Ernstige slapeloosheid

Ernstige slapeloosheid is een zeer vervelende aandoening met ernstige gevolgen voor je normale functioneren overdag. Soms is het aanpassen van enkele leefstijlgewoontes voldoende. In andere gevallen kan medicatie een oplossing bieden.

Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen milde en ernstigere slaapproblemen. Over het algemeen spreken we van ernstige slapeloosheid als je minimaal drie keer per week slecht slaapt, gedurende een periode langer dan drie weken en als dit leidt tot slechter functioneren overdag.

Als je slechts af en toe slecht slaapt, korter dan drie weken, en als dit niet gepaard gaat met disfunctioneren overdag, dan spreken we over milde slaapproblemen. Normaal gesproken gaan deze problemen vanzelf weer over.

De slaapklachten kunnen van allerlei aard zijn, zoals moeite met inslapen, geregeld wakker worden gedurende de nacht, te vroeg wakker worden, niet uitgerust wakker worden, onrustige dromen en licht slapen. Al deze klachten kunnen ervoor zorgen dat je overdag minder functioneert.

Het is ook mogelijk dat iemand die aan kortdurende milde slapeloosheid lijdt, uiteindelijk ernstige slapeloosheid ontwikkelt. Dit komt vooral door het mentale aspect waarbij men ervan overtuigd dat men niet goed kan slapen.

Je kunt ernstige slapeloosheid vaststellen aan een van de volgende indicatoren:

• Moeite met inslapen
• Niet uitgerust wakker worden, ook na minimaal 8 uur slaap
• Geregeld wakker worden tijdens de nacht
• Te vroeg wakker worden
• Onrustige dromen of nachtmerries
• Licht slapen
• Snurken
• Nachtzweten
• ’s Nachts één of meerdere keren moeten plassen
• Moe, slaperig en prikkelbaar overdag
• Verminderde concentratie overdag

Ernstige slapeloosheid kan verschillende oorzaken hebben. Deze kunnen zowel van psychische of mentale aard zijn, of te maken hebben met verkeerd slaapgedrag of een werkelijke slaapstoornis.

Onder psychische klachten worden klachten zoals een angststoornis of depressie verstaan. Ook als je veel piekert voor het slapen gaan, omdat je bijvoorbeeld zorgen hebt op het werk of binnen het gezin, houdt dit je uit je slaap.

Lichamelijke oorzaken kunnen zijn: ’s nachts moeten plassen, hoesten, jeuk, benauwdheid, pijn, nachtzweten, krampen, rusteloze benen, zuurbranden of hartkloppingen. Al deze klachten zorgen ervoor dat je slaap verstoord wordt.

Ook verkeerd slaapgedrag kan leiden tot ernstige slapeloosheid. Voorbeelden hiervan zijn:

• Verstoring van het slaap-waakritme door een jetlag, nachtdiensten, dutjes overdag of (te) lang uitslapen in de ochtend.
• Te vroeg naar bed gaan.
• Het drinken van cafeïne in de avond, zoals koffie, cola en energiedranken.
• Roken, aangezien nicotine een opwekkende stof is.
• Het drinken van alcohol, waardoor je minder diep slaapt.
• Sporten in de avond, waardoor je minder melatonine aanmaakt.
• Het gebruik van medicijnen die stimulerend werken.
• Te laat eten in de avond. Hierdoor werkt je spijsvertering nog lange tijd door, waardoor je lichaam niet tot rust komt.
• Het gebruik van beeldschermen voor het slapen gaan. Het blauwe licht geeft het signaal aan de hersenen om wakker te blijven.

Tot slot kan een daadwerkelijke slaapstoornis de reden zijn van ernstige slaapproblemen. Denk maar aan slaapapneu, narcolepsie, rusteloze benen of het vertraagd slaapfasesyndroom.

• Slaapapneu is een aandoening waarbij je ’s nachts gedurende minimaal 10 seconden niet ademt. Dit kan herhaaldelijk optreden, zelfs meer dan vijf keer per uur, wat een grote invloed heeft op de slaapkwaliteit. Hierdoor sta je niet met een uitgerust gevoel op en voel je je overdag erg slaperig.
• Narcolepsie is een aandoening waarbij je overdag geregeld in slaap valt, zelfs wanneer je actief bent.
• Mensen met rusteloze benen kunnen hun benen niet stilhouden en hebben een onaangenaam, zwaar gevoel in de benen.
• Het vertraagd slaapfasesyndroom betekent dat je pas erg laat inslaapt, waardoor je minder kwalitatieve slaapuren hebt.

Afhankelijk van de oorzaak van de slapeloosheid kunnen leefstijlveranderingen alle slaapproblemen oplossen of deels verminderen.

Enkele leefstijlinterventies om beter te slapen zijn:

• Gebruik het bed uitsluitend om te slapen. Vermijd eten, lezen of tv-kijken in bed.
• Drink een glas warme melk voor het slapen.
• Doe ontspanningsoefeningen zoals meditatie.
• Ga geen heftige discussies aan de laatste twee uur voordat je gaat slapen.
• Vermijd cafeïne (koffie, zwarte thee, cola, chocolade) in de avond.
• Vermijd het drinken van alcohol.
• Probeer je ook in het weekend aan je doordeweekse slaapschema te houden.
• Vermijd sporten of andere actieve activiteiten in de avond.
• Probeer in de ochtend een wandeling te maken. Het zonlicht zorgt er namelijk voor dat je lichaam ‘weet’ dat het dag is. Hierdoor start je het normale dag & nachtritme.
• Beweeg en sport voldoende.

Indien de algemene leefstijladviezen niet werken, en je slapeloosheid het gevolg is van andere lichamelijke of psychische klachten, raadpleeg dan zeker een arts. Hij kan een andere therapie of medicatie voorschrijven.

Over het algemeen wordt voorzichtig omgegaan met medicijnen voor slapeloosheid, bekijk de richtlijnen met betrekking tot Z-slaapmiddelen. Het doel is namelijk om de klachten te verminderen door zoveel mogelijk de oorzaken aan te pakken. Geneesmiddelen worden alleen voor een korte duur voorgeschreven omdat het therapeutische effect ervan na twee weken afneemt en de ongewenste bijwerkingen (zoals slaperigheid overdag, beïnvloeding van de rijvaardigheid en afhankelijkheid) blijven bestaan.

Zo kunnen ze wel voorgeschreven worden in het geval van kortdurende ernstige slapeloosheid als gevolg van voorbijgaande problemen of als de slapeloosheid leidt tot ernstig disfunctioneren overdag.

Indien een arts het nodig acht, kan hij of zij kiezen voor een slaapmiddel uit de Z-producten. Dit zijn slaap- en kalmeringsmiddelen die een dempende werking op het centrale zenuwstelsel hebben, en de inslaapduur verkorten. Voorbeelden hiervan zijn zolpidem en zopicion.

De keuze van de medicijnen is uiteraard afhankelijk van jouw klachten.

Indien je aan een slaapstoornis lijkt te lijden, dan moet deze eerst aangepakt worden. Zo kan je bijvoorbeeld onderzocht worden via een slaaptest in een kliniek.

Er kan ook gekozen worden voor alternatieve behandelingen, zoals het gebruik van melatonine. Melatonine is een hormoon dat van nature aanwezig is in ons lichaam en een rol speelt bij het regelen van de slaap-waakcyclus. Normaal stijgt de hoeveelheid melatonine in het bloed gedurende de dag. Hierdoor voel je je op het einde van de dag slaperig en verlaagt de lichaamstemperatuur. Er wordt vooral voor melatonine gekozen bij een verstoring van het dag-nachtritme ten gevolge van een jetlag. Het wordt enkel aangeraden bij vluchten die tenminste vijf tijdzones passeren.

Melatonine heeft geen klinisch relevant effect bij chronische slapeloosheid of klachten als gevolg van nachtdiensten.

Daarnaast kan er gekozen worden voor verschillende middelen op basis van planten, zoals valeriaan en passiflora. Valeriaan zou een effect hebben, maar bevindingen uit onderzoeken zijn niet eenduidig. Over de werkzaamheid van andere middelen op basis van planten zijn helaas onvoldoende gegevens bekend.

Mogelijk kan Dokteronline.com je helpen met ernstige slapeloosheid. Op onze website kan je een consult regelen met een geregistreerde EU-arts, die je verder kan helpen met je klachten en zo nodig de juiste behandeling zal voorschrijven.