Zakrzepica

Na zakrzepicę mogą chorować zarówno mężczyźni jak i kobiety. Zakrzepica może atakować nawet osoby młode i wysportowane. Warto więc wiedzieć, jak rozpoznać zakrzepicę, ponieważ wczesne podjęcie leczenia daje najlepsze wyniki.

Zakrzepica to stan chorobowy polegający na powstaniu skrzepu krwi, który blokuje żyłę lub tętnicę. W normalnej sytuacji, gdy się skaleczymy krew krzepnie, aby zasklepić ranę. W przypadku zakrzepicy krew krzepnie, chociaż nie doszło do zranienia. Skrzep, który powinien tylko zamknąć ranę, staje się zbyt duży i dalej się rozrasta. Skrzep może się oderwać i zablokować przepływ krwi w innym miejscu naczynia krwionośnego albo tam, gdzie powstał.

Istnieją trzy czynniki, które powodują zakrzepicę i zakłócają proces krzepnięcia krwi. Te trzy czynniki nazywane są triadą Virchowa. Zakrzepica powstaje, gdy przepływ krwi jest spowolniony lub wystąpią zmiany w składzie krwi z powodu uszkodzenia naczynia krwionośnego. Przyczynami są na przykład:

• Palenie;
• Ciąża;
• Stosowanie antykoncepcji hormonalnej;
• Uszkodzenia naczyń krwionośnych;
• Operacje pod narkozą;
• Dziedziczne zaburzenia krzepliwości krwi;
• Wiek;
• Choroby nowotworowe;
• Zespół Maya-Thurnera;
• Migotanie przedsionków;
• Długotrwałe siedzenie bez ruchu (np. w samolocie);
• Nieużywanie rąk lub nóg przez dłuższy czas.

Jeżeli kilka powyższych przyczyn występuje jednocześnie, zwiększa to ryzyko wystąpienia zakrzepicy.

Istnieją dwa główne rodzaje zakrzepicy:

• Zakrzepica tętnicza - w tętnicach;
• Zakrzepica żylna - w żyłach.

W przypadku zakrzepicy tętniczej w tętnicach powstają zakrzepy krwi (skrzepliny). Tętnice są odpowiedzialne za dopływ krwi do mięśnia sercowego. Zakrzepica tętnicza występuje głównie w tętnicach wieńcowych. Jeśli tak się stanie, dochodzi do zawału serca. Jeżeli dojdzie do zablokowania tętnic płucnych, mówimy o zatorowości płucnej. Zakrzepica w tętnicach szyjnych może prowadzić do udaru mózgu.

W przypadku zakrzepicy żylnej dochodzi do powstania dużego skrzepu krwi w żyłach. Istnieją dwie postacie zakrzepicy żylnej:

• Zakrzepica żył powierzchownych;
• Zakrzepica żył głębokich.

Żyły dzieli się na powierzchowne i głębokie. W zakrzepicy żył powierzchownych skrzep krwi znajduje się w żyłach położonych tuż pod powierzchnią skóry. Zwykle w nodze. Pojawia się wtedy stan zapalny. Zapalenie można rozpoznać po zaczerwienieniu, obrzęku i bólu żyły.

W przypadku zakrzepicy żył głębokich dochodzi do zakłócenia przepływu krwi w żyłach położonych głębiej. Mogą w nich powstać zakrzepy krwi. Te żyły znajdują się między mięśniami i doprowadzają krew do serca. Z tego względu ta postać zakrzepicy może powodować poważne problemy. Zakrzep płynący z krwią może dotrzeć do płuc i spowodować zatorowość płucną.

Istnieją różne rodzaje zakrzepicy, z których każdy ma inne objawy.

• Zakrzepica w nodze / ręce:
• Napięta skóra;
• Miejscowy ból;
• Nagły obrzęk;
• Uczucie ciepła lub ciężkości kończyny;
• Czerwone, białe lub niebieskie plamy na skórze;
• Skurcze;
• Błyszcząca skóra.
• Zatorowość płucna:
• Płytki oddech;
• Ból między łopatkami;
• Duszność;
• Podwyższona temperatura ciała;
• Kaszel, czasem z krwią;
• Ból w klatce piersiowej;
• Przyspieszone tętno.

Bardzo ważny jest zdrowy tryb życia oraz unikanie długotrwałego siedzenia lub leżenia. Zdrowy tryb życia oznacza między innymi:

• Zdrowe i urozmaicone odżywianie;
• Niepalenie papierosów;
• Zapobieganie nadwadze;
• Unikanie uwierającej odzieży;
• Odpoczywanie z uniesionymi nogami;
• Picie dużej ilości wody;
• Wystarczająca ilość ruchu.

Istnieją również ćwiczenia, które można wykonywać codziennie, aby zmniejszyć ryzyko zakrzepicy. Te ćwiczenia możesz wykonywać kilka razy dziennie:

• Zginanie i prostowanie palców stóp;
• Marsz w miejscu;
• Unoszenie nóg.

Jeżeli masz objawy wskazujące na zakrzepicę, lekarz najpierw przeprowadzi wywiad i zleci badanie krwi. Wyniki badania krwi mają decydujące znaczenie dla dalszych badań. Jeśli okaże się, że istnieje ryzyko zakrzepicy, wykonane zostanie badanie USG, badanie dupleksowe lub angiografia. W przypadku podejrzenia zatorowości płucnej lekarz może skierować Cię na badania obrazowe płuc.

Istnieje wiele sposobów leczenia zakrzepicy. Stosowane są leki przeciwzakrzepowe, a czasem także elastyczne pończochy uciskowe. Leki przeciwzakrzepowe to inaczej antykoagulanty albo leki na rozrzedzenie krwi. Mogą one zmniejszyć ryzyko zakrzepicy lub zapobiec jej dalszemu rozwojowi. Organizm musi w końcu sam rozpuścić istniejący zakrzep.

Zakrzepicę zawsze leczy się farmakologicznie, ale przed przepisaniem leków ważne jest rozpoznanie choroby.

Zakrzepica jest zawsze leczona za pomocą leków, kilka przykładów to:

• Heparyna: jest wstrzykiwana pod skórę i ma natychmiastowe działanie przeciwzakrzepowe.
• Kumaryny: osłabiają działanie witaminy K. Witamina K reguluje proces wytwarzania białka odpowiedzialnego za krzepnięcie krwi.
• Leki przeciwpłytkowe: to łagodne leki przeciwzakrzepowe.
• DOAC: hamują działanie białka odpowiedzialnego za krzepnięcie krwi.
  - Lixiana
  - Eliquis
  - Pradaxa
  - Xarelto

W przypadku zakrzepicy w nodze otrzymasz indywidualnie dopasowaną pończochę uciskową. Pończocha zapobiega obrzękom nóg i powstawaniu żylaków. Wieczorem i na noc pończochę można zdjąć. Lekarze zazwyczaj zalecają noszenie pończochy przez dłuższy czas.

Po zakrzepicy pozostaniesz pod kontrolą, chyba że przyjmujesz leki z grupy DOAC. Mierzy się wtedy krzepliwość krwi i zależnie od tego dostosowuje dawkę leku. Ma to wpływ na Twoje życie. Leczenie może trwać długo i również po jego zakończeniu można zrobić coś w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu choroby.

Przykładowo:

• Chodzić na kontrole.
• Przed każdym zabiegiem medycznym informować o przebytej zakrzepicy. Dotyczy to zarówno zabiegów u dentysty, jak i operacji.
• Przed wyjazdem na urlop za granicę poprosić lekarza o specjalne międzynarodowe zaświadczenie. Jest tam napisane, że leczysz się na zakrzepicę.
• Zadbać o aktywność fizyczną.
• Unikać sportów, które mogą powodować urazy. Ograniczyć ryzyko krwawienia.
• Zdrowo się odżywiać i słuchać swojego organizmu.

Każdy lek przeciwzakrzepowy ma swoje działania niepożądane. Informacje o możliwych działaniach niepożądanych znajdują się w oryginalnych ulotkach dołączonych do opakowania leków.

Wiele osób jest zagrożonych zakrzepicą. Może mieć to podłoże genetyczne, ale również związek ze sposobem poruszania się. Mięśnie uciskające przez dłuższy czas na naczynia krwionośne mogą spowodować powstanie zakrzepu. Także podczas uprawiania sportu lub w ciąży może dojść do ucisku na naczynia krwionośne.

Pomaga natomiast prowadzenie zdrowego trybu życia oraz unikanie długiego stania i siedzenia w tej samej pozycji. Ponieważ przyczyny mogą być różnorodne, warto przyjrzeć się, na co masz wpływ i wprowadzić odpowiednie zmiany.