanning;
• Als verschijnsel bij griep;
• Door gebruik van bepaalde medicijnen.

Spierpijn door sporten kan twee oorzaken hebben. Het eerste soort spierpijn kan tijdens het sporten of direct erna optreden. Dit wordt ook wel verzuring genoemd, bijvoorbeeld nadat men in snel tempo een paar keer de trap op en af rent. Dit wordt veroorzaakt doordat er extra veel melkzuur is vrijgekomen wat het lichaam niet snel genoeg kan afvoeren. De tweede soort spierpijn ontstaat pas ongeveer 24 uur na het sporten en komt doordat je de spieren intensief gebruikt hebt. Hierdoor zijn ze licht beschadigd, er zijn kleine scheurtjes in ontstaan. Bij het herstellen van deze scheurtjes maakt het lichaam nieuwe spiermassa aan, waardoor je spieren in feite groeien. Spierpijn is niet schadelijk maar kan wel vervelend zijn. Het is verstandig om te wachten totdat de spierpijn weg is voordat je weer gaat sporten.

Als je lang in een verkeerde houding zit of een ongewone inspanning verricht waar jouw lichaam niet aan gewend is, dan kan er tevens spierpijn ontstaan.

Mensen die de griep hebben, kunnen last krijgen van spierpijn zonder dat dit het gevolg is van overbelasting. Dit komt doordat er signaalstoffen aangemaakt worden om ons te waarschuwen dat we ziek zijn. Ook het gebruik van bepaalde medicijnen ,zoals medicijnen tegen een te hoog cholesterol, kunnen spierpijn veroorzaken.

Als gevolg van overbelasting;

• Door artrose;
• Door artritis;
• Na een val of blessure.

Overbelasting, zoals een te zware belasting op een gewricht als gevolg van overgewicht, kan leiden tot knieklachten. Ook een veelvuldige herhaling van bepaalde bewegingen gedurende lange tijd, zoals het bedienen van een computermuis kan gewrichtsklachten in de pols, ellenboog of schouder veroorzaken. Daarnaast kunnen bij bepaalde sporten zoals tennissen en hardlopen gewrichten zoals je knie en ellenboog overbelast worden.

De aandoening artrose veroorzaakt pijn en stijfheid in gewrichten. Voornamelijk in de heupen, knieën en handen. Dit komt doordat de hoeveelheid kraakbeen vermindert, waardoor de botten minder soepel over elkaar heen verschuiven. Meestal vermindert de stijfheid na een paar minuten beweging. Artritis is een ontsteking van de gewrichten, deze voelen dan pijnlijk aan, zijn opgezet, rood, warm en minder bewegelijk. Dit kan voorkomen bij jicht, fybromyalgie, reumatoïde artritis of door een bacterie.

Tot slot kan gewrichtspijn het gevolg zijn van een blessure, zoals het verdraaien van de enkel, een kneuzing of het verrekken van een gewricht.

Spierpijn valt te onderscheiden in spierpijn die tijdens of direct na het sporten optreedt. Gewrichtspijn kan verschillende oorzaken hebben maar de klachten zijn vaak hetzelfde.

Spier- en gewrichtspijn is te herkennen aan de hand van de volgende klachten:

• Spierpijn;
• Pijnlijke en stijve gewrichten;
• Gezwollen gewrichten;
• Warme en rode gewrichten;
• Bewegen of buigen is pijnlijk.

Doordat de spieren en gewrichten stijf aanvoelen, is het soms lastig om op te staan uit een stoel. Ook is het lastiger om dagelijkse handelingen zoals boodschappen doen uit te voeren omdat je spierkracht vermindert. Je kan tevens wakker liggen van de pijn of doordat je jezelf zorgen maakt, waardoor slaapproblemen optreden. Deze moeheid en pijn hebben vervolgens weer invloed op je stemming, waardoor je last kunt krijgen van depressieve gevoelens en concentratieproblemen. 

Sommige mensen die lijden aan spier- en gewrichtsklachten hebber ergere klachten als de temperatuur daalt of als het vochtig weer is. Het klimaat waarin men woont heeft echter geen invloed op het ontstaan van gewrichtspijn, aangezien het zowel in warme als koude landen voorkomt. Meestal verminderen de klachten als men zich in een warm land begeeft, maar dit kan ook te maken hebben met het feit dat men dan op vakantie is en zich meer ontspant.

Om de juiste diagnose te stellen en de oorzaak van de pijn te achterhalen, is het belangrijk dat je nagaat hoe en wanneer de klachten begonnen zijn. Probeer tevens vast te stellen wanneer je de meeste last van klachten hebt. Je huisarts kan vervolgens aan de hand van kleine testjes een diagnose stellen. Het kan zijn dat je op een ‘goede’ dag onderzocht wordt, een dag waarop je niet veel pijn hebt. Ook hangt het af of de arts hard of zacht op de pijnplekken drukt. Dit alles maakt het moeilijk om de diagnose te stellen. Als de arts twijfelt, wordt er aanvullend onderzoek uitgevoerd, zoals een röntgenfoto of bloedonderzoek. Het is echter vaak ook zo dat de oorzaak van de gewrichtsklachten onbekend blijft, of is niet het gewricht zelf maar de aanhechten, het gewrichtskapsel of de huid rondom het gewricht ontstoken. Dit kan dezelfde soorten klachten geven. 

Als je last hebt van spierpijn kun je de doorbloeding van de spieren stimuleren door hierop te wrijven, een warme douche te nemen of door je te laten masseren. Probeer tevens regelmatig te bewegen maar kijk uit dat je spieren niet overbelast raken. Denk je dat je spierpijn komt door de medicijnen die je slikt? Neem dan contact op met jouw huisarts.

Als je lijdt aan gewrichtspijn is het belangrijk dat je in beweging blijft. Uit onderzoek blijkt namelijk dat regelmatig bewegen tot een vermindering van de klachten lijdt en dat de klachten kunnen verergeren door te weinig beweging.

Daarnaast heeft het een gunstig effect op je stemming. Het beste is om elke dag 30 minuten of langer in beweging te zijn, simpelweg wandelen, tuinieren of fietsen is voldoende. De ene dag zal dit beter gaan dan de andere. Ook kunnen de klachten in het begin juist toenemen als je meer gaat bewegen. Je huisarts kan je doorverwijzen naar een fysio- of oefentherapeut die je hierin kan begeleiden.

Daarnaast kan het nemen van een warm bad of warme douche pijnverlichting bieden. Als je gewrichten juist warm aanvoelen, dan kan het fijn zijn om deze te koelen. Gebruik hiervoor een natte handdoek met eventueel wat ijs, wikkel deze om het pijnlijke gewricht en haal deze er na 10 minuten af. Of gebruik hiervoor een ice-pack. Heb je gewrichtspijn doordat je overgewicht hebt? En heb je daardoor last van je knie- of enkelgewrichten? Dan is afvallen de enige optie om de pijnklachten te verminderen.

Er zijn geen medicijnen specifiek tegen spierpijn. Je kan eventueel wat paracetamol nemen als je erge spierpijn hebt. Normaal gesproken gaat deze pijn echter na een paar dagen vanzelf over. Is dit echter niet het geval, neem dan contact op met jouw huisarts.

Er zijn tevens geen medicijnen die gewrichtspijn genezen. In de meeste gevallen schrijft je huisarts of reumatoloog je pijnstillers voor waarmee de klachten kunnen verbeteren. Voorbeelden hiervan zijn:

• Paracetamol (eventueel met codeïne of coffeïne);
• Tramadol, een opioïde;
• Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s).

Tramadol is een morfineachtige pijnstiller en heeft een sterke pijnstillende werking. NSAID’s zijn pijnstillers met een licht ontstekingsremmende werking, deze werken daarom vaak beter dan paracetamol bij gewrichtsontstekingen.

Naast pijnstillers kiezen sommige mensen voor een alternatieve behandeling. Sommige mensen hebben baat bij dit soort alternatieve behandelingen, maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat ze echt werken. Voorbeelden hiervan zijn:

• Acupunctuur;
• Homeopathie;
• Kruiden en planten;
• Voedingssupplementen.

Voorbeelden van kruiden die vaak door mensen die lijden aan fibromyalgie worden gebruikt zijn: kurkuma, CBD-olie en gember. Daarnaast kan je kiezen voor voedingssupplementen die mineralen en vitamines bevatten die ook in onze voeding voorkomen.

Bij het gebruik van paracetamol met codeïne heb je meer kans op verstopping en een verminderd reactievermogen. De bijwerkingen van opioïden zoals tramadol zijn sufheid en verstopping. Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s) kunnen maagklachten geven en de maag en darmen beschadigen. Je mag dan ook niet meer dan twee NSAID’s tegelijkertijd innemen.

Spierpijn kan je voorkomen door bij het sporten te zorgen voor een goede warming-up en cooling-down. Door te rekken en stretchen maak je de spieren op een rustige manier los. Gewrichtspijn is moeilijk te voorkomen, wel kan je de adviezen in acht nemen die hierboven staan beschreven om de klachten zo veel mogelijk te verminderen.