Er zijn verschillende vormen van vaginale klachten, zoals schimmelinfecties en vaginale droogheid. Veel vrouwen hebben hier wel eens last van en deze kunnen op elke leeftijd voorkomen. De voornaamste klachten zijn jeuk, overmatige afscheiding en pijn.

De vagina is kwetsbaar omdat het in direct contact staat met de buitenlucht. Bovendien is het er warm en vochtig waardoor bacteriën er goed kunnen leven. Infecties komen dan ook regelmatig voor. Vaginale infecties kunnen onderverdeeld worden in infecties veroorzaakt door schimmels, zoals candida, en infecties veroorzaakt door bacteriën of een virus, zoals herpes en genitale wratten. Dit zijn soa’s. Daarnaast kunnen vrouwen last hebben van andere vaginale klachten, zoals droogheid, jeuk en branderig gevoel en pijn tijdens het plassen of vrijen.
Deze klachten kunnen bij alle vrouwen op elke leeftijd voorkomen. Ook bestaan er chronische vaginale pijnklachten waarvoor de oorzaak helaas niet altijd bekend is.

Vaginale infecties kunnen ontstaan als er sprake is van een disbalans in de gisten en bacteriën die normaal gesproken rond de vagina leven. Deze gisten en bacteriën heeft iedereen en zijn normaal gesproken aanwezig maar geven geen problemen. Ze zorgen ervoor dat er een goede zuurgraad wordt behouden in de vagina, waardoor gisten of schimmels geen kans hebben zich te ontwikkelen. Als deze zuurtegraad echter verstoord raakt, bijvoorbeeld door gebruik van de anticonceptiepil, een antibioticakuur of overmatige hygiëne zoals het gebruik van te veel zeepproducten rondom de vagina, dan kunnen deze gisten of bacteriën overmatig groeien en zich ontwikkelen tot infecties.

Door hormonale veranderingen kunnen schimmels beter groeien, deze veranderingen kunnen optreden tijdens de menstruatie, een zwangerschap of bij gebruik van de anticonceptiepil. Wat betreft antibiotica, deze doden niet alleen de slechte bacteriën, maar ook de goede die zorgen voor een goede zuurgraad. Hierdoor krijgen schimmels de kans zich te vermenigvuldigen. Daarnaast kan een te grondige intieme hygiëne, zoals het gebruik van te veel zeepproducten leiden tot irritatie van het slijmvlies, waardoor schimmels kunnen groeien.

Echter ook het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals corticosteroïden kunnen leiden tot het ontstaan van schimmelinfecties en tot slot hebben vrouwen die lijden aan diabetes meer kans op het krijgen van vaginale schimmelinfecties. Deze infecties zijn echter niet besmettelijk en ontstaan niet door intiem contact met een partner. Andere infecties zoals soa’s zijn het gevolg van onveilig vrijen.

Andere vaginale klachten, zoals contacteczeem, kunnen ontstaan doordat de huid geïrriteerd is door het gebruik van geparfumeerd toiletpapier, ondergoed, zeep, inlegkruisjes of condooms. Droogheid kan het gevolg zijn van de overgang, menstruatie, bepaalde medicijnen, stress en hygiëne. Maar voor andere aandoeningen zoals chronische pijnklachten aan de vagina of lichen sclerosus, zijn geen duidelijke oorzaken bekend.

De meest voorkomende vaginale klachten zijn:

• Infecties;
• Contacteczeem;
• Vulvudynie;
• Vaginale droogheid;
• Lichen sclerosus.

De meeste klachten zijn het gevolg van infecties.
Deze zijn onder te verdelen in schimmelinfecties, zoals candida, bacteriële infecties, zoals soa’s en infecties veroorzaakt door een virus, zoals genitale wratten en hiv.

Candida is een schimmel die van nature aanwezig is op de huid. Normaal gesproken leeft deze in evenwicht met andere schimmels en bacteriën. Als dit evenwicht echter verstoord raakt, dan kan de candida-schimmel gaan overheersen en een schimmelinfectie veroorzaken.

Soa’s worden veroorzaakt door een bacterie of virus.
Voorbeelden van soa’s veroorzaakt door een bacterie zijn: chlamydia, gonorroe en syfilis. Deze kunnen overgedragen worden via onveilig seksueel contact. Andere soa’s worden veroorzaakt door een virus zoals hiv, herpes, hepatitis B en genitale wratten.

Bij contacteczeem is de huid van vulva geïrriteerd wat leidt tot roodheid en jeuk. Vulvodynie betekent pijn aan de vulva en is een verzamelnaam voor chronische vaginale klachten. De oorzaak hiervan is meestal onbekend. Ook de oorzaak van lichen sclerosus is onbekend, hierbij is de huid rondom de vagina wit, glanzend en eventueel gezwollen. Ook kunnen er bepaalde delen van de vagina, zoals de schaamlippen aan elkaar vast groeien. De belangrijkste klacht hiervan is jeuk. Tot slot heeft vaginale droogheid meerdere oorzaken, vaak is hiervoor een behandeling mogelijk.

De meeste vaginale klachten geven symptomen zoals:

• Irritatie;
• Jeuk;
• Pijn tijdens het plassen of vrijen;
• Droogheid;
• Extra afscheiding;
• Roodheid;
• Een branderig gevoel tijdens het plassen;
• Zwellingen.

Heeft u last van jeuk, witte, brokkelige afscheiding, roodheid en irritatie? En heeft u daarnaast geen last van andere klachten, zoals buikpijn, tussentijdse bloedingen of een bloederige afscheiding? Dan is het zeer waarschijnlijk dat u een schimmelinfectie heeft. Uw huisarts kan eventueel met een wattenstaafje wat afscheiding afnemen om de diagnose te controleren. U kunt een schimmelinfectie opnieuw krijgen, dit komt vaak voor.

Als u last heeft van pijn of droogheid, is het verstandig om glijmiddel te gebruiken tijdens het vrijen. Vaginale droogheid kan veroorzaakt worden door roken en overmatig alcoholgebruik, het wordt dan ook aangeraden om hiermee te stoppen. Daarnaast kunnen spanningen en stress ervoor zorgen dat het lichaam minder vocht aanmaakt. Zorg er tevens voor dat u genoeg producten met omega 3-vet gebruikt, zoals vette vis en noten en zaden. Deze producten helpen om uw hormoonspiegel en vochtbalans in balans te krijgen.

Houd er rekening mee dat een vaginale schimmelinfectie geen kwaad kan aangezien het normaal gesproken vanzelf over gaat. Neem echter contact op met uw huisarts als de klachten lang aanhouden of erg hinderlijk zijn. De huisarts kan u de volgende middelen voorschrijven:

• Miconazol;
• Clotrimazol;
• Butoconazol;
• Fluconazol.

Er bestaan verschillende antischimmelmedicijnen in verschillende toedieningsvormen, zoals tabletten, crèmes of ovules. Miconazol bestaat in de vorm van een ovule en in de vorm van een crème. De ovule is alleen op recept verkrijgbaar en moet u één keer per dag, meestal in de avond, diep in de vagina inbrengen. Een ander antischimmelmiddel is Cotrimazol, dit kunt u ook zonder recept kopen. U moet Cotrimazol gedurende ongeveer 1 tot 3 dagen in de vagina inbrengen als u niet ongesteld bent.

Smeert u liever geen crème of brengt u liever geen ovule in? Dan kan uw arts u Fluconazol geven. Dit is een eenmalige capsule die u moet slikken. Nadeel van deze pil is dat het meer bijwerkingen geeft. Ook mag u dit middel niet gebruiken als u zwanger bent of borstvoeding geeft. Miconazol en Clotrimazol mag u wel gebruiken als u zwanger bent of borstvoeding geeft.

Als u last heeft van andere vaginale klachten, zoals jeuk aan de schaamlippen, dan kunt u een antischimmelcrème voor uitwendig gebruik krijgen van uw huisarts. De crème moet u twee keer per dag dun aanbrengen, totdat de jeuk over is.

Ga in ieder geval naar de huisarts als het volgende van u op toepassing is:

• U bent jonger dan zestien jaar oud;
• U heeft meerdere antibioticakuren achter elkaar genomen;
• U heeft gele, groene of sterk ruikende afscheiding;
• U gebruikt medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken;
• U heeft het afgelopen jaar meer dan drie keer een schimmelinfectie gehad;
• Een eerdere behandeling tegen een schimmelinfectie werkte niet voldoende;
• U heeft diabetes;
• U zit in de overgang;
• De klachten houden langer dan 2 weken aan;
• De klachten blijven terugkomen;
• U heeft pijn in de onderbuik;
• U heeft koorts.

Deze klachten kunnen namelijk wijzen op een soa.

Alternatieve behandelingen bij vaginale droogheid bestaan uit onder andere lokale hormoontherapie. Hierbij worden crèmes of ovulea in de vagina ingebracht die oestrogeen afgeven. Hierdoor wordt het slijmvlies dikker en vochtiger. Een ander alternatief is een laserbehandeling, waarbij de vaginawand gelaserd wordt om de huid te vernieuwen. De kleine wondjes zorgen voor de aanmaak van nieuw collageen waardoor de vaginawand elastischer en vochtiger wordt.

Een alternatieve behandeling voor de schimmelinfectie candida is het veranderen van uw voedingspatroon.

De disbalans in uw vagina kan tevens veroorzaakt worden door te veel stress en een verzwakt immuunsysteem. Probeer deze stress aan te pakken door yoga, meditatie en genoeg beweging.

Zorg daarnaast voor een goede nachtrust zodat u stress beter onder controle kunt houden en u uw immuunsysteem sterk houdt.

Een vaginale behandeling geeft normaal gesproken niet veel bijwerkingen, soms een branderig gevoel. Zoals gezegd geeft de pil Fluconazol wel meer bijwerkingen omdat er meer van het medicijn in het bloed terecht komt. Voorbeelden van deze bijwerkingen zijn: maag- en darmklachten, huiduitslag, hoofdpijn en smaakverandering. Veel antischimmelmiddelen kunnen interacties met geneesmiddelen hebben.
Breng altijd uw voorschrijver en apotheker hiervan op de hoogte. Vaginale antischimmelmiddelen kunnen een condoom of pessarium beschadigen doordat die vetoplosbaar zijn. Deze voorbehoedsmiddelen zijn dan ook niet betrouwbaar als u een antischimmelmiddel in uw vagina heeft aangebracht, houd hier rekening mee.

Schimmelinfecties ontstaan doordat de natuurlijke balans van bacteriën en schimmels rondom de vagina verstoord is. Om dergelijke infecties te voorkomen en het herstel te versnellen, is het belangrijk dat u het vaginale slijmvlies zo min mogelijk verstoord. Denk hierbij aan het volgende:
Gebruik zo min mogelijk zeepproducten of vaginale spoelingen om de vagina mee schoon te maken. Deze middelen kunnen namelijk het slijmvlies van de vagina irriteren en de effectiviteit ervan is niet bewezen;

Gebruik alleen lauw water om uw vagina te wassen, de binnenkant van de vagina is namelijk zelfreinigend;

• Vrij niet als de vagina nog droog is, hierdoor kan namelijk het slijmvlies geïrriteerd raken. Gebruik indien nodig een glijmiddel;
• Vermijd het dragen van strakke of synthetische broeken;
• Vermijd inlegkruisjes of vervang deze regelmatig aangezien deze een broeierige, vochtige en warme omgeving veroorzaken waar schimmels goed in kunnen groeien;
• Veeg altijd van voren naar achteren af na toiletbezoek omdat er anders darmbacteriën in de vagina kunnen komen;
• Vervang maandverband en tampons op tijd.